တကယ့်တကယ် အြပင်ေလာကမှာ အသက်ထွက်သွားတဲ့ လူနာေရှ့ေမှာက်မှာ ဆရာဝန်တစ်ေယာက်အေနနဲ့ တကယ်ြကီးသရုပ်ေဆာင်ရတဲ့အခါမှာ ထင်သေလာက်မလွယ်ပါဘူး။ ဝါဝါဝင်းေရွှကားြကည့်၊ ြမင့်ြမတ်ဗီဒီယိုြကည့်ြပီး လိုက်ငိုတတ်ြကတဲ့ ြမန်မာလူမျိုးေတွဟာ အရှင်လတ်လတ်ြကီးကေန အေသေကာင်ပူပူေနွးေနွးြကီးြဖစ်သွားတဲ့ လူနာေရှ့မှာ ယူြကံုးမရ ပူေဆွးေသာကေရာက်ေနရှာသူေတွကို ေတွ့ရတဲ့အခါနှလံုးမသာမယာြဖစ်ရတာကေတာ့ ေသချာတာေပါ့။ ဆရာဝန်ေတွအဖို့မှာကျေတာ့ လူနာကေရာ လူနာရှင်ကေရာ ေနာက်ဆံုးေကာက်ရိုးမျှင်ေလးအြဖစ် ဆွဲမိဆွဲရာ လှမ်းဆွဲ အားကိုေနြကတဲ့အခါနှလံုးမသာမယာတာအြပင်မှာ ''ငါ ဘာမှလုပ်ေပးလို့ မရလိုက်ပါလား'' ဆိုတဲ့ ေနာင်တလည်း ပါေနြပန်ပါတယ်။
သူတို့ အသက်ေမွးမှုက ဒီလိုအြဖစ်အပျက်မျိုးေတွမှာ ရေအာင်ကယ်တင်နိုင်တယ်ဆိုတဲ့ ပီတိအေပါ်မှာ အတ္တကိုတည်ေဆာက်ထားတာမို့ ကိုယ့်လူနာတစ်ေယာက် ေသတိုင်း အတ္တပံုေဆာင်ခဲေတွပဲ့ေြကွသွားသလို ခံစားရပါတယ်။ ဘယ်ဆရာဝန်ကမှ အေလာင်းစည်သူဘွဲ့ကို မလိုချင်ဘူးေလ။
ေကျာ်သူတို့ မသန်းြမင့်ေအာင်တို့နဲ့ေတာင် အရမ်းခင်သွားမှာစိုးလို့ ခပ်စိမ်းစိမ်းေနပါ့မယ် လုပ်ေနြကတာ။ ဘယ်လိုပဲ ေရှာင်ေနေနပါေလ။ တေန့မဟုတ်တေန့ေတာ့ ေတွ့ကိုေတွ့ရမှာပ။ လူနာက ကိုယ့်ကို ''ေသြပီဆရာ'' လို့ မတ်စိပို့လိုက်တဲ့အခါ ဆရာဝန်ဘက်ကေတာ့ အဆင်သင့်ြဖစ်ေနေအာင် ြပင်ဆင်ထားစရာေတွရှိပါတယ်။
ပထမဦးဆံုးအလုပ်ကေတာ့ လူနာတကယ်ေသဆံုးြပီဆိုတာကို အတည်ြပုေပးရပါတယ်။အတည်ြပုချက်ေပးလိုက်တာနဲ့ အချိန်၊ နာရီပါ မှတ်ေပးရတာေပါ့။ လူတစ်ေယာက်ေမွးဖွားလာတဲ့အခါ ေန့ရက်အချိန်ေတွမှတ်သလိုပဲ သူေသဆံုးသွားတဲ့အခါ မှတ်ေပးလိုက်ရတာေပါ့။ ဒါလည်း လွယ်လွယ်ေလးလို့ မမှတ်လိုက်ပါနဲ့ေလ။ လူနာရှင်ေတွကသူတို့ချစ်တဲ့လူနာ ေသသွားြပီလို့ လွယ်လွယ်နဲ့ လက်မခံနိုင်ေသးတာ ရှိတတ်ပါတယ်။
''ဟုတ်ရဲ့လားဆရာရယ်။ ေသချာြပန်စမ်းသပ်ေပးစမ်းပါဦး'' လို့ ပုခံုးြကီးကို လာလာဆွဲခါြပီး ေြပာလိုက်၊ အေလာင်းြကီးကိုဖက်ြပီးငိုလိုက်နဲ့ မြပီးနိုင်မစီးနိုင် ေလးငါးခါေကျာ့ေနလို့ စိတ်တိုလာခဲ့ဖူးပါတယ်။ ရုပ်ရှင်ရိုက်ရင်ေတာင် အဲဒီတစ်ကဒ်ထဲ ေလးငါးခါြပန်ရိုက်ေနရရင် ဘယ်လိုေနမလဲ စဉ်းစားြကည့်။ တခါတုန်းကေတာ့ အဲဒီဇာတ်လမ်းမျိုးြဖစ်ေနတုန်း အသက်ကုန်ြပီလို့ အတည်ြပုထားတာ နာရီဝက်ေလာက်ရှိေနြပီြဖစ်တဲ့ အေလာင်းြကီးရဲ့လက်ေတွဟာ ေကွးလိုက် ဆန့်လိုက်နဲ့ ချိုမိုင်မိုင်ကြပေနေတာ့မှ ဖက်ငိုေနတဲ့သူလည်းထွက်ေြပး၊ ကိုယ်လဲ တအံ့တဩ တကယ်ေသတာ ဟုတ်မဟုတ်ြ ပန်စမ်းရပါတယ်။ ေသတာေတာ့ ေသချာပါတယ်။ အေြကာမေသေသးတာေနမှာ။ အေခါင်းထဲေရာက်မှ
ြပန်နိုးတယ်ဆိုတာမျိုး မြဖစ်ရေလေအာင် ကိုယ့်ဘက်က ေသချာသထက်ေသချာေအာင် စမ်းသပ်စစ်ေဆးရပါတယ်။
လူနာေသဆံုးေြကာင်း အတည်ြပုြပီးရင် တဆက်တည်း မှတ်ချက်ေပးရတာကေတာ့ ေသဆံုးရြခင်းအေြကာင်းအရင်းပါပဲ။ စာအုပ်ထဲမှာသင်တယ်။ မယ်သီတာခိုးတာဘယ်သူလဲ လို့ေမးရင် ကျွန်ေတာ်မခိုးပါဘူးလို့ေြဖသလိုမျိုး လူနာဘာေြကာင့်ေသရသလဲလို့ ေမးတဲ့အခါ ကျွန်ေတာ်မသတ်ပါဘူးလို့ ေြဖလိုက်လို့မရသလို၊ ထင်တာေတွေလျှာက်ေခါင်းစဉ်တပ်လို့လည်းမြဖစ်၊ မသိပါလို့ ေြဖလို့လဲမရ။ ပုလိပ်ေတွ အမှုမေပါ်တဲ့အခါလုပ်တာပဲလို့ ေြပာြကတဲ့ ဝိဉာဉ်ေခါ်ေမးတာမျိုးလည်း လိုက်လုပ်လို့မရ။ ခက်လိုက်တာေနာ်။ ဘူတန်မှာတုန်းကေတာ့ သူတို့ဆီကဆရာဝန်အသစ်ကေလးေတွက ေဆးရံုမှာ ဘာေြကာင့်မှန်းမသိပဲ လူနာေသသွားရင် အလွယ်တကူေကာက်တပ်လိုက်တဲ့ေရာဂါတစ်ခုရှိတယ်။
ALD(Alcoholic Liver Disease)အရက်ေြကာင့်ြဖစ်ေသာ အသည်းေရာဂါတဲ့။ ဘယ်ေလာက်အတပ်ေကာင်းသလဲဆို ငါးေယာက်ေသရင် ေလးေယာက်က အဲဒီေရာဂါြဖစ်ေနလို့ ေသစာရင်းထိန်းသိမ်းတဲ့ဆီက ထုေချလွှာအေတာင်းခံရေရာ။ ကိုယ့်ဆီမှာလဲ ဒါမျိုးေတွအများြကီးရှိပါတယ်။ ဒီထက်ထူးဆန်းတာေတွေတာင်ရှိေသး။ ေရာဂါနာမည် တိတိကျကျြကီးသိလျက်နဲ့ စကားဦးေတာင် သမ်းလို့မရတာေတွအများြကီး။ ဥပမာ ေမွးကင်းစကေလး ေမးခိုင်ေရာဂါလို့ တပ်ြကည့်လိုက်ပါ့လား။
ြပည်နယ်ကျန်းမာေရးဌာနြကီးတစ်ခုလံုး မိုးမီးေလာင်သွားမှာစိုးလို့ စာအုပ်ေရာ မှတ်တမ်းပါ အသစ်ြပန်ေရးေပးရလိမ့်မယ်။ ရင်ခွဲစစ်ေဆးမှတ်တမ်းမှာေတာင် ေသနတ်ဒဏ်ရာလို့ ေရးလို့မရတာေတွရှိတယ်ေလ။ ကိုယ်တိုင်ြမင်ရတာမှမဟုတ်ပဲ။
ဒီလိုတိတိကျကျသိတာေတွ့တာေတွကိုေတာင် အေြကာင်းေြကာင်းတို့ေထာက်ထားလို့ မေပါက်ြကားေအာင် ထိန်းသိမ်းထားရတဲ့ကျင့်ဝတ်ေတွရှိတယ်ဆိုရင် ကိုယ်တိုင်မေသချာပဲနဲ့ စိတ်ထဲကအထင်နဲ့ ဒီလူနာေသဆံုးရတာမှာ ဘယ်ဆရာဝန်လုပ်လိုက်လို့။ ဒါမှမဟုတ် ဘာမလုပ်လိုက်မိလို့ စတဲ့ စွပ်စွဲချက်၊ ထင်ြမင်ချက်ေတွကို ကျန်ရစ်သူ လူနာရှင်ေရှ့မှာ မေြပာမိေအာင် ထိန်းသိမ်းဖို့ လိုတယ်လို့ေရာ မထင်ဘူးလားဗျာ။ အဲဒါ ဆရာဝန်ေတွ ထိန်းသိမ်းရမယ့် ကျင့်ဝတ်သိက္ခာထဲမှာ ပါပါတယ်။ ေမ့ေနမှာစိုးလို့ သတိေပးတာပါေနာ်။
ဘယ်သူေတွဘယ်တုန်းက ဘာေတွဖွသွားတယ်လို့ ထပ်ြပီးမဖွချင်ေတာ့ပါဘူး။ ေသတဲ့လူကေသြပီေလ။ ေသြပီဆရာကေန ဆရာေသြပီ မြဖစ်ေအာင် အေလျှာက်ေကာင်းမှ အေထာင်းသက်သာမယ့် အေြခအေနေတွလည်း ရှိတတ်ပါတယ်။
ကျွန်ေတာ်တို့ရဲ့ ပါေမာက္ခဆရာြကီးများဟာ ြမန်မာတစ်နိုင်ငံလံုးက မနိုင်လို့ လွှဲပို့လိုက်ရတဲ့ မနိုင်ရင်ကာ ေရာဂါသည်များကို ေနာက်ထပ်တဖန်လွှဲစရာမကျန်ေတာ့ပဲ ရှိသမျှ ပညာကုန်သံုးလို့ စွန့်စွန့်စားစား ခွဲစိတ်ြကရပါတယ်။ နဂိုက ေရာဂါရှုပ်ေထွးဆန်းြပားလွန်းလို့ မျက်ကလဲဆန်ြပာ လူနာေရာ ဆရာပါ မျက်ြဖူဆိုက်ေအာင်ခွဲစိတ်ရတဲ့လူနာများဟာ အဖိတ်အစင်လဲ များတတ်တယ်ဆိုတာ နားလည်နိုင်ပါလိမ့်မယ်။
မလွှဲမေရှာင်သာ ဘယ်လိုမှမတတ်နိုင်ေတာ့တဲ့အခါ ခွဲခန်းထဲမှာတင် အသက်ဆံုးသွားတဲ့လူနာေတွလည်း ရှိလာတတ်ပါတယ်။ ဒီအခါမျိုးမှာ ခွဲခန်းအြပင်ဘက်က ေမျှာ်လင့်တြကီး ေစာင့်ေနြကတဲ့ လူနာရှင်ေတွကို ဘယ်မျက်နှာနဲ့ ရှင်းြပြကမလဲဆိုတာ လွယ်ကူတဲ့ြပဿနာမဟုတ်ပါဘူး။ ကျွန်ေတာ့ဆရာြကီးတစ်ေယာက်ကေတာ့ အဲလိုမျိုးြဖစ်လာရင်တည်တည်ြငိမ်ြငိမ်နဲ့ သူကိုယ်တိုင်ထွက်ြပီး ရှင်းြပပါတယ်။ လူနာနဲ့ ေရာဂါအေြခအေနနဲ့ ခွဲစိတ်ဖို့ြပင်ဆင်ထားတာက ဘယ်လိုအေနအထား(မခွဲခင်ကတည်းက ရှင်းြပီးသားပါ) ခွဲစိတ်ေနစဉ်မှာ ဒီလိုဒီလို အေြခအေနေတွေြကာင့် ေနာက်ဆံုး ဒီလိုဒီလိုြဖစ်သွားပါတယ်။ စိတ်မေကာင်းပါဘူး။ ကျွန်ေတာ်တို့ တတ်နိုင်ဆံုးြကိုးစားခဲ့ပါတယ်...
စသြဖင့် ေကျနပ်သည်အထိ ေအးေအးေဆးေဆး ရှင်းြပပါတယ်။ ေြခကုန်လက်ပန်းကျေအာင် အသည်းအသန် ခွဲစိတ်ြပီး မေမာနိုင် မပန်းနိုင် ေအးေအးေဆးေဆး ရှင်းြပရတဲ့အေြကာင်းကေတာ့ ''မင်းတို့ကိုထွက်ရှင်းခိုင်းလို့ မြဖစ်ပါဘူး။ မင်းတို့ေြပာမှာက ခင်ဗျားတို့လူနာေလ ဆရာြကီးေတွခွဲလိုက်တာ ေရှာသွားြပီဗျ။ ေသွးေတွထွက်လိုက်တာမှ မတရား။
အခု ေသြပီေလ။ ခံုေပါ်မှာတင်ေသတာဗျလို့ေြပာမှာ။ စိတ်ချရတဲ့ေကာင်ေတွမဟုတ်ဖူး'' လို့ ရယ်ရယ်ေမာေမာေြပာေလ့ရှိပါတယ်။ ဒါလည်း ေလ့လာမှတ်သားထားသင့်တဲ့ ပညာပါပဲ။ ကိုယ်လုပ်ထားတဲ့ အလုပ်တစ်ခု ေကာင်းတာပဲြဖစ်ြဖစ်။ ဆိုးတာပဲြဖစ်ြဖစ်။ ြပီးေအာင်ေတာ့ လက်စသတ်ရဦးမယ်မဟုတ်လား။
ဆရာဝန်ဆိုတာမျိုးက ရှင်မယ့်လူနာေတွကိုချည့် ေရွးကုလို့မရသလို ကိုယ်ကုသမျှလူနာတိုင်းဟာ ရှင်ကို ရှင်ရမယ်လို့လဲ ေမျှာ်လင့်ထားလို့မရပါဘူး။ မတတ်သာလို့ လက်ေလျှာ့လိုက်ရတဲ့အခါမှာ တြခားအလုပ်ေတွလို ေတာ်ြပီ၊ မလုပ်ချင်ေတာ့ဘူး၊ ဒီေနရာတင်ရပ်တယ်လို့ လုပ်လို့မရပါဘူး။ ကုမရလို့ ေသဆံုးသွားရမယ့်လူနာကို သိက္ခာရှိရှိ(with Dignity) တည်တည်ြငိမ်ြငိမ် သြခင်းတရားကို ရင်ဆိုင်နိုင်ဖို့ ကူညီရပါဦးမယ်။ စစ်အတွင်းမှာ ဒဏ်ရာရလို့ ေသလုေမျာပါးြဖစ်ေနတဲ့ စစ်သားေတွကို မရှင်နိုင်ေတာ့ဘူး ထားပစ်ခဲ့လို့ လုပ်လို့မရသလိုပါပဲ။
''ေရာဂါကျွမ်းေနြပီ။ ကုလို့မရေတာ့ဘူး။ အလွန်ဆံုးခံ ဘယ်ေလာက်ဘယ်ေလာက်ပဲေနရေတာ့မှာ။ အိမ်ြပန်သယ်သွားပါလား'' လို့ ကိုယ့်လက်ကလွတ်ေအာင် အတင်းတွန်းပို့လို့မရပါဘူး။ တချို့နိုင်ငံေတွမှာေတာ့ အဲလိုလူနာမျိုးေတွကို ကာယကံရှင်ရဲ့ ဆန္ဒအေလျာက် ညင်ညင်သာသာသက်တမ်းကုန်ဆံုးခွင့်ရေအာင်ကူညီတဲ့ ယူသာနာဆီဆိုတာ နိုင်ငံေတာ်ေတာ်များများမှာေတာ့ လူသတ်မှုအြဖစ်နဲ့ပဲ ြမင်ေနပါေသးတယ်။
လူ့အသက်ဆိုတာ ဘုရားသခင်မှတပါး ကစားခွင့် ဆံုးြဖတ်ပိုင်ခွင့် မရှိဘူးတဲ့။ ြမန်မာြပည်မှာဆိုရင်ေတာ့''ဆရာရယ်၊ အသက်ကယ်ေဆးေလး ထိုးေပးပါဦး'' ''သက်ေတာင့်သက်သာေလး အသက်ထွက်ေအာင်ေဆးေပးပါဦး'' ''သူ့ေြမးေလးက မနက်ြဖန်မှေရာက်မှာမို့ တစ်ရက်ေလာက်ဆွဲထားေပးပါဦး'' စသြဖင့် မဟုတ်ကဟုတ်ကေတွ ပူဆာေလ့ရှိြကပါတယ်။ ဆရာဝန်ရဲ့ ဝတ္တရားက အဲဒီမှာမရှိပါဘူး။ သူလုပ်ရမှာ လူနာခံစားေနရတဲ့ ေဝဒနာေတွ အထိုက်အေလျာက်သက်သာေအာင် ကူညီနိုင်သလား။ မကူညီနိုင်လည်း ကိစ္စမရှိပါဘူး။
အချိန်တစ်ခုေရာက်ရင်လူနာကိုယ်တိုင်လည်း သူ နာသလား မနာဘူးလား မခံစားနိုင်ေတာ့ဘူး။
ဘယ်လိုပဲြဖစ်ြဖစ် လူနာရဲ့ ေနာက်ဆံုးအချိန်မှာေတာ့ ဆရာဝန်၊ ဒါမှမဟုတ် ကျန်းမာေရးဝန်ထမ်းတစ်ဦးဦးရဲ့ လက်တကမ်းမှာရှိေနတာဟာ လူနာအတွက် မကျိုးမထူးရင်ေတာင် ကျန်ရစ်သူမိသားစုအတွက် ေနာင်တကင်းတဲ့ ေြဖသိမ့်မှုတစ်ခုကို ေပးစွမ်းနိုင်ပါတယ်။ လူနာရဲ့ ေနာက်ဆံုးဆန္ဒကိုက မိသားစုနဲ့အတူ အိမ်မှာပဲ အသက်ကုန်ချင်တာဆိုရင်ေတာ့ တမျိုးေပါ့။ လူတစ်ဦး တစ်ေယာက် အနိစ္စေရာက်သွားတဲ့အခါမှာ ကျန်ရစ်သူမိသားစုအေနနဲ့ ကိုယ်စိတ်နှလံုး ဆင်းရဲဒုက္ခေရာက်စရာ အေြကာင်းအရာေတာ်ေတာ်များများ ရှိပါတယ်။
အဲဒီအေြကာင်းအရာေပါင်းစံုေတွြကားထဲမှာ ဆရာဝန်ေတွကလည်းတမျိုးလို့ နတ်သျှင်သူ့ေြကာင့် တေရးမေမှာင့်ေစချင်ပါဘူး။
အဲဒီလိုမြဖစ်ေစဖို့အတွက် ဆရာဝန်ေတွဘက်ကလည်း ညက်ညက်ေညာေညာနဲ့ ကိုင်တွယ်ေြဖရှင်းတတ်ဖို့လိုတယ်ဆိုတာကို သတိြပုမိေစချင်လို့ ေသချင်ေစာ်နံသွားေလာက်ေအာင် ေသြခင်းရဲ့တံခါးများကို ေခါက်ေနရပါတယ်။ လူနာေတွပို့ပို့ေပးတိုင်းသာ ေသမင်းဆီက ေကာ်မရှင် ရရရင်ြဖင့် အသက်ရှည်ရေချေသးရဲ့ေနာ်။
0 comments:
Post a Comment