ေတာင်ေပါ်မှာ ပွင့်တဲ့ပန်း ဘာပန်းရယ်လို့ေခါ်ပါတယ် လို့ေမးလာရင် ေရေရရာရာ ေြပာစရာအေြဖမရှိေပမယ့် ခရမ်းေရာင် အနုအရင့်မှာ အြဖူဖတ်ကေလးေတွလည်း စွက်ထားတဲ့ ပန်းပွင့်ကေလးေတွ ေဝေနေအာင် ပွင့်ေနတာ လှေတာ့အလှသားပါေလ။ ချင်းေတာင်ေပါ်မှာဆိုရင်ေတာ့ ေတာင်ဇလပ်ပန်းေတွပွင့်ြပီး အနီေရာင်ရှိသတဲ့။ အညာမှာေတာ့ လက်ပံပွင့်ေတွ ေလအတိုက် ေြကွလိုက်တဲ့အခါ တဝဲဝဲလွင့်လို့ ေလယာဉ်ပမာ လို့ဆိုတယ်။ ရှမ်းရိုးမေတာင်ြကီးေပါ်မှာေတာ့ ချယ်ရီပန်းေတွ ေဝေဝဆာဆာရှိတာမို့ သူ့ကို ချယ်ရီေြမလို့ေတာင် ေခါ်ြကတယ်။ အခုဆို အေရှ့ရိုးမလည်း ေရာက်ခဲ့ြပီ။ အေနာက်ရိုးမမှာလည်း တစ်နှစ်ကူးလို့ တစ်နှစ်ကျူးြပန်ေတာ့ အသစ်ဖူးခဲ့ရြပန်ေချြပီ။ ေရြကည်ြကည် မြကည်ြကည်၊ ြမက်နုနု မနုနု၊ သွားဟဲ့ လို့ ေစလာရင် သခင်များ ထားသေလာက်ေတာ့ ေနခဲ့တာချည့်ပါပဲ။ ေကျးဇူးေတာင်တင်ရေသးတာပ။ နို့မို့ သည်လို ေဝးလံေခါင်ဖျား ဘယ်သူက တကူးတက သွားလည်ြဖစ်မှာတုန်း။ ေရာက်တဲ့အရပ်မှာ အဆင်ေြပစွာ အသက်ေမွးေနထိုင်တတ်တဲ့ အရည်အချင်းဟာ ဝန်ြကီးဌာနြကီးက ေလ့ကျင့်ေပးထားတာ အစစ်အမှန်ပါပဲ။ သူများတကာေတွထက် ပိုချစ်လို့ ကိုယ့်ချည့်ပဲ ေလ့ကျင့်ေပးေနတဲ့ေစတနာကို အခုမှပဲ အမှန်အကန် သေဘာေပါက်ေလေတာ့တယ်။
သည်ကလည်း ေပးအပ်ေသာ တာဝန်များကို ေကျပွန်စွာ ထမ်းေဆာင်လျက်ပါဗျာ။ နိုင်ငံေတာ်ကတာဝန်ေတွတင် ဘယ်ကလိမ့်မတုန်း။ ေဖ့စ်ဘုတ် မျက်နှာေပါ်က ချစ်ေသာပရိသတ်ြကီးရဲ့ “အချိန်မှန်မှန် စာေရးပါေနာ် ကိုကိုေနာ်” ဆိုတဲ့ တာဝန်ေတွကိုပါ မပျက်မကွက် ထမ်းေဆာင်ေနပါတယ်။ အခုဆိုရင် ေရွှြပည်ရခိုင် အေြကာင်းလည်း အတန်အသင့် နှံ့နှံ့စပ်စပ် သိခဲ့ြပီ။ နဂါးြပည်လို့ သူတို့ဘာသူတို့တင်စားတဲ့ ဘူတန်နိုင်ငံအေြကာင်းလည်း တီးမိေခါက်မိ ရှိြကြပီ။ အညာလွမ်းချင်း၊ မန္တေလးချီးမွှန်းခန်းေတွလည်း ထပ်ခဲ့ြပီ။ သည်တခါေတာ့ ေအးေအးချမ်းချမ်း ရှမ်းြပည်ေြမာက်ပိုင်းက လားရှိုးြမို့ကို အလည်သွားြကစို့လား။
လားရှိုးြမို့ကို ပထမဦးဆံုးအြကိမ်ေရာက်ဖူးတုန်းက အစိုးရအလုပ်မဝင်ခင် အင်တာဗျူးေြဖတဲ့အခါ ဒုတိယဦးစားေပးသွားမယ့်ြမို့ကို လားရှိုး လို့ ြဖည့်လိုက်တဲ့အတွက် ေရာက်ဖူးတယ်ရှိေအာင် သွားြကည့်ချင်ေနခိုက် ေဆွမျိုးလိုခင်ေနတဲ့ မိတ်ေဆွဇနီးေမာင်နှံက သားဦးကိုယ်ဝန်ကို ဇာတိမှာ ြပန်ေမွးလိုတယ်ဆိုေတာ့ ဗိုက်ေစာင့်ေပးရင်း အလည်လိုက်ခဲ့မယ်ဆိုြပီး တစ်လကိုးသီတင်း သွားေနြဖစ်တာပါ။ အခုဆို အဲသည်သမီးကေလးေတာင် သွားဘက်ဆိုင်ရာေဆးတက္ကသိုလ် ေရာက်သွားြပီ။ ကိုယ်ကေတာ့ မေန့တေန့ကလို ထင်ေနတုန်း။ ပထမဦးဆံုးအြကိမ် ေလယာဉ်ပျံစီးဖူးတာလည်း အဲဒီတုန်းကမှေပါ့။
ေလယာဉ်ေပါ်ကဆင်းလိုက်တာနဲ့ ေအးစိမ့်ေနတဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်ေလထုကို ခံစားလို့ရတယ်။ ြမို့တြမို့လံုး ေြမြပန့်ရယ်လို့ သိပ်မရှိပဲ ကုန်းတက်ကုန်းဆင်းေတွချည့်ပဲ။ အခုလက်ရှိရှိေနတဲ့ ေရွှတိဂံုပံုတူေစတီ၊ မဟာမုနိပံုတူဘုရား၊ ြမို့ေတာ်ခန်းမ ဆိုတာေတွေတာင် မရှိေသးဘူး။ ြမို့ေဟာင်းြကီးကျေနတာပဲ။ လားရှိုးေဟာ်တယ်က ေတာ်ေတာ်သစ်ြပီး ခမ်းနားတဲ့ အေဆာက်အဦ ြဖစ်ေနတုန်း။ ပန်အုပ်ေကျာင်းနားက ရပ်ကွက် (၅) မှာ ေနခဲ့ပါတယ်။ စည်လည်းမစည်လွန်းသလို လူေြခလည်း မတိတ်လွန်း၊ သွားေရးလာေရးလည်း ေတာ်ေတာ် အဆင်ေြပတဲ့ ေနရာေလးဗျ။ သူ့ထက်ေကာင်းတာေတာင် သူ့ေလာက် မေကာင်းနိုင်တာကေတာ့ ကိုယ်ေနတဲ့အိမ်ဟာ ကျန်းဝူကျိကေလး ေအာ်ေမ့ဂိုဏ်းထဲေရာက်သွားတဲ့အလား ေကာလိပ်ေကျာင်းသူ ညီအမအပျိုေချာေလးသံုးေယာက်ရယ်၊ စာေပးစာယူတက်ေနတဲ့ ညီမဝမ်းကွဲေလးေတွရယ်၊ ေခါင်သူြကီး အပျိုေခါင်းလုပ်ေနတဲ့ အေဒါ်အပျိုမြကီးတြကီးတစ်ေယာက်ရယ် (သူကေတာင် ကိုယ့်ထက်ငယ်ေသးတယ်) ရှိပါတယ်။
တစ်ေယာက်တစ်ေယာက်စီရဲ့ သူငယ်ချင်းအေပါင်းအသင်းေတွနဲ့ဆိုရင် စဉ်းစားသာြကည့်ပါေတာ့။ လွတ်လွတ်လပ်လပ် ဟိုနားသည်နား ကိုယ့်ဘာသာ လည်ချင်ပတ်ချင်လည်း ေနာက်က မြငီးမြငူလိုက်ပို့ေပးမယ့် ကေလးလူလည် ေမာင်ငယ်ေလးနှစ်ေယာက်လည်း ရှိေသးသဗျား။ ဘာလိုေသးလဲ မထင်နဲ့ဦး။ အဲသည်တုန်းက လားရှိုးမှာ လိုင်စင်မပါတဲ့ကားေတွ အရမ်းေဈးေပါေနလို့ အဲသည်အိမ်မှာတင် ကားသံုးစီး၊ ဆိုင်ကယ်နှစ်စီးရှိတယ်။ ဒါကိုမှ ရှင်ြပုတုန်းက ေရွှထီးေဆာင်းရသလို မေြပာရင် ဘယ်လိုေြပာရမလဲေနာ့။
လားရှိုးသူ လားရှိုးသားေတွရဲ့ စိတ်ေနစိတ်ထားကေတာ့ ေတာ်ေတာ်ေလး ေဖာ်ေရွပွင့်လင်းြပီး ေပျာ်ေပျာ်ေနတတ်၊
အေကာင်းြကိုက်တတ်ြကပါတယ်။ ပိုက်ဆံရှာဖို့ အပျင်းမြကီးသလို ပိုက်ဆံသံုးဖို့လည်း လက်မတွန့်တတ်ပါဘူး။ ကိုယ့်ထက်ငယ်တဲ့သူေတွေပမယ့် စီးပွားေရးမှာ ကိုယ့်ထက်ေတာ့ လည်တာချည့်ပဲ။ ကုန်သွယ်မှု အချက်အချာလမ်းမြကီးေပါ်မှာ ြကီးြပင်းလာြကလို့ ထင်ပါရဲ့။ သူသူကိုယ်ကိုယ် ရှမ်းစကား တရုတ်စကား ေရပက်မဝင်ေအာင် ေြပာတတ်ဆိုတတ်သလို ြမန်မာလိုလည်း ချက်ချက်ြခာြခာ ေြပာတတ်တာပါပဲ။ မူဆယ် လားရှိုးခရီးေလာက်ကိုလည်း အိမ်ဦးြကမ်းြပင် ကူးသန်းေရာင်းဝယ်တတ်ြကေတာ့ ြပည်မြကီးကကေလးေတွလို သင်တန်းေတွတက်၊ စီဗီေတွေလျှာက်တင်၊ အသိရှိမှ အလုပ်ရတဲ့ အစားမျိုး မဟုတ်ပါဘူး။ အဲသလို ရံုးထိုင်အလုပ်မျိုးကိုလည်း ပျင်းစရာေကာင်းလို့ သိပ်စိတ်မဝင်စားြကဘူး။ သူတို့က ဆိုင်ဖွင့်စားရင်ေတာင် ဆိုင်မှာ ဖင်ြမဲြမဲမထိုင်ပဲ ဝင်ချည်ထွက်ချည် ြကီးြကပ်ေရာင်းဝယ်ချင်ြကတာ။
ပိုက်ဆံရှာတဲ့ေနရာမှာ ကတွတ်ေပါက်က ဗျိုင်းေစာင့်သလို အထိုင်မချပဲ လက်ပံပင်ဆက်ရက်ကျသလို ြမူးြမူးပျံပျံ သွက်သွက်လက်လက် အလုပ်လုပ်ေလ့ရှိတယ်။ မိန်းကေလးေတွဆို လုပ်မစားချင်လို့သာေနမယ်။ ဆံပင်ညှပ်၊ ေခါင်းေလျှာ်၊ မျက်နှာေဆး၊ အလှြပင်၊ အကုန်လုပ်တတ်တယ်။ အေရာင်းအဝယ်ေအးသွားရင် ချက်ချင်းြဗူတီပါလာ ေကာက်ဖွင့်ချင် ဖွင့်တာ။ အချက်အြပုတ်ဘက်ကျေတာ့လည်း ြမန်မာဟင်း ရှမ်းဟင်း တရုတ်ဟင်း ဘာြဖစ်ြဖစ် အစပ်အဟပ်တည့်ေအာင် ချက်တတ်တယ်။ အဝတ်အစားမှာေတာ့ ကိုယ်တိုင်မချုပ်တတ်ေပမယ့် အပ်ချုပ်သည် စိတ်ညစ်ရေလာက်ေအာင် ဟိုလိုသည်လို လိုချင်တာ မရမချင်း ဂျီးထူတယ်။ ပွဲစားတန်းသွားစရာ မလိုပဲ အိမ်ကကားေတွကို ဖုန်းတစ်လံုးနဲ့ အတက်အကျ ကားေကျာေမာ်ဒယ် စနည်းနာြပီး ေရာင်းတတ်ဝယ်တတ်တဲ့ စီးပွားေရး နားမျက်စိလည်း ရှိတယ်။ အဲဒါေြကာင့် လားရှိုးသူကိုယူရင် အိမ်တွင်းမှုလုပ် သိမ်းထုပ်ေသချာ အိမ်ရှင်မမျိုးထက်၊ ဒိုးတူေဘာင်ဘက် စီးပွားရှာရင်း အိမ်ကို မလစ်ဟင်းေအာင် စီမံမယ့် မိုဘိုင်းအိမ်ရှင်မပဲ ရဖို့များတယ်။ ကိုယ်ကလွဲရင် အတဲ့သူကို လားရှိုးမှာ မရှာနဲ့ ေမာမယ်။
လားရှိုးမှာ ဘာေတွေပါသလဲေမးရင် ဆိုင်ေတွေပါတယ်ေလ လို့ပဲ ေြဖရလိမ့်မယ်။ အစားအေသာက်၊ အဝတ်အထည်၊ အလှြပင်ဆိုင်၊ အေခွဆိုင်ေတွ အားြကီးပဲ။ ဟိုတုန်းကေတာ့ ခုလို အင်တာနက်ဆိုင်တို့ ဂိမ်းဆိုင်တို့ မေပါ်ေသးပဲကိုး။ ကာရာအိုေကဆိုင်ေတာ့ ရှိတယ်။ ဒါေပမယ့် ကိုယ့်အိမ်မှာကိုယ် ဟုမ်းသီေယတာ ေဆာင်းေဘာက်ေလးေတွနဲ့ အသံကုန်ဟစ်ြကတာများတယ်။ တရုတ်ြပည်မှာ လက်ရှိေခတ်စားေနတဲ့သီချင်းဟာ လားရှိုးမှာလည်း ဟစ်ြဖစ်တယ်။ ြမန်မာြပည်မှာ အေကာင်းဆံုး အမဲလံုးေခါက်ဆွဲကို လားရှိုးဘယ်ဆိုင်မှာစားစား လက်ရာမတိမ်းမယိမ်း စားရမယ်။ တိုဟူးေနွး၊ ထမင်းဝါ၊ ငါးထမင်း၊ ရှမ်းေခါက်ဆွဲ၊ ရှမ်းစာေတွအားလံုး ဘယ်ေနရာမှာြဖစ်ြဖစ် ရေပမယ့် အရသာချင်းကျေတာ့ ဘယ်ေတာ့မှ လားရှိုးမှာစားရတာကို မမီဘူး။ ေရေြမသဘာဝကလည်း အရသာထဲမှာ ပါတာကိုး။ မာလာဟင်း၊ ယူနန်ေဟာ့ေပါ့၊ ငါးကင်၊ ြကက်ကင် ရန်ကုန်မှာထက် ေကာင်းတယ်ဆိုရင် မယံုမရှိနဲ့။ ြကက်ကင်တစ်မျိုးတည်းကို စီးပွားြဖစ်ေရာင်းတဲ့ဆိုင်ဟာ ဘယ်ေသာအခါမှ လူြပတ်တယ်လို့ မရှိဘူး။ လားရှိုးမှာ အဲသလိုပဲ တမယ်ေကာင်း နံမယ်ရရင် သူေဌးြဖစ်တယ်။ ခုနစ်လွှာေပါက်စီ၊ ေြမအိုးြမီးရှည်၊ ေဆးခါးေပါင်းရည်၊ ရန်ကုန်မှာ ေခတ်စားေနတာေတွ အားလံုးဟာ လားရှိုးက လာပါတယ်။
အဲသေလာက် စားစရာဆိုင်ေတွ မှိုလိုေပါက်ေနတာေတာင်မှ အားမရေသးပဲ ကိုယ့်ဘာသာ ေဈးဝယ်ချက်ြပုတ်လို့ အိမ်မှာ သူငယ်ချင်းေတွနဲ့ မီးဖိုပတ်လည် နှိုက်ခပ်စားေသာက်ရတာလည်း ေပျာ်စရာပါ။ ြကက်ဆူကျီတို့၊ မူကွာကျီလို့ေခါ်တဲ့ ချဉ်ေစာ်ကားသီးဟင်းချိုတို့ မှတ်မှတ်ရရ စားဖူးတယ်။ ခုေတွးမိရင် အခုစားချင်လာတုန်း။ နူးအိေနတဲ့ အမဲသားြပုတ်တံုးကို ပါးရှပ်ေနေအာင် လွှာလွှာကေလးလှီးလို့ ငရုပ်သီးဆီချက်၊ ရှာလကာရည်၊ ပဲငံြပာရည်ေလးနဲ့နှပ်၊ မုန်လာဥအမျှင်ကေလးေတွ ပူစီနံရွက်ကေလးေတွနဲ့ အုပ်စားတဲ့ ပန်းေသးစတိုင်ကေလးကလည်း ေကာင်းမှေကာင်း။ မိန်းမလှကျွန်းမှာ ဧည့်သည်ေမာင်ရှင် သွားလုပ်တာဆိုေတာ့ အိမ်မှာ ဘီယာေသာက်လို့မေကာင်းေပမယ့် ြကက်ဥကေဇာ်ကေတာ့ ဘီယာထက်ေတာင် ေကာင်းေနြပန်ေရာ။ ေနွးေနွးကေလးေလ။ စားတာေသာက်တာေတွပဲ လိုက်ဖတ်ေနရတယ်။ ေကာင်းခန်းလည်းမလာေသးဘူး လို့ မထင်နဲ့ေနာ်။ လာမှာကို မဟုတ်တာ။ တစ်လကိုးသီတင်း ေပျာ်ေပျာ်ပါးပါး ေနထိုင်သွားခဲ့ေတာ့ ေမာင်ရင်းနှမလို ခင်ခင်မင်မင် ြဖစ်သွားြပီး ေထွလီကာလီ အိုက်တင်ခံ ပဲခံ မရှိေတာ့ဘူး။ မိုးလင်း မျက်စိနှစ်လံုးပွင့်ရင် “ကိုသျှို၊ ဒီေန့ ဘာစားမလဲ။ ဘယ်သွားမလဲ။” အစီအစဉ်ေတွ ေမးြပီ။ ြပီးတာနဲ့ ြမို့လံုးပတ်လည် ေမွှေနှာက်ခေလာက်ဆန်ေလသတည်း။
ဘုရားဖူး၊ ဘုန်းြကီးေကျာင်းသွား၊ (မန်ဆူ၊ ပန်အုပ်၊ ကန်ဦး ဆိုတဲ့ ရှမ်းေကျာင်းအြကီးြကီး ေတွရှိတယ်) ဘံုေကျာင်းလည်၊ ရုပ်ရှင်ြကည့် ေတွအြပင် လားရှိုးမှာ မြဖစ်မေန သွားရမှာကေတာ့ ေရပူစမ်းပါ။ ကန်ထဲမှာပဲ စိမ်စိမ်၊ ေရချိုးခန်းေလးထဲမှာပဲ နှပ်နှပ်၊ ြပန်လာရင် ေြခေတွလက်ေတွ မလှုပ်ချင်ေလာက်ေအာင် အေြကာေတွေြပလာေရာ။ ဗိုက်ေတွလည်း ေချာင်လာေရာ။ လားရှိုးေကာလိပ်ထဲလည်း နှံ့လို့။ စကိတ်ကွင်းလည်းေရာက်တယ်။ ေချာ်လဲမှာစိုးလို့ ဘီယာပဲ ေသာက်ေသာက်ြပီးြပန်တာ။ ေမာ်ေတာ်ပီကယ်ေတွရှိေပမယ့် ဘယ်အိမ်ကကားလဲ ဘယ်သူေမာင်းသလဲ သိေနြပီးသားဆိုေတာ့ ဘာစကားမှ ေြပာေနစရာမလို။ လားရှိုးြကီးက ေဆွမျိုးေတွအိမ်ကိုလည်း ခနခန သွားလည်ြဖစ်ြပီး အဲသည်ကလူေတွနဲ့လည်း အဖွဲ့ကျခဲ့တာပဲ။ ေလာက်ကိုင်ကို သွားတဲ့အခါမှာေတာင် အဲသည်အိမ်က မိတ်ေဆွေတွကို ဖုန်းနဲ့မိတ်ဆက် မှာြကားေပးထားလို့ မျက်နှာစိမ်းေပမယ့် နယ်ခံလူြကီးမိတ်ေဆွ အားကိုးစရာ ရခဲ့တယ်။ အဲသည်အချိန်က လားရှိုးေဆးရံုြကီးဟာ အေဆာင်အသစ်ေတွ ေဆာက်တုန်း၊ ေဆးခန်းကေလးေတွ မှန်သမျှကလည်း လူနာတရုန်းရုန်းနဲ့ စည်တုန်း။
ဒုသမ္မတြကီးရဲ့ ေပါ်လီကလင်းနစ်ကေလးကလည်း နံမည်ကိုေကျာ်လို့။ ယူလီဟား လို့ ရှမ်းနံမယ်ေပးထားတယ်။ လားရှိုးေဈးကေတာ့ ေဈးနှစ်ေဈးရှိတာ နှစ်ေဈးလံုးစည်တယ်။ ေဈးလည်း သက်သာတယ်။ သူ့ဆီကမှ ရန်ကုန်တင်တာကိုး။ သူတို့အိမ်ကလူေတွကေတာ့ ဘာပဲလိုလို မူဆယ်တက်တက်ဝယ်တာ။ အိမ်ဦးြကမ်းြပင်။ ေပါက်ေဖာ်ြကီးေတွက သူ့ကုန်ပစ္စည်းေတွ လွယ်လွယ်ကူကူ စီးဆင်းနိုင်ေအာင် လမ်းတံတားပါ ကိုယ်တိုင် ေဖာက်ေပးထားေပသကိုး။ ပန်ဝိုင်ရာထူးနဲ့ ြပည်နယ်ရံုးမှာ တွဲေနတဲ့သူငယ်ချင်းဆို ရန်ကုန် တေခါက်တေခါက် ြပန်တဲ့အခါ တရုတ်ေဆးေတွ သယ်သယ်လာတာနဲ့တင် ေနစရိတ် စားစရိတ် ေကျပါသတဲ့။ သူတို့ေခတ် သူတို့အခါမှာ လားရှိုးေဈးထဲကို ြပန်သွင်းတဲ့ မုန့်ပံုးေသတ္တာထဲမှာ ေငွစက္ကူေတွ အြပည့်ပါလာတယ် လို့ ေြပာစမှတ်ရှိခဲ့တယ်။ (ခုေခတ်လို နံမယ်ေြပာ၊ ကိစ္စေြပာ၊ ေန့စွဲ၊ အေရအတွက်နဲ့ ေသေသချာချာမှ မှတ်မထားြကပဲကိုးကွယ်)။
တကယ်တမ်းအလုပ်ဝင်တဲ့အခါ လားရှိုးကို မေရာက်ပဲ ရန်ကုန်မှာတင် ကိစ္စြပတ်သွားေပယ့် မကုန်ေသးတဲ့ေရစက်ဟာ ေလာက်ကိုင်ကို ေြပာင်းရတဲ့အခါ ြပန်ဆက်မိပါတယ်။ သူ့ဆီတစ်ညမအိပ်ပဲ ေရာက်မှ မေရာက်တာ။ အဝင်တခါ အထွက်တခါနဲ့ ပိုလို့ကျွမ်းဝင်လာခဲ့ရတဲ့ လားရှိုးြမို့ဟာ တခါနဲ့တခါ သိသိသာသာြကိး ေြပာင်းလဲတိုးတက်လာတာ မြငင်းနိုင်ပါဘူး။
လမ်းတံတား၊ အေဆာက်အဦတင် မဟုတ်ဘူး။ အရင်ကဆို လားရှိုး-ရန်ကုန် တိုက်ရိုက်ကားမရှိဘူး။ အခုရှိလာြပီ။ ပုဂ္ဂလိကေလေြကာင်းလိုင်းေတွ ေြပးလာြပီ။ ေဈးြကီးေတွ ေဆးရံုြကီးေတွ ပိုြကီးြကီးလာြပီ။ လူဝင်လူထွက်လည်း ပိုပို စည်လာပါြပီ။ အခုေရာက်ေနတဲ့ ရခိုင်ြပည်နယ်နဲ့ ေတာ်ေတာ် ကွာတာကို သတိထားမိသွားပါတယ်။ ဘာေြကာင့်လဲ လို့ ဆန်းစစ်ြကည့်ဖို့ ေတွးမိြကေသးသလား။ ဘာေြကာင့် မေတွးမိရသလဲ ကို အရင်ေတွးြကည့်လိုက်ြကပါဦး။ တရုတ်က အကူအညီေြကာင့်လား။ အစိုးရက ေစာင်မမှုေြကာင့်လား။ အဲဒါေတွက အဓိက မကျပါဘူး။ တကယ်တမ်း အေရးပါတာက ေဒသခံေတွရဲ့ အြမင်၊ အကျင့်၊ အားထုတ်မှု၊ ကိုယ်စွမ်းဉာဏ်စွမ်းေတွပါ လို့ဆိုရင် ရခိုင်သားေတွကို နှိမ်သလို ြဖစ်ေနပါဦးမယ်။ အဲသည်သေဘာမျိုး မဟုတ်ပါဘူး။ ရခိုင်ေတွမှာ အမျိုးအနွယ်ကို ေစာင့်ေရှာက်တဲ့ ဝံသာနုရက္ခိတစိတ်ထား ြပင်းထန်တာ ေြပာခဲ့ဖူးပါတယ်။ အဲဒါေြကာင့် ရှမ်းတရုတ်ေပါေသာ်ြငား ရခိုင်ကုလား မရှိတာ သက်ေသပါ။ (ရှိရင် အဲဒါ ရခိုင်အမည်ခံထားတာ)။ သို့ေသာ်လည်း ေဒသဖွံ့ြဖိုးတိုးတက်ဖို့ဆိုတာကေတာ့ ရက္ခိအခါတစ်သိန်းနဲ့လည်း မလံုေလာက်ေသးပါဘူး။ လူမှုေရး၊ စီးပွားေရး၊ ပညာေရး၊ ကျန်းမာေရးေတွမှာ သည့်ထက် အများြကီး ခွန်အားစိုက်ထုတ်ဖို့ လိုပါေသးတယ်။
သည်ဘက်အရပ်မှာ ေအာက်ေြခဝန်ထမ်းရှာြပီး အလုပ်လုပ်ဖူးြကသူတိုင်း သိြကပါလိမ့်မယ်။ သူတို့က မနက်မိုးလင်းတဲ့အခါ မျက်စိနှစ်လံုးမပွင့်ခင် ဆန်အိုးထဲကို အရင်လှမ်းနှိုက်လိုက်တာတဲ့။ အထဲမှာ ဆန်ရှိေသးလို့ကေတာ့ “သည်ေန့ အလုပ်မဆင်းေသးဘူး။ ဆက်အိပ်လိုက်ဦးမယ်” ဆိုတဲ့ အစားမျိုး လို့ ဆိုတယ်။ စိတ်ညစ်မခံနိုင်တဲ့သူေတွက တြခားအရပ်က အလုပ်သမား အြပီးေခါ်လာတယ်။ အဲသည်ေတာ့ ဟိုဘက်က ြမန်မာေစာေစာ ရှမ်းေတာြပန်ဆိုတာေတွနဲ့ ဘယ်လိုယှဉ်မလဲ။ ရခိုင်ရိုးမကို ကန့်လန့်ြဖတ်တဲ့ အမ်း-မင်းဘူး အကွာအေဝးနဲ့ ရှမ်းရိုးမြကီးကို ကန့်လန့်ြဖတ်တဲ့ မန္တေလး-မူဆယ် အကွာအေဝးဟာ ဘာမှ မဆိုင်ပါဘူး။ ဒါေပမယ့် ဟိုက ဗင်ကားေတွနဲ့ ေန့ချင်းေရာက် အချိန်မေရွး စီးလို့ရတယ်။ သည်မှာက လိုင်းကားေတာင် ေန့တိုင်းမရှိ။ မိုးတွင်းဆို နှစ်ရက်ြကာတယ်။ ကားခလည်း ပိုေဈးြကီးတယ်။ ကိုင်း ဘယ့်နှယ်ရှိစ။ လားရှိုးက ၂၄ နာရီ မီတာခထက် ရခိုင်က တစ်ညသံုးနာရီ မီတာခက ပိုတာေရာ မယံုဘူးလား။ လားရှိုးြမို့အဝင်က ဘုရားြကီးကို သူတို့က ဖုန်းဘုရားြကီး လို့ေခါ်တယ်။ “မိုဘိုင်းဖုန်းချေပးမယ်။ အလှူေငွတစ်သိန်းထည့်။”
အဲသည်အလှူေငွေတွနဲ့ ဘုရားတည်တာ။ ကုသိုလ်လည်းရ ဝမ်းလည်းဝ။ သည်ဘက်မှာ ေဆးမှတ်တမ်းစာအုပ်ကို ငါးရာ တစ်ေထာင်ေရာင်းတဲ့အခါ တစ်ေဆးရံုလံုး ခံုဖွဲ့အစစ်ခံရေလာက်ေအာင် တိုင်တတ်တယ်။ ရှဉ့်မေလျှာက်ရချင် ေနပေစ။ ပျားေတာ့ လာမစွဲနဲ့။ ကိုင်းပါချိုင်ပလိုက်မှာဆိုတာမျိုး။ လူမှုေရးစိတ်ဓါတ်ကေလး နည်းနည်းလိုတယ်။ ကိုယ့်အိမ်ေရှ့က ချိုင့်ခွက်ေတာင် ကိုယ်ထွက်ဖို့ဖို့ ဝါသနာမပါဘူး။ ညလံုးေပါက် မီးအလှူရှင်ဆိုတဲ့ ဝှိုက်ဘုတ်ကေလးဟာ ေစတီပုထိုးမှာ ေတွ့ရတာ မထင်နဲ့။ ေဆးရံုမှာ ချိတ်ထားတာ။ အဲဒါေတာင် တစ်လေနလို့ တစ်ခါ နံမယ် မေရးရဘူး။ အလှူရှင်ရှိတယ်ဆိုရင် သူ့လူနာ အသည်းအသန် ေဆးရံုတက်ေနလို့သာမှတ်။ ေြမြကီးလက်နဲ့ပုတ်လို့ လွဲဦးမယ်။
ကဲ ပညာေရးဘက် နည်းနည်း လှည့်ေမွှလိုက်ဦးမယ်ဗျာ။ ြမန်မာြပည်မှာ အြကီးဆံုး ေကျာင်းအိပ်ေကျာင်းစား ေဘာ်ဒါေဆာင်ြကီးေတွဟာ ြပင်ဦးလွင်မှာ အများဆံုးရှိတယ်ဗျ။ ကိုယ်ေတွ ဆယ်တန်းကတည်းက ေခတ်စားေနတာ ခုထိ ေခတ်မတိမ်ေသးဘူး။ တစ်နိုင်ငံလံုးမှာ ေဈးအြမင့်ဆံုး အလွတ်ပညာသင်ေကျာင်းေတွဟာ တက္ကသိုလ်ြပည်ြကီးတည်ထားသလို အြပိုင်အဆိုင် စည်ကားေနတာဟာ ပညာေရးဘက်မှာ အရင်းအနှီးစိုက်ထုတ်ဖို့ လက်မေနှးြကဘူး လို့ ေကာက်ချက်ဆွဲနိုင်တယ်။ သည်ဘက်ကလူေတွမှာေတာ့ ငါးတန်း ေြခာက်တန်းေလာက်ဆို ဂဏန်းြကိုးတုပ်၊ ပုဇွန်ေခါင်းချိုး တေန့နှစ်ေထာင်သံုးေထာင် ဝင်ေနတယ်ဆိုရင် ေကျာင်းအပျက်ခံဖို့ ဝန်မေလးဘူး။ ဆယ်တန်းေလာက်ေရာက်ဖို့ ဖျစ်ဖျစ်ြမည်ေအာင် ထားယူရတယ်။ မယံုရင် ြပည်နယ်နဲ့တိုင်းအချင်းချင်း ဆယ်တန်းေအာင်ချက်ချင်း ယှဉ်ြကည့်လိုက်။
ပက်ပက်စက်စက် ကွာတယ်။ ဆယ်တန်းေအာင်ေတာ့ ဘာလုပ်ရမှာတုန်း။ သည်အလုပ်ပဲ ဆက်လုပ်စားရမယ့်ဟာ။ ဘွဲ့ရေတာ့ေကာ ဘာထူးလဲ။ ဒီအလုပ်အြပင် ဘာမှ မရှိ။ အမ်းေဆးရံုက ေအာက်ေြခဝန်ထမ်း အလုပ်သမားေတွထဲမှာ ဘွဲ့ရြပီးသား ေလးငါးေယာက်ပါတယ်။ ေြမာက်ဦးသွားတုန်းက ေရွှသဇင်ဟိုတယ်မှာ ဘဲလ်ဘွိုင်လုပ်တဲ့ကေလးေတွဟာ အကုန်ဘွဲ့ရြပီးသား။ အိမ်ချိတ်စရာ ဓါတ်ပံုတစ်ပံုတိုးရံုအြပင် ဘာတစ်ခုမှ အဲသည်ပညာနဲ့ လုပ်စားလို့မှမရတာ။ အလကား ေငွကုန်လူပန်း၊ အချိန်ကုန်ခံလို့။ ေစာေစာစီးစီး ေကျာင်းထွက် အလုပ်လုပ်၊ ေယာကင်္ျား မိန်းမယူေတာ့ ဘဝအေြကာင်းကို ေစာေစာစီးစီး မသိရပါလား။ အဲလို စိတ်ကူးစိတ်သန်းမျိုးနဲ့ဆိုေတာ့ သည်ဘက်က ကေလးေတွ ရည်မှန်းချက် ခပ်ြမင့်ြမင့်ထားရင် အလွန်ဆံုးရှိမှ နတလ လို့ေခါ်တဲ့ နယ်စပ်ေဒသနဲ့တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများ ဖွံ့ြဖိုးေရးတက္ကသိုလ်ေလာက်ကို ထိပ်မှာထားမှန်းတာ။
ရန်ကုန်၊ မန္တေလး၊ ေဆးေကျာင်း၊ ကွန်ြပူတာ၊ ေနေနသာသာ စစ်ေတွက တက္ကသိုလ်ေတာင် သွားမထားချင်လို့ ေတာင်ကုတ်မှာ တက္ကသိုလ်လာဖွင့်ေပးဖို့ လွှတ်ေတာ်ထဲက အာြပဲေအာင် ေအာ်ေတာင်းတုန်း။ ဟုတ်တယ်ေလ။ နတလေကျာင်းဆင်းလို့ ေထွ/အုပ်မှာ ငှက်ကဥေလာက်ြဖစ်ရင် ဆရာဝန်ဆိုတာ လိုချင်တိုင်း အစည်းအေဝးေခါ်ဆင့်လို့ရတယ်။ ဘယ်ဌာနကဦးစီးြဖစ်ြဖစ် အစီရင်ခံစာတင်ခိုင်းလို့ ရတယ်။ ရှမ်းြပည်မှာြဖင့် အဲသည်ေကျာင်း တက်မယ့်သူေတာင်မရှိလို့ အတန်းေတွ ပျက်ပျက်ကုန်ေရာ။ ဟိုဘက်မှာလည်း သည်ပညာေရးနဲ့ လုပ်စားလို့ မရပါဘူး။ သို့ေသာ်လည်း ဘွဲ့မရေသးရင် လူမရိုေသမှာစိုးလို့ အလုပ်ပျက်ခံြပီးကို ေကျာင်းြပီးေအာင်ဆက်တက်ြကတာ။ အေသွးအေမွး အေတွးအြမင်ချင်းကျေတာ့ သိသိသာသာ ကွာကုန်တာေပါ့။ ေကျာင်းတက်တယ်ဆိုတာ အလုပ်ေလျှာက်ဖို့ တစ်ခုတည်းမှ မဟုတ်ပဲ။
ေရှ့ေရးေနာက်ေရး အေမျှာ်အြမင်ပိုင်းကျေတာ့လည်း ကွာြပန်ေရာ။ သည်ဘက်မှာ ကိုးလလွယ် ဆယ်လဖွားဖို့အေရးေတာင် ဗိုက်နာေတာ့မှ ေဆးရံုကို အိမ်သာတက်သလို ေရာက်လာတယ်။ ကေလးေထွးဖို့ အနှီးတစ်ထည်မပါ။ မေအလဲစရာ တမီအပိုမပါ။ အကုန်ေဆးရံုက ဆီးဆင်။ အဆင်မေြပရင်ေြပာ။ ေသချာသာမှတ်လာခဲ့။ ဂျာနယ်ထဲက ေအာ်ေပးမယ်။ လွှတ်ေတာ်ထဲထိ စာတင်ေပးမယ်။ အဲသည်ဆရာဝန် ဆရာမ ေြပာင်းသွားေစရမယ်။ သူ့ေနာက် ဘယ်သူမှ လူစားဝင်မလာေတာ့တဲ့အထိေတာ့ ေတွးမထားဘူး။ ရှမ်းြပည်က သူတို့ဆီလာတဲ့ ဆရာဝန်ဆို မေပျာ်မှာစိုးလို့ ဘိန်းေကျွးရ ေကျွးရ။ အလိုလိုက်ထားတာ။ မိုးေကာင်းလွန်းလို့ ဘာပင်စိုက်စိုက်ြဖစ်တဲ့ ရိုးမေတာင်ြကီးေပါ်မှာ ခုတ်ရံုသာခုတ်ြပီး ြပန်စိုက်ရေကာင်းမှန်း မသိြကလို့ အခုဆို ဝါးေတာ သစ်ရိုင်း နဲ့ချည့် အြမဲစိမ်းရတယ်။ ဟိုဘက်ကလူေတွက ေတာြပုန်းမှာကို ေသမေလာက် ေြကာက်တယ်ေလ။ အဲသည်ေတာေတွထဲ သူပုန်လုပ်ေနရတဲ့ဟာ။ ေတာမရှိေတာ့ရင် ကိုယ်လံုးတီးြဖစ်ကုန်မှာေပါ့။
ေြပာမှားဆိုမှားရှိလည်း ခွင့်လွှတ်ြကပါကွယ်။ ရခိုင်သူ ရခိုင်သား မိတ်ေဆွများကေတာ့ ဆတ်ဆတ်ခါ နာကုန်ြကေရာ့မယ်။ တယ်လည်းနှိပ်ကွပ်လှသကိုးလို့လည်း ေတွးေရာ့မယ်။ အဲလိုမျိုး အေတွးေတွ ေချာ်တတ်လွန်းလို့ သည်တခါ သူများမေြပာခင် ေသေသချာချာ ြပန်တည့်ထားခဲ့ပါ့မယ်။ ဖတ်ြပီးသမျှ စာေြကာင်းေတွကို ရခိုင်အေနနဲ့လည်း မဖတ်နဲ့။ ရှမ်းအေနနဲ့လည်း မဖတ်နဲ့။ အြပင်လူတစ်ေယာက်အေနနဲ့ ေဘးကထွက်ြပီး ဘက်မပါပဲ ြပန်ဖတ်ြကည့်လိုက်။ ေဖ့စ်ဘုတ်ေပါ်မှာ ြဖစ်ေနသမျှ ြပဿနာအားလံုးဟာ အဲဒီမှာ အေြခခံပါတယ်။ အေြကာင်းအရာ ဆိုလိုရင်းကို သေဘာေပါက်ဖို့ထက် ဘယ်သူဘယ်ဝါ၊ ဘယ်ဘက်ကို ထိခိုက်ေစတယ် စသည်ြဖင့် ပုဂ္ဂိုလ်စွဲ၊ ဝါဒစွဲ၊ ဂိုဏ်းဂဏအစွဲေတွက ချွတ်မရေအာင် စွန်းေနေတာ့ တရားကိုယ်သေဘာကို ဘယ်လိုမှ မြမင်နိုင်ေတာ့ဘူး။
ငယ်ငယ်က ဆိုနီ မိုးေကျာ် ပျက်လံုးခွင်ထဲမှာ တဖတ်ဖတ်ရိုက်ြကသလိုပဲ။ အို ေဒဝစ္ဆရာ၊ ေဆွနတ်ကညာ လှရာတို့ ေပါင်းကာစုေဝး..။ လှဟန် ထည့် မဆိုနဲ့။ ဖတ်ကနဲ။ လှေသွးလည်း ငါ့အမျိုး။ ထည့်မဆိုနဲ့။ ဖတ်ကနဲ။ ဆင်း ဟန် မူယာ။ မူယာ မပါေြကး။ ဖတ်ကနဲ။ ြမေရာင်စိန်ေရာင် ဝင်းဝါ.. ကိုဟန်။ ဖတ်ကနဲ။ ေြကာ့ရှင်း။ ဖတ်ကနဲ နဲ့ သီချင်းတစ်ပုဒ်လံုး ဘယ်ဟာ မှ ဆိုလို့မရေတာ့သလိုေပါ့။ ကုလားမပါေြကး။ ရခိုင်မပါေြကး။ ရှမ်းမပါေြကး။ ကချင်မပါေြကးေတွပဲ လိုက်ဂရုစိုက်ေနေတာ့ ဘာေြပာသွားမှန်းေတာင် မသိလိုက်ဘူး မဟုတ်လား။ ဆိုလိုရင်းကေတာ့ လားရှိုးြမို့က ေကာင်မေလး ပါးေလးမို့မို့ နီနီရဲကိုတင် ေအာင့်ေမ့တသ သတိရေနတာ မဟုတ်ပါဘူး။ ေတာသံုးေတာင် ေတာင်သံုးေတာင် ဇာရပ်ကအိုအေမာင် လို့ေမးတတ်တဲ့ ေတာင်နှစ်လံုးေကျာ် ကမ်းေြခအရပ်က မယ်ထွီးကိုလည်း သေဘာကျမိတာေြကာင့် ေနာက်တခါ လာရင် မမှတ်မိေလာက်ေအာင် တိုးတက်ေြပာင်းလဲလာေစချင်တဲ့ ေစတနာကေလးကို ြမင်ေအာင် ဖတ်ြကည့်ေစချင်တာပါပဲ။ ဝင်းဦးအသံကေလးနဲ့ နှုတ်ဆက်ခဲ့မယ်ေနာ်။
“နှစ်ြဖာေထွးတဲ့ ယေန့ညအေြခ ကမ္ဘာေဝးေစ မေမ့ေပ။ ချစ်မဆံုး ြပံုးပန်းပွင့်ေန ေမေရ။
ြကယ်ကေလးများ အဆံုးသို့ေလ။ ရှုစားပံု မျက်လံုးေတွ ေလကစားရာတလွင့်လွင့် ပါေန။
ချစ်သည်း စွဲရစ်ေပါ့ေလ။ ရစ်ဝဲေန။ ြမဲတဲ့ နှစ်ဦးေမတ္တာ သစ္စာမိုးေစွ။
စိတ်ကူးနဲ့ရူးတဲ့အေြခ တကယ်ခင်ရင် လာပါေမ။ ေမာင်တို့ .. ေမာင် ေဟာင် ေဟာင် တို့… ချယ်ရီေြမ။”
