ပိုက်ဆံ၊ အသြပာ၊ ဖွတ်ကလိဒဂင်္ါးဆိုတာ လူတကာရဲ့ သည်းေြခြကိုက်။ “Oh.. Love, ရှင်သန်ရာဘဝေလးမှာ မင်းအချစ်နဲ့ေဝးရင်ေလ အရာရာဟာေလ တကယ်ကို အသက်မဲ့သွား …” လို့ ဆိုရမေလာက် ပိုက်ဆံမရှိပဲ အသက်ရှင်ရပ်တည်ဖို့ဆိုတာ ြဖစ်ကို မြဖစ်နိ်ုင်တဲ့ အေြခအေနပါ။ ေလာကြကီး ပိုက်ဆံမလိုချင်တဲ့သူရှိရင် ြပစမ်းပါ ဆိုလို့ေတာင် မူးလို့ ရှူစရာ မရှိတဲ့အချိန်မှာ ဆရာဝန်ေတွကို အဲသည်အသြပာနဲ့ယှဉ်တွဲြပီး အသြပာဆရာဝန်လို့ နံမယ်တပ်လိုက်ရင် အင်မတန်အရုပ်ဆိုးတဲ့အြဖစ် ရှက်စရာေကာင်းတဲ့အြဖစ်လို့ ဆိုြကပါတယ်။ တြခားတြခားေသာ ဘယ်အသက်ေမွးမှုေတွကိုမှ အသြပာနဲ့ ယှဉ်ြပီး အပုပ်ချထားတာ မေတွ့ဖူးဘူး။
အသြပာေရှ့ေနတို့၊ အသြပာရဲသားတို့၊ အသြပာေကျာင်းဆရာတို့ ဘယ်နှစ်ခါ ြကားဖူးသတုန်း။ (ေြကးစားစစ်သားတို့၊ ေြကးစားေဘာလံုးသမားတို့ေတာ့ ရှိသတဲ့) လူတိုင်းလိုချင်တဲ့ လူတိုင်းြကိုက်တဲ့ အသြပာကို ဆရာဝန်ေတွကျခါမှ မလိုချင်ရဘူး။ မြကိုက်ရဘူး လို့ဆိုေတာ့ ဆရာဝန်ေတွကပဲ လူမဟုတ် သလိုလို။ “ဒါြဖင့် မင်းကေရာ။ ပိုက်ဆံမလိုချင်ဘူးလား ေမာင်စံဖားရယ်” ဆိုရင် ဘယ့်နှယ်ေြပာပါလိမ့် လိုေတာ့ လိုချင်တာေပါ့။ “လိုချင်ရင် လာ လိုက်ခဲ့။ အင့် ပိုက်ဆံ” ဆိုြပီး ဟိုဟာ သည်ဟာ မဟုတ်တရုတ်ေတွ လုပ်ခိုင်းြပီဆိုပါေတာ့။ ပိုက်ဆံရသားပဲ ဆိုြပီး လုပ်ရမှာလား။ ဘယ်သူများ ြမင်သွားမလဲဆို ဟိုြကည့်သည်ြကည့်လုပ်ြပီး လူလစ်ြပီဆိုမှ “ရှူး တိုးတိုး။ ဘယ်သူ့မှ ေလျှာက်မေြပာနဲ့။ ေပး ပိုက်ဆံ။” ဆိုြပီး မလစ်ရင် မလုပ်တဲ့သူလား။ အဲဒီလိုဆိုရင်ေတာ့ အသြပာဆရာဝန်ဆိုသည်မှာ ပိုက်ဆံရရာရေြကာင်း တစ်ခုတည်းအတွက်နဲ့ မအပ်မေလျှာ် မသင့်မေတာ်ေသာ အမှုများကို လူသိရှင်ြကားေရာ လူမသိသူမသိပါ လုပ်ေဆာင်ေနတဲ့ဆရာဝန်များကို ေခါ်တာြဖစ်လိမ့်မယ် လို့ ထင်ပါတယ်။
ဒါေြကာင့်လည်း အသြပာဆိုတာလည်း သည်းေြခြကိုက်၊ ဆရာဝန်ဆိုတာလည်း လူရိုေသရှင်ရိုေသ အလုပ်ြဖစ်လျက်သားနဲ့။ နှစ်ခုေပါင်းလိုက်ေတာ့ နှာေခါင်းပုြပီး ကျက်သေရမရှိတဲ့ ဂုဏ်ပုဒ်ြဖစ်သွားရတာေနလိမ့်မယ်။ ဆရာဝန်အလုပ်နဲ့ မှန်မှန်ကန်ကန် အသက်ေမွးဝမ်းေကျာင်းြပုေနြပီး ကုသိုလ်ကံအကျိုးေပးနဲ့ စည်းစိမ်ဥစ္စာတိုးပွားလာသူတိုင်းကို အသြပာဆရာဝန်ရယ်လို့ သိမ်းကျံုးသတ်မှတ်လိုက်ဖို့ေတာ့ မသင့်ေတာ်ပါဘူးေလ။
ဆရာဝန်ေတွအေနနဲ့ ပိုက်ဆံရတိုင်း မလုပ်သင့်တဲ့အလုပ်ေတွကေတာ့ ေဆးပညာဘွဲ့နှင်းသဘင်တုန်းက အဓိဋ္ဌာန်ြပုကတိသစ္စာဆိုတဲ့အထဲမှာ အကုန်ပါတယ်ေလ။ ဒါကေတာ့ မရှင်းစရာမရှိဘူး။ အြဖူအမည်း သည်းသည်းကွဲကွဲဆိုေတာ့ ဆရာဝန်တိုင်း လိုက်နာအပ်တဲ့ကျင့်ဝတ်သိက္ခာ အေနနဲ့ကို တေလးတစား လိုက်နာကျင့်သံုးြကတယ်။ သံဃာမှာ ဝိနည်းဟာ အသက်လို့ဆိုသလိုပဲ ဆရာဝန်ေတွမှာလည်း အဲဒီကျင့်ဝတ်ေတွ မေစာင့်ထိန်းရင် ဆရာဝန်အြဖစ်က ေလျှာြကတယ်။ ဘယ်သူသိသိ မသိသိ၊ ကိုယ့်ဘာသာေတာ့ သိတယ်။ ရမ်းကုေတွ ထမင်းမငတ်တဲ့တိုင်းြပည်မှာ ကျင့်ဝတ်သိက္ခာမေစာင့်စည်းတဲ့ဆရာဝန်လည်း ြကီးပွားချမ်းသာဖို့ေတာ့ မခက်ပါဘူး။ ပိုေတာင် လွယ်ချင်လွယ်လိမ့်ဦးမယ်။
ဒါေပမယ့်သူ့ဘဝဟာ ဘယ်သူမှ မသိပါဘူးဆိုြပီး ခန္ဓာကိုယ်ေရာင်းစားေနရတဲ့ ပြခုပ်သည်ေတွနဲ့ နည်းနည်းေလးမှ မြခားဘူး မဟုတ်လား။ ခုေခတ်မှာ အထက်တန်းစား ဇိမ်နန်းသခင်ြကီးေတွက အလှူအတန်းေတွေပးလို့ ဘဘချုပ်ြကီးေတွနဲ့ေတာင် လက်ဆွဲနှုတ်ဆက်ြပီး ဇိမ်ခန်းဝ ဓါတ်ပံုချိတ်ထားနိုင်တာ ယံုတမ်းစကား မဟုတ်ဘူးဗျ။ (ေရာက်ဖူးတဲ့ အကိုြကီးေတွက ဘယ်သူနဲ့ဘယ်သူ့ကို ေြပာတာမဟုတ်လားဆိုြပီး ြပံုးစိစိြဖစ်ကုန်ြပီ) ဆရာဝန်ြဖစ်ြပီး ကျင့်ဝတ်နဲ့ မညီတဲ့အခါလည်း အဲသည်လူေတွနဲ့ ဘာထူးလို့လဲ။ မသိတဲ့သူေတွကသာ စည်းစိမ်ပါဝါ အရှိန်အဝါနဲ့ လူရိုေသရှင်ရိုေသသေယာင်ရှိမယ်။ အေြကာင်းသိတဲ့ ဆရာဝန်အချင်းချင်းကေတာ့ ဇိမ်ေခါင်း ဟာ ဇိမ်ေခါင်း။ ေရွှတစ်ပိဿာဆင်ထားလည်း သူြပုတဲ့အမှုကသာ သူဘာဆိုတာ အဆံုးအြဖတ်ေပးလိမ့်မယ် လို့ ယူဆြကတယ်။
ဒါေပမယ့်လည်း အဲသလိုမျိုး အြဖူအမဲ မသဲကွဲတဲ့ ဝါးတားတားဇံုကေလးေတွကေတာ့ သူသူကိုယ်ကိုယ် အမှတ်တမဲ့နဲ့ ေကျာ်မိနင်းမိတတ်တာေလးေတွ ရှိလာတဲ့အခါ ဘယ်လိုဟာမျိုးကို Grey Zone လို့ ေခါ်သလဲဆိုတာ သတိေပးရပါဦးမယ်။ မလုပ်သင့်မလုပ်ထိုက်တဲ့အလုပ်ကို ပိုက်ဆံေငွေြကးအတွက်နဲ့ မလုပ်ေကာင်းသလိုပဲ လုပ်သင့်လုပ်ထိုက်တဲ့အလုပ်ကို ပိုက်ဆံရမှ လုပ်ေပးမယ်ဆိုတာကလည်း တကယ်ေတာ့ မလုပ်သင့် မလုပ်ထိုက်တာပဲ မဟုတ်လား။ မင်းြကီးေတာ်ြကီးမို့လို့ ငါက ပိုက်ဆံမရပဲ အလကားလုပ်ေပးရမှာလား ဆိုတာ သူများေတွအတွက် သိပ်မရိုင်းလှေပမယ့် ကျန်းမာေရးဝန်ထမ်းေတွအတွက်ကေတာ့ ေတာ်ေတာ်မယဉ်ေကျးတဲ့ အသွန်အသင်အဆံုးမ ကင်းမဲ့တဲ့ စကားမျိုးပါ။ လူ့အသက်နဲ့ပတ်သက်တဲ့ ေသေရးရှင်ေရး ကိစ္စရပ်ေတွမှာ ကိုယ့်လက်ထဲ ေငွမေရာက်ေရာက်ေအာင် တိုက်ရိုက်ြဖစ်ြဖစ် သွယ်ဝိုက်ြပီးေတာ့ြဖစ်ြဖစ် ေဆာင်ရွက်တာမျိုးဟာ ခိုးသားဓါးြပေတွရဲ့ အြပုအမူနဲ့ အတူတူပါပဲ။ “မခွဲရင် ေသလိမ့်မယ်။
ခွဲချင်ရင် ပိုက်ဆံဘယ်ေလာက်ရေအာင်ရှာလာခဲ့” ဆိုတာမျိုးေတာ့ ဘယ်သူမှ မေြပာဘူးေပါ့။ ဒါေပမယ့် အဲသည်အဓိပ္ပါယ် သက်ေရာက်တဲ့စကားေတွကိုေတာ့ ေြပာရတာပါပဲ။ သိတဲ့အတိုင်း လူနာတစ်ေယာက် ေဆးကုဖို့ဆိုတာ ကွမ်းအစ်ြကီးထဲက ေဆးေတွနှိုက်ထုတ်ြပီး ဘာနဲ့ဘယ်လိုေသာက် လို့ လွယ်လွယ်မေြပာနိုင်တဲ့အခါမှာ ေငွေရးေြကးေရးနဲ့ ပတ်သက်လို့ လူနာရှင်ရဲ့ ကိုယ်ခံအားကိုလည်း သိထားဖို့ လိုပါတယ်။
ဒီအခါမှာ ဆရာဝန်နဲ့လူနာအြကားမှာ ေဈးစကားမဆိုေသာ်ြငား ေြကးစကားညှိြကရပါတယ်။ အေရးြကီးတာက အဲဒီေြကးစကားေတွထဲမှာ ဆရာဝန်ဘက်က ငါ့အတွက် အာရေက ဘယ်ေလာက်ဆိုတာမျိုး မပါေစဖို့ပါ။ စကားအြဖစ်ေြပာရင်ေတာ့ ဒါမျိုးလုပ်စရာလား။ ေပါက်ေပါက်ရှာရှာေပါ့။ ေသေသချာချာ စဉ်းစားြကည့်ပါဦး။ ဒီေလာက်ကေတာ့ ငါ့အတွက် ဝန်ေဆာင်ခအေနနဲ့ ရသင့်တယ်ဆိုြပီး ဆရာစားချန်ထားတာေလးေတွ မရှိဘူးလား။ ေဆးရံုေပါ်ကေဆးဆိုင်နဲ့ အြပင်ကေဆးဆိုင်ေတွဟာ ဘာြဖစ်လို့ အဲသည်ေလာက်ေတာင် ေဈးကွာေနရတာလဲ။ ဒါြဖင့်ရင် ေဆးရံုေပါ်မှာ ေဆးမေရာင်းနဲ့ေလ လို့ ေြပာလို့ မရပါဘူး။ ဘာြဖစ်လို့ဆိုေတာ့ တခါတရံ ေဆးရဲ့တန်ဖိုးထက် အချိန်ရဲ့တန်ဖိုးဟာ လူနာအတွက် သိပ်စကားေြပာပါတယ်။ အသက်ငင်ေနတဲ့လူနာအတွက် လိုအပ်တဲ့ အေရးေပါ်ေဆးဝါးေတွကို ရှင်ဘုရင့်ေယာက်ဖ နန်းေတာ်ေအာက် ေခွးြကည့်ခိုင်းသလို အေခါက်ေခါက် အခါခါ ဝယ်ခိုင်းြပီး ကုလို့မရပါဘူး။
နှစ်ဘက်မျှေအာင်ေြပာရရင် လူနာရှင်ေတွဘက်ကလည်း ေဆးချည့်သက်သက် ဝယ်ေနတာ မဟုတ်ဘူး။ အချိန်ေတွ လုပ်အားေတွကိုပါ ဝယ်ယူရတဲ့အတွက် အြပင်ကေဈးနဲ့ေတာ့ အထိုက်အေလျာက် ကွာြခားေပလိမ့်မယ် လို့ နားလည်ေပးရမှာ ြဖစ်ြပီး ကျန်းမာေရးဝန်ထမ်းေတွဘက်ကျေတာ့ သည်တစ်လ ေဟာသည်ေဆးဖိုးေတွထဲ တို့အတွက် ဒီေလာက်မှ မကျန်ရင် မကိုက်ေတာ့ဘူးဆိုတဲ့စိတ်ကို မထားရပါဘူး။ ကိုယ့်ေဆွမျိုးေတွလိုပဲ ကိုယ်တိုင်လူနာရှင်ေနရာက စဉ်းစားေပးရမှာပါ။
ခွဲစိတ်ကုသမှုေတွကို အြကီးအငယ်အလိုက် အသက်ေဘး အနီးအေဝးအလိုက် ဘယ်ဟာခွဲချင် ဆရာဝန်ကို ဘယ်ေလာက်ကန်ေတာ့ရမယ် ဆိုတဲ့စကားမျိုးကေတာ့ ကိုယ်တိုင်မေြပာရင်ေတာင် တဘက်လှည့်နဲ့ တပည့်ေတွကို ေြပာေပးခိုင်းတာ သိပ်ေတာ့ မထူးဆန်းလှပါဘူး။ အြပင်ေဆးခန်းေတွမှာ သည်လိုမှ မေြပာရင် ဘယ်လို အလုပ်လုပ်ြကမလဲ။ ေဆးရံုေပါ်မှာကျေတာ့ေရာ။ သည်ဆရာဝန်ပဲ။ သည်ခွဲစိတ်မှုပဲ။ ေနရာပဲ ကွာသွားတာ မဟုတ်ဘူးလား။ သည်ဆရာဝန်တစ်ဦးတည်းကပဲ ြပုတဲ့အြပုအမူတစ်မျိုးတည်းကိုပဲ ေနရာေဒသကိုလိုက်လို့ အြပစ်ရှိတယ် မရှိဘူး လံုးလံုးြကီးကွာြခားသွားရတာ ဘယ်လိုသေဘာရှိလို့ပါလိမ့်။ အဓိကကေတာ့ လူနာဘက်က စဉ်းစားေပးတဲ့ ကိုယ်ချင်းစာစိတ်ထားနဲ့ ဆိုင်ပါလိမ့်မယ်။ အြပင်ေဆးခန်းမှာေတာ့ လူနာေတွဘက်က ပိုက်ဆံကုန်ချင်သေလာက် ကုန်ေပ့ေစ။ အေကာင်းဆံုးနဲ့ စိတ်အချရဆံုးကုသမှုကိုသာ လိုချင်ပါတယ်လို့ မေြပာပဲ သေဘာေပါက်ထားြပီးသား မဟုတ်လား။
သည်အခါမှာ သူ့ဘက်က ေငွေရးေြကးေရး အစွမ်းကုန်လိုက်ေလျာထားတဲ့အတွက် ဆရာဝန်ဆီက ေမျှာ်မှန်းထားတဲ့ အေကာင်းဆံုးကုထံုးကို ရမလာတဲ့အခါမှာ စိတ်အလိုမကျြဖစ်ရတာကို သိပ်အြပစ်ြမင်လို့ မရဘူးေပါ့။ ဒီလိုသာဆိုရင် ေဆးရံုမှာတက်ကုေတာ့ သာမန်ကာလျှံကာ ကုထံုးေလာက်ပဲ ရလာခဲ့ရင်လည်း အြပစ်မေြပာသင့်ဘူးေပါ့ လို့ နားလည်ရမလိုြဖစ်ေနြပီ။ အဲဒါလည်း ဟုတ်ေသးဘူးဗျ။ ဆရာဝန်တစ်ေယာက်အေနနဲ့ မလုပ်သင့်မလုပ်ထိုက်တဲ့ အလုပ်ထဲမှာ လူနာကို ပိုက်ဆံရရင်တစ်မျိုး ပိုက်ဆံမရရင်တစ်မျိုး ဥပကမုဆိုးြကီးကို သူ့မိန်းမ မဆာဝါဆက်ဆံသလို မဆက်ဆံသင့်ဘူးေလ။ လူတိုင်းလူတိုင်းဟာ မျက်နှာြကီးရာ ဟင်းဖတ်ပါြကတာ ဓမ္မတာေပမယ့် ဆရာဝန်ေတွကျမှ ဆင်းရဲသားေတွအေပါ် မျက်နှာလွှဲ ခဲပစ် လုပ်မိြပီဆိုရင် အဓမ္မမှုေြမာက်တယ်လို့ ေြပာရမှာပဲ။ လိုရင်းေြပာရရင်ေတာ့ ဆရာဝန်ဆိုတာ လူနာကို ေဆးခန်းမှာတစ်မျိုး ေဆးရံုမှာတစ်မျိုး မဆက်ဆံသင့်ဘူး လို့ ဆိုချင်ပါတယ်။ အဲဒါလွယ်တဲ့ကိစ္စေတာ့ မဟုတ်ပါဘူး။
တကယ့်လက်ေတွ့ဘဝမှာေတာ့ ဆရာဝန်တစ်ဦးတည်းရဲ့ ကျွမ်းကျင်ရာဝန်ေဆာင်မှု အဖိုးသားနားကို လူနာရဲ့ ဓနအင်အားနဲ့ ေဒါ်လာေဈးေြမှာက်သလို ေြမှာက်ယူြကပါတယ်။ ဆိုက်ကားဘီးဖာတာနဲ့ ပါဂျဲရိုးဘီးဖာတာ ဘယ်တူနိုင်မလဲ လို့ ေြပာေတာ့ ဟုတ်တုတ်တုတ်။ သူများအတင်းမေြပာချင်လို့ ကိုယ့်ေပါင်ကိုယ်လှန်ေထာင်းပါ့မယ်။ တခါက ပါဂျဲရိုးကားြကီးစီးတဲ့ ေဟာ်တယ်ပိုင်ရှင် ေလာ်ပန်ညံြကီးတစ်ေယာက်ဟာ အနှစ်နှစ်အလလက ေအာင်းထားတဲ့ အူအတက်ြကီးကို ဘယ်ေလာက်ေပးရမလဲ ေမးြပီး ေဆးရံုမှာ လာခွဲပါတယ်။ ထံုးစံအတိုင်း “ဘယ်ေလာက်မှ မေပးရပါဘူး” လို့ ေြပာြပီး ခွဲေပးလိုက်လ်ို့ ေကာင်းသွားတဲ့အခါ “ကျွန်မ ဆရာ့ေကျးဇူးမေမ့ပါဘူး။” လို့ေြပာြပီး ပုဆိုးတစ်ထည် လူြကံုနဲ့ ကန်ေတာ့ခိုင်းလိုက်သဗျ။
သည်အထိ ဘယ့်နှယ်မှ မေနေသးပါဘူး။ သူ့သမီးကေလး ေရှ့သွားေလးနှစ်ေချာင်းကျဲေနတာကို ဝါယာြကိုးကေလးနဲ့ ပူးချည်တဲ့အခါ နှစ်သိန်းေပးရတယ်လို့ သိရေတာ့ ငါ့ပညာဟာ အဲေလာက်မှ မတန်လို့လားဆိုြပီး ေအာင့်သက်သက် ြဖစ်မိပါတယ်။ တကယ်ေတာ့ ကိုယ်ကမှားတာပါ။ ေနာက်ေတာ့ အဲလိုမျိုး စိတ်ကသိကေအာက် မြဖစ်ရေလေအာင် စီမံတတ်သွားပါတယ်။ တတ်နိုင်သမျှ လူနာေတွကို မျက်နှာ အမည်နာမ ေမးလည်းမေမး မှတ်လည်း မမှတ်ေတာ့ဘူး။ ဘာေရာဂါြဖစ်လို့ ဘာလုပ်ထားတယ်ဆိုတာပဲ မှတ်ေတာ့တယ်။ အဆင်ြကည့်ြပီး ရိုက်တတ်မှ အိပ်ထဲပါတာဆိုတာ ေဆးေလာကနဲ့ေတာ့ မအပ်စပ်ေသးဘူးလို့ ထင်ပါတယ်။ သို့ေသာ်လည်း ရပ်ကွက်ထဲမှာ သည်လိုပဲရှိခဲ့တာကေတာ့ ပေဝသဏီကတည်းကပါ။
ခက်တာက ြပည်သူ့ေဆးရံုေပါ်မှာလည်း မြဖစ်မေန ေငွစကားေြကးစကားဆိုေနရတာေတွဟာ ဆရာဝန်ေတွ ဆရာမေတွ မစားေလာက်လို့၊ ေလာဘတက်လို့၊ ေအာက်ဆိုက်ရှာေနတာလို့ တထစ်ချေြပာလို့ ဘယ်ြဖစ်ပါ့မလဲ။ အလကားမရတဲ့အေြကာင်းေတွ ေြပာေပါင်းများလို့ အပ်ေြကာင်းေတာင်ထပ်ေနေပါ့။ ဘယ်လိုေြဖရှင်းြကမလဲဆိုတာ မေတွးပဲနဲ့ အဲသည်နားတင် တဝဲလည်လည်ေနလို့လည်း လူမုန်းများရံုအြပင် ဘာမှ အေြကာင်းထူးစရာ မရှိဘူးေလ။ ဘူတန်မှာလို လူနာဘက်က တစ်ြပားတစ်ချပ်မျှ ကျခံစရာမလိုတဲ့ စံနစ်ကိုသွားရင် မေကာင်းဘူးလား။ ကျန်းမာေရး အာမခံစံနစ်တစ်ခုခု မရှိသင့်ဘူးလား။ ထိုင်းမှာလို ဘတ်သံုးဆယ်ေဆးရံုေဆးခန်းေတွ ဖွင့်ြကမလား။ (တို့ဆီမှာေတာ့ ကိုယ်တို့ဆရာြကီးေတွေတာင် သက်ဆင်လို အဲဒါနဲ့ မဲမဆွယ်ြကဘူး)။ ဆင်ြဖူေတာ် ြပုတ်စားချင်ေတာင် အိုးရှိမှ ြဖစ်တာဆိုေတာ့ ဘတ်ဂျက်ေတွ ဘယ်ဆီေနမှန်း မသိေသးလည်း မုန့်ဆီေြကာ် နဲ့ နှုတ်ခမ်းနာ တည့်မတည့် ေတွးြကည့်ြကရေအာင်။
အလုပ်သမားဝန်ြကီးဌာနမှာ ဆင်းရဲသား အလုပ်သမားေတွအတွက် အခမဲ့ ကျန်းမာေရးေစာင့်ေရှာက်မှု ရနိုင်ေအာင် လူမှုဖူလံုေရးအဖွဲ့ဆိုတာြကီး စံနစ်တကျ ဖွဲ့စည်းထားတာ မဆလေခတ်ကတည်းကပါ။ အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ ေအာင်ြမင်ပါတယ်။ သို့ေသာ်လည်း တစ်နိုင်ငံလံုး အတိုင်းအတာနဲ့ဆို ြဖစ်နိုင်ပါ့မလား။ အလုပ်သမားေလးေတွရဲ့ ေချွးနည်းစာကေလးေတွ စုေဆာင်းထည့်ဝင်မှုဟာ သူတို့တေတွ နာေရးဖျားေရးအတွက် အစစအရာရာ လွှမ်းြခံုေပးနိုင်ပါ့မလား။ (အထိုက်အေလျာက်ေတာ့ ေပးနိုင်သဗျ) ဆင်းရဲသားေတွအတွက် ရည်စူးေဝငှမှုတိုင်းလိုလိုမှာ ဗီအိုင်ပီခွဲတမ်း ဝင်ဝင်လာတတ်တဲ့ အကျင့်ဆိုးြကီး အဲသည်အထဲမှာ ကင်းမကင်းဆိုတာေတာ့ လက်ရှိလုပ်ကိုင်ေနြကတဲ့သူေတွသာ အသိဆံုး ြဖစ်ေပလိမ့်မယ်။ (မကင်းဘူးလို့ ဆိုလိုတာ မဟုတ်ဘူးေနာ်။ တကယ်လို့များ မကင်းခဲ့ဘူးဆိုပါေတာ့။ ဘာေတွ ြဖစ်လာမလဲလို့ ေတွးြကည့်တာ)။
ဘူတန်မှာလို အလံုးစံု အခမဲ့ေဆးကုသမှုစံနစ်ဆိုတာ ြမန်မာြပည်မှာေရာ မရှိဘူးထင်လို့လား။ တပ်မေတာ်စစ်ေဆးရံုေတွအားလံုးဟာ ေဆးကုစားရိတ်တစ်ြပားတစ်ချပ်မှ မေပးရတဲ့ ကျန်းမာေရးေစာင့်ေရှာက်မှု စံနစ်ြကီးေတွ ြဖစ်ပါတယ်။ မယံု ေမးြကည့်ေလ။ အလကားေဟ့ လို့ ထွက်ေအာ်လိုက်ရင် အိမ်ေတာင်ကျိုးကျဦးမှာ ဆိုတဲ့ ကျုပ်တို့လူမျိုးေတွေတာင်မှ အဲသည်အလကားေဆးကုသမှုြကီးေတွဆီမှာ အုတ်ေအာ်ေသာင်းနင်း ကျိတ်ကျတ်တိုးမေနပဲ အြပင်ထွက်ထွက်ကုေနြကတာ အေြကာင်းတစ်ခုခုေတာ့ ရှိရမှာေပါ့ေနာ်။ အဲသည်အရပ်က ဆရာဝန်ေတွ ညံ့လို့ေတာ့ မဟုတ်ပါဘူး။ သူ့အရပ်နဲ့သူ့ဇာတ် ကရပံုြခင်းဟာ အြပင်နဲ့ေတာ့ မတူေလတာ အမှန်ပါ။ ဘာေတွမတူသလဲ ဆိုတာေတာ့ လက်ရှိ အဲဒီထဲမှာလုပ်ေနတဲ့သူေတွ ကိုယ့်ဘာသာ ေတွးယူြကရင် ေကာင်းလိမ့်မယ်ဗျို့။ (သည်တခါေတာ့ ငပွြကီး လက်ေရှာင်သကွယ်)
ဘယ်ေတာ့မှ ြဖစ်မလာနိုင်တာေတွကို စိတ်ကူးယဉ်တာထက်စာရင် လက်ေတွ့ကျကျ ေန့စဉ်ြကံုေတွ့ေနရတဲ့ အေြခခံလူတန်းစားလူနာများနဲ့ ပတ်သက်လာရင် အသြပာဆရာဝန်ရယ်လို့ နံမယ်ဆိုး မထွက်ရေလေအာင် ဘယ်လို ဆက်ဆံကုသေပးသင့်သလဲဆိုတာေတာ့ ေတွးြကည့်ဖို့ေကာင်းပါတယ်။ ဝတ္ထုေတွ ရုပ်ရှင်ေတွထဲမှာလို ေစတနာဆရာဝန်ကေလးဆိုတာ လက်ေတွ့မှာေတာ့ အလှမ်းေဝးပါေသးတယ်။ ဘယ်ဆရာဝန်စာေရးဆရာမှ သူေရးတဲ့ဇာတ်ေကာင်ေလာက် အြပင်မှာ အနစ်နာမခံတတ်ဘူးဗျ။ (ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ေြပာပါသကွယ်) ထမင်းလည်းေြကွးမယ်။ နင်းလည်းေပးမယ်။ ဆံထံုးလည်းစိုက် ဆီလည်းစိုက် မကုနိုင်သည့်တိုင်ေအာင် လူနာဘက်က စာနာစဉ်းစားေပးနိုင်မယ်ဆိုရင် ဟိုခမျာများက အိမ်ြပုတ် ယာြပုတ် ြပုတ်ေစဦး။ မြငိုြငင်ဘူးရှင့် အသင့်လိုရာေစ လို့ ေြပာြကမှာပါ။ အဲသည်သင်ခန်းစာရလာတာ ဘာမှ မြကာေသးပါဘူး။ ေရှ့ကေြပာခဲ့တဲ့အတိုင်း လူနာေတွနဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ေရး ေရာေရာေထွးေထွးမေနပဲ ေဝဒနာရှင်အြဖစ်သာ မှတ်မှတ်ထားမိတဲ့အတွက် လမ်းမှာလာနှုတ်ဆက်ရင်ေတာင်မှ ေတာ်ရံုနဲ့ မမှတ်မိေတာ့ပါဘူး။
သို့ေသာ်လည်း သူတို့ရပ်သူတို့ရွာ ဧည့်သည်သွားလုပ်တဲ့အခါမှာေတာ့ လုပ်ငန်းခွင်ြပင်ပမို့ ရင်းရင်းနှီးနှီး ေမးထူးေခါ်ေြပာ လုပ်ပါတယ်။ (သူများအိမ်သွား စားေယာက်ေနြပီး အဲေလာက်မှ မလုပ်ရင်လည်း ဘယ်သူမှ သထာမှာ မဟုတ်ဘူး) ေဆးရံုေပါ်မှာ တစ်လမ်းသွား အထက်စီးက ဆက်ဆံေနရာက သူတို့အသိုင်းအဝိုင်း ဝန်းကျင်ထဲ ခနေရာက်သွားခိုက် လူနာေတွဘက်က စိတ်ေနသေဘာထားေလးေတွကိုလည်း တီးေခါက်ြကည့်မိပါေလေရာ။ မိသားစုထဲက တစ်ေယာက်ေယာက် ေသေကာင်ေပါင်းလဲ နာဖျားမကျန်းြဖစ်လို့ ေဆးရံုလာကုရတဲ့အခါ ဘယ်သူမဆို အနည်းနဲ့အများ အေြခယိုင်သွားတာ အရမ်းသိသာပါတယ်။ လက်ငုတ်လုပ်ငန်းကေလးေတွ ြပုတ်သွားတယ်။ သားရှင်ြပုဖို့ စုေဆာင်းအားခဲထားတာေလးေတွ ကုန်သွားတယ်။ ပံုြပင် တစ်ေထာင့်တစ်ည မကပါဘူး။ တကယ်လို့များ ကိုယ်စားေနရတဲ့ထမင်းလုပ်ဟာ သူတို့ဘဝအေြခေတွ ပျက်သွားေစတယ်လို့ သိလိုက်ရရင် ဘယ်ဆရာဝန်မှ ြမိုလို့ကျမယ် မထင်ပါဘူး။ တိုင်းြပည်ဆင်းရဲတာ ြငင်းလို့မရနိုင်သလို ဆရာဝန်လည်း ဆင်းရဲပါတယ်။ (ချမ်းသာတဲ့ဆရာဝန်ေတွက ေတာြကိုအံုြကား လာစရာမှ အေြကာင်းမရှိတာ)။
ဆင်းရဲသားအချင်းချင်း သူ့ဘက်ကိုယ့်ဘက် ညှာညှာတာတာ စာစာနာနာ ေဖးေဖးမမ ဆက်ဆံေပးနိုင်ရင် အေမရိကားမှာ ေဆးသွားကုတာထက်ေတာ့ စိတ်ချမ်းသာရမှာ မလွဲပါဘူး။ ေရာဂါေပျာက်ြခင်း မေပျာက်ြခင်းကေတာ့ ကံအေြကာင်းတရားနဲ့ဆိုင်ေပလိမ့်မယ်။ (လူနာရဲ့ ေဘာဂဗျဿနကံဟာ ကိုယ်လိုဆရာဝန်နဲ့ ေတွ့ရေလြခင်းေြကာင့် မဟုတ်ဖို့ေတာ့ လိုသပေလ)
ဆရာဝန်ဆိုတာကေရာ ဘာသားနဲ့ထုထားတာလဲ။ သူလည်းပဲ နာဖျားမကျန်း ေသေကာင်ေပါင်းလဲ ြဖစ်တဲ့အခါ ြဖစ်တာပါပဲ။ အဲလိုအခါမျိုးကျရင် လူနာေတွအေပါ် ကိုယ့်တုန်းက ဘယ်လိုဆက်ဆံထားသလဲဆိုတာ ြပန်ေတွးမိလာပါလိမ့်မယ်။ တစ်သက်လံုး ရှာေဖွစုေဆာင်းထားသမျှေတွဟာ အချီြကီးတစ်ချက်ြငိလိုက်ရင် အကုန်ပါသွားတတ်တာ ဓမ္မမိတ်ေဆွေတွအဖို့ နားလည်နိုင်မယ် ထင်ပါရဲ့။ အင်မတန်ကုသိုလ်ရတဲ့ အသက်ေမွးဝမ်းေကျာင်း အလုပ်ကေန အကုသိုလ်ကံေတွ တနင့်တပိုး ပါမသွားေစချင်တဲ့အတွက် အချိန်မလွန်မီ အသိတရားရေစချင်ပါတယ်။ အသြပာဆရာဝန်ဆိုတာ ငါတို့ြမန်မာြပည်မှာ မရှိဘူးကွ လို့ေတာ့ မျက်စိမှိတ်ြပီး ယံုလိုက်ချင်ပါေသး။ (ဖွင့်ြကည့်မိရင် ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ်အရင် ြပန်ြမင်ေနမှာစိုးလို့) ေသချာတာကေတာ့ ဆရာဝန်ကိုယ်တိုင်လည်းပဲ အသြပာမရှိရင် ေဆးမကုနိုင်လို့ ေသရမယ့်အထဲမှာ ပါတာပဲ။ ကမ္ဘာေပါ်မှာရှိတဲ့ ဘယ်နိုင်ငံမှာမဆို ဆရာဝန်လူတန်းစားဟာ အလည်အလတ်တန်းစားရဲ့ အေပါ်ယံလွှာမှာပဲ ရှိြကသတဲ့။ ကိုယ်လိုဆင်းရဲတဲ့နိုင်ငံမှာ အချမ်းသာဆံုးဆရာဝန်ြကီးေတွ ထွက်ေပါ်လာတာ ေဇာတိကတို့ ဇဋိလတို့လို ေရွှဆိတ်ရုပ်ြကီးေတွ ေရွှေတာင်ြကီးေတွ ေြမကေပါက်လာတာ ဟုတ်ပါ့မလား။
(ေရွှြခင်းေတာင်းြကီးေတွ ညေနတိုင်း အခန်းထဲြပည့်ြပည့်လာတာေတာ့ ဟုတ်ချင်ဟုတ်မှာေပါ့)။ ေလာကြကီးကေတာ့ ေလာကြကီးအတိုင်းပဲ ရှိပါလိမ့်မယ်။ ဆရာဝန်ေလးေတွကလည်း ဆရာဝန်ေလးေတွအတိုင်းပဲ ရှိေစချင်ပါတယ်။ မိုးခါးေရေသာက်မယ့်ထဲမှာ ေရှ့ဆံုးကေတာ့ တန်းမစီေစချင်ပါဘူး။ အသြပာကို အသြပာအတိုင်းပဲ ရေအာင်ရှာေဖွသံုးစွဲပါ။ ဆရာဝန်အလုပ်ကိုလည်း ဆရာဝန်ပီပီသသ လုပ်ြကတာေပါ့။ ဆရာဝန်အလုပ်က အသြပာရတာမှန်ေပမယ့် အသြပာရဖို့သက်သက်ေတာ့ ဆရာဝန်လုပ်ေနတာ မဟုတ်ဘူး လို့ သေဘာထားြကစို့လား။ သည်တခါ ဘိုလို နှုတ်ဆက်လိုက်မကွယ်။
အသြပာေရှ့ေနတို့၊ အသြပာရဲသားတို့၊ အသြပာေကျာင်းဆရာတို့ ဘယ်နှစ်ခါ ြကားဖူးသတုန်း။ (ေြကးစားစစ်သားတို့၊ ေြကးစားေဘာလံုးသမားတို့ေတာ့ ရှိသတဲ့) လူတိုင်းလိုချင်တဲ့ လူတိုင်းြကိုက်တဲ့ အသြပာကို ဆရာဝန်ေတွကျခါမှ မလိုချင်ရဘူး။ မြကိုက်ရဘူး လို့ဆိုေတာ့ ဆရာဝန်ေတွကပဲ လူမဟုတ် သလိုလို။ “ဒါြဖင့် မင်းကေရာ။ ပိုက်ဆံမလိုချင်ဘူးလား ေမာင်စံဖားရယ်” ဆိုရင် ဘယ့်နှယ်ေြပာပါလိမ့် လိုေတာ့ လိုချင်တာေပါ့။ “လိုချင်ရင် လာ လိုက်ခဲ့။ အင့် ပိုက်ဆံ” ဆိုြပီး ဟိုဟာ သည်ဟာ မဟုတ်တရုတ်ေတွ လုပ်ခိုင်းြပီဆိုပါေတာ့။ ပိုက်ဆံရသားပဲ ဆိုြပီး လုပ်ရမှာလား။ ဘယ်သူများ ြမင်သွားမလဲဆို ဟိုြကည့်သည်ြကည့်လုပ်ြပီး လူလစ်ြပီဆိုမှ “ရှူး တိုးတိုး။ ဘယ်သူ့မှ ေလျှာက်မေြပာနဲ့။ ေပး ပိုက်ဆံ။” ဆိုြပီး မလစ်ရင် မလုပ်တဲ့သူလား။ အဲဒီလိုဆိုရင်ေတာ့ အသြပာဆရာဝန်ဆိုသည်မှာ ပိုက်ဆံရရာရေြကာင်း တစ်ခုတည်းအတွက်နဲ့ မအပ်မေလျှာ် မသင့်မေတာ်ေသာ အမှုများကို လူသိရှင်ြကားေရာ လူမသိသူမသိပါ လုပ်ေဆာင်ေနတဲ့ဆရာဝန်များကို ေခါ်တာြဖစ်လိမ့်မယ် လို့ ထင်ပါတယ်။
ဒါေြကာင့်လည်း အသြပာဆိုတာလည်း သည်းေြခြကိုက်၊ ဆရာဝန်ဆိုတာလည်း လူရိုေသရှင်ရိုေသ အလုပ်ြဖစ်လျက်သားနဲ့။ နှစ်ခုေပါင်းလိုက်ေတာ့ နှာေခါင်းပုြပီး ကျက်သေရမရှိတဲ့ ဂုဏ်ပုဒ်ြဖစ်သွားရတာေနလိမ့်မယ်။ ဆရာဝန်အလုပ်နဲ့ မှန်မှန်ကန်ကန် အသက်ေမွးဝမ်းေကျာင်းြပုေနြပီး ကုသိုလ်ကံအကျိုးေပးနဲ့ စည်းစိမ်ဥစ္စာတိုးပွားလာသူတိုင်းကို အသြပာဆရာဝန်ရယ်လို့ သိမ်းကျံုးသတ်မှတ်လိုက်ဖို့ေတာ့ မသင့်ေတာ်ပါဘူးေလ။
ဆရာဝန်ေတွအေနနဲ့ ပိုက်ဆံရတိုင်း မလုပ်သင့်တဲ့အလုပ်ေတွကေတာ့ ေဆးပညာဘွဲ့နှင်းသဘင်တုန်းက အဓိဋ္ဌာန်ြပုကတိသစ္စာဆိုတဲ့အထဲမှာ အကုန်ပါတယ်ေလ။ ဒါကေတာ့ မရှင်းစရာမရှိဘူး။ အြဖူအမည်း သည်းသည်းကွဲကွဲဆိုေတာ့ ဆရာဝန်တိုင်း လိုက်နာအပ်တဲ့ကျင့်ဝတ်သိက္ခာ အေနနဲ့ကို တေလးတစား လိုက်နာကျင့်သံုးြကတယ်။ သံဃာမှာ ဝိနည်းဟာ အသက်လို့ဆိုသလိုပဲ ဆရာဝန်ေတွမှာလည်း အဲဒီကျင့်ဝတ်ေတွ မေစာင့်ထိန်းရင် ဆရာဝန်အြဖစ်က ေလျှာြကတယ်။ ဘယ်သူသိသိ မသိသိ၊ ကိုယ့်ဘာသာေတာ့ သိတယ်။ ရမ်းကုေတွ ထမင်းမငတ်တဲ့တိုင်းြပည်မှာ ကျင့်ဝတ်သိက္ခာမေစာင့်စည်းတဲ့ဆရာဝန်လည်း ြကီးပွားချမ်းသာဖို့ေတာ့ မခက်ပါဘူး။ ပိုေတာင် လွယ်ချင်လွယ်လိမ့်ဦးမယ်။
ဒါေပမယ့်သူ့ဘဝဟာ ဘယ်သူမှ မသိပါဘူးဆိုြပီး ခန္ဓာကိုယ်ေရာင်းစားေနရတဲ့ ပြခုပ်သည်ေတွနဲ့ နည်းနည်းေလးမှ မြခားဘူး မဟုတ်လား။ ခုေခတ်မှာ အထက်တန်းစား ဇိမ်နန်းသခင်ြကီးေတွက အလှူအတန်းေတွေပးလို့ ဘဘချုပ်ြကီးေတွနဲ့ေတာင် လက်ဆွဲနှုတ်ဆက်ြပီး ဇိမ်ခန်းဝ ဓါတ်ပံုချိတ်ထားနိုင်တာ ယံုတမ်းစကား မဟုတ်ဘူးဗျ။ (ေရာက်ဖူးတဲ့ အကိုြကီးေတွက ဘယ်သူနဲ့ဘယ်သူ့ကို ေြပာတာမဟုတ်လားဆိုြပီး ြပံုးစိစိြဖစ်ကုန်ြပီ) ဆရာဝန်ြဖစ်ြပီး ကျင့်ဝတ်နဲ့ မညီတဲ့အခါလည်း အဲသည်လူေတွနဲ့ ဘာထူးလို့လဲ။ မသိတဲ့သူေတွကသာ စည်းစိမ်ပါဝါ အရှိန်အဝါနဲ့ လူရိုေသရှင်ရိုေသသေယာင်ရှိမယ်။ အေြကာင်းသိတဲ့ ဆရာဝန်အချင်းချင်းကေတာ့ ဇိမ်ေခါင်း ဟာ ဇိမ်ေခါင်း။ ေရွှတစ်ပိဿာဆင်ထားလည်း သူြပုတဲ့အမှုကသာ သူဘာဆိုတာ အဆံုးအြဖတ်ေပးလိမ့်မယ် လို့ ယူဆြကတယ်။
ဒါေပမယ့်လည်း အဲသလိုမျိုး အြဖူအမဲ မသဲကွဲတဲ့ ဝါးတားတားဇံုကေလးေတွကေတာ့ သူသူကိုယ်ကိုယ် အမှတ်တမဲ့နဲ့ ေကျာ်မိနင်းမိတတ်တာေလးေတွ ရှိလာတဲ့အခါ ဘယ်လိုဟာမျိုးကို Grey Zone လို့ ေခါ်သလဲဆိုတာ သတိေပးရပါဦးမယ်။ မလုပ်သင့်မလုပ်ထိုက်တဲ့အလုပ်ကို ပိုက်ဆံေငွေြကးအတွက်နဲ့ မလုပ်ေကာင်းသလိုပဲ လုပ်သင့်လုပ်ထိုက်တဲ့အလုပ်ကို ပိုက်ဆံရမှ လုပ်ေပးမယ်ဆိုတာကလည်း တကယ်ေတာ့ မလုပ်သင့် မလုပ်ထိုက်တာပဲ မဟုတ်လား။ မင်းြကီးေတာ်ြကီးမို့လို့ ငါက ပိုက်ဆံမရပဲ အလကားလုပ်ေပးရမှာလား ဆိုတာ သူများေတွအတွက် သိပ်မရိုင်းလှေပမယ့် ကျန်းမာေရးဝန်ထမ်းေတွအတွက်ကေတာ့ ေတာ်ေတာ်မယဉ်ေကျးတဲ့ အသွန်အသင်အဆံုးမ ကင်းမဲ့တဲ့ စကားမျိုးပါ။ လူ့အသက်နဲ့ပတ်သက်တဲ့ ေသေရးရှင်ေရး ကိစ္စရပ်ေတွမှာ ကိုယ့်လက်ထဲ ေငွမေရာက်ေရာက်ေအာင် တိုက်ရိုက်ြဖစ်ြဖစ် သွယ်ဝိုက်ြပီးေတာ့ြဖစ်ြဖစ် ေဆာင်ရွက်တာမျိုးဟာ ခိုးသားဓါးြပေတွရဲ့ အြပုအမူနဲ့ အတူတူပါပဲ။ “မခွဲရင် ေသလိမ့်မယ်။
ခွဲချင်ရင် ပိုက်ဆံဘယ်ေလာက်ရေအာင်ရှာလာခဲ့” ဆိုတာမျိုးေတာ့ ဘယ်သူမှ မေြပာဘူးေပါ့။ ဒါေပမယ့် အဲသည်အဓိပ္ပါယ် သက်ေရာက်တဲ့စကားေတွကိုေတာ့ ေြပာရတာပါပဲ။ သိတဲ့အတိုင်း လူနာတစ်ေယာက် ေဆးကုဖို့ဆိုတာ ကွမ်းအစ်ြကီးထဲက ေဆးေတွနှိုက်ထုတ်ြပီး ဘာနဲ့ဘယ်လိုေသာက် လို့ လွယ်လွယ်မေြပာနိုင်တဲ့အခါမှာ ေငွေရးေြကးေရးနဲ့ ပတ်သက်လို့ လူနာရှင်ရဲ့ ကိုယ်ခံအားကိုလည်း သိထားဖို့ လိုပါတယ်။
ဒီအခါမှာ ဆရာဝန်နဲ့လူနာအြကားမှာ ေဈးစကားမဆိုေသာ်ြငား ေြကးစကားညှိြကရပါတယ်။ အေရးြကီးတာက အဲဒီေြကးစကားေတွထဲမှာ ဆရာဝန်ဘက်က ငါ့အတွက် အာရေက ဘယ်ေလာက်ဆိုတာမျိုး မပါေစဖို့ပါ။ စကားအြဖစ်ေြပာရင်ေတာ့ ဒါမျိုးလုပ်စရာလား။ ေပါက်ေပါက်ရှာရှာေပါ့။ ေသေသချာချာ စဉ်းစားြကည့်ပါဦး။ ဒီေလာက်ကေတာ့ ငါ့အတွက် ဝန်ေဆာင်ခအေနနဲ့ ရသင့်တယ်ဆိုြပီး ဆရာစားချန်ထားတာေလးေတွ မရှိဘူးလား။ ေဆးရံုေပါ်ကေဆးဆိုင်နဲ့ အြပင်ကေဆးဆိုင်ေတွဟာ ဘာြဖစ်လို့ အဲသည်ေလာက်ေတာင် ေဈးကွာေနရတာလဲ။ ဒါြဖင့်ရင် ေဆးရံုေပါ်မှာ ေဆးမေရာင်းနဲ့ေလ လို့ ေြပာလို့ မရပါဘူး။ ဘာြဖစ်လို့ဆိုေတာ့ တခါတရံ ေဆးရဲ့တန်ဖိုးထက် အချိန်ရဲ့တန်ဖိုးဟာ လူနာအတွက် သိပ်စကားေြပာပါတယ်။ အသက်ငင်ေနတဲ့လူနာအတွက် လိုအပ်တဲ့ အေရးေပါ်ေဆးဝါးေတွကို ရှင်ဘုရင့်ေယာက်ဖ နန်းေတာ်ေအာက် ေခွးြကည့်ခိုင်းသလို အေခါက်ေခါက် အခါခါ ဝယ်ခိုင်းြပီး ကုလို့မရပါဘူး။
နှစ်ဘက်မျှေအာင်ေြပာရရင် လူနာရှင်ေတွဘက်ကလည်း ေဆးချည့်သက်သက် ဝယ်ေနတာ မဟုတ်ဘူး။ အချိန်ေတွ လုပ်အားေတွကိုပါ ဝယ်ယူရတဲ့အတွက် အြပင်ကေဈးနဲ့ေတာ့ အထိုက်အေလျာက် ကွာြခားေပလိမ့်မယ် လို့ နားလည်ေပးရမှာ ြဖစ်ြပီး ကျန်းမာေရးဝန်ထမ်းေတွဘက်ကျေတာ့ သည်တစ်လ ေဟာသည်ေဆးဖိုးေတွထဲ တို့အတွက် ဒီေလာက်မှ မကျန်ရင် မကိုက်ေတာ့ဘူးဆိုတဲ့စိတ်ကို မထားရပါဘူး။ ကိုယ့်ေဆွမျိုးေတွလိုပဲ ကိုယ်တိုင်လူနာရှင်ေနရာက စဉ်းစားေပးရမှာပါ။
ခွဲစိတ်ကုသမှုေတွကို အြကီးအငယ်အလိုက် အသက်ေဘး အနီးအေဝးအလိုက် ဘယ်ဟာခွဲချင် ဆရာဝန်ကို ဘယ်ေလာက်ကန်ေတာ့ရမယ် ဆိုတဲ့စကားမျိုးကေတာ့ ကိုယ်တိုင်မေြပာရင်ေတာင် တဘက်လှည့်နဲ့ တပည့်ေတွကို ေြပာေပးခိုင်းတာ သိပ်ေတာ့ မထူးဆန်းလှပါဘူး။ အြပင်ေဆးခန်းေတွမှာ သည်လိုမှ မေြပာရင် ဘယ်လို အလုပ်လုပ်ြကမလဲ။ ေဆးရံုေပါ်မှာကျေတာ့ေရာ။ သည်ဆရာဝန်ပဲ။ သည်ခွဲစိတ်မှုပဲ။ ေနရာပဲ ကွာသွားတာ မဟုတ်ဘူးလား။ သည်ဆရာဝန်တစ်ဦးတည်းကပဲ ြပုတဲ့အြပုအမူတစ်မျိုးတည်းကိုပဲ ေနရာေဒသကိုလိုက်လို့ အြပစ်ရှိတယ် မရှိဘူး လံုးလံုးြကီးကွာြခားသွားရတာ ဘယ်လိုသေဘာရှိလို့ပါလိမ့်။ အဓိကကေတာ့ လူနာဘက်က စဉ်းစားေပးတဲ့ ကိုယ်ချင်းစာစိတ်ထားနဲ့ ဆိုင်ပါလိမ့်မယ်။ အြပင်ေဆးခန်းမှာေတာ့ လူနာေတွဘက်က ပိုက်ဆံကုန်ချင်သေလာက် ကုန်ေပ့ေစ။ အေကာင်းဆံုးနဲ့ စိတ်အချရဆံုးကုသမှုကိုသာ လိုချင်ပါတယ်လို့ မေြပာပဲ သေဘာေပါက်ထားြပီးသား မဟုတ်လား။
သည်အခါမှာ သူ့ဘက်က ေငွေရးေြကးေရး အစွမ်းကုန်လိုက်ေလျာထားတဲ့အတွက် ဆရာဝန်ဆီက ေမျှာ်မှန်းထားတဲ့ အေကာင်းဆံုးကုထံုးကို ရမလာတဲ့အခါမှာ စိတ်အလိုမကျြဖစ်ရတာကို သိပ်အြပစ်ြမင်လို့ မရဘူးေပါ့။ ဒီလိုသာဆိုရင် ေဆးရံုမှာတက်ကုေတာ့ သာမန်ကာလျှံကာ ကုထံုးေလာက်ပဲ ရလာခဲ့ရင်လည်း အြပစ်မေြပာသင့်ဘူးေပါ့ လို့ နားလည်ရမလိုြဖစ်ေနြပီ။ အဲဒါလည်း ဟုတ်ေသးဘူးဗျ။ ဆရာဝန်တစ်ေယာက်အေနနဲ့ မလုပ်သင့်မလုပ်ထိုက်တဲ့ အလုပ်ထဲမှာ လူနာကို ပိုက်ဆံရရင်တစ်မျိုး ပိုက်ဆံမရရင်တစ်မျိုး ဥပကမုဆိုးြကီးကို သူ့မိန်းမ မဆာဝါဆက်ဆံသလို မဆက်ဆံသင့်ဘူးေလ။ လူတိုင်းလူတိုင်းဟာ မျက်နှာြကီးရာ ဟင်းဖတ်ပါြကတာ ဓမ္မတာေပမယ့် ဆရာဝန်ေတွကျမှ ဆင်းရဲသားေတွအေပါ် မျက်နှာလွှဲ ခဲပစ် လုပ်မိြပီဆိုရင် အဓမ္မမှုေြမာက်တယ်လို့ ေြပာရမှာပဲ။ လိုရင်းေြပာရရင်ေတာ့ ဆရာဝန်ဆိုတာ လူနာကို ေဆးခန်းမှာတစ်မျိုး ေဆးရံုမှာတစ်မျိုး မဆက်ဆံသင့်ဘူး လို့ ဆိုချင်ပါတယ်။ အဲဒါလွယ်တဲ့ကိစ္စေတာ့ မဟုတ်ပါဘူး။
တကယ့်လက်ေတွ့ဘဝမှာေတာ့ ဆရာဝန်တစ်ဦးတည်းရဲ့ ကျွမ်းကျင်ရာဝန်ေဆာင်မှု အဖိုးသားနားကို လူနာရဲ့ ဓနအင်အားနဲ့ ေဒါ်လာေဈးေြမှာက်သလို ေြမှာက်ယူြကပါတယ်။ ဆိုက်ကားဘီးဖာတာနဲ့ ပါဂျဲရိုးဘီးဖာတာ ဘယ်တူနိုင်မလဲ လို့ ေြပာေတာ့ ဟုတ်တုတ်တုတ်။ သူများအတင်းမေြပာချင်လို့ ကိုယ့်ေပါင်ကိုယ်လှန်ေထာင်းပါ့မယ်။ တခါက ပါဂျဲရိုးကားြကီးစီးတဲ့ ေဟာ်တယ်ပိုင်ရှင် ေလာ်ပန်ညံြကီးတစ်ေယာက်ဟာ အနှစ်နှစ်အလလက ေအာင်းထားတဲ့ အူအတက်ြကီးကို ဘယ်ေလာက်ေပးရမလဲ ေမးြပီး ေဆးရံုမှာ လာခွဲပါတယ်။ ထံုးစံအတိုင်း “ဘယ်ေလာက်မှ မေပးရပါဘူး” လို့ ေြပာြပီး ခွဲေပးလိုက်လ်ို့ ေကာင်းသွားတဲ့အခါ “ကျွန်မ ဆရာ့ေကျးဇူးမေမ့ပါဘူး။” လို့ေြပာြပီး ပုဆိုးတစ်ထည် လူြကံုနဲ့ ကန်ေတာ့ခိုင်းလိုက်သဗျ။
သည်အထိ ဘယ့်နှယ်မှ မေနေသးပါဘူး။ သူ့သမီးကေလး ေရှ့သွားေလးနှစ်ေချာင်းကျဲေနတာကို ဝါယာြကိုးကေလးနဲ့ ပူးချည်တဲ့အခါ နှစ်သိန်းေပးရတယ်လို့ သိရေတာ့ ငါ့ပညာဟာ အဲေလာက်မှ မတန်လို့လားဆိုြပီး ေအာင့်သက်သက် ြဖစ်မိပါတယ်။ တကယ်ေတာ့ ကိုယ်ကမှားတာပါ။ ေနာက်ေတာ့ အဲလိုမျိုး စိတ်ကသိကေအာက် မြဖစ်ရေလေအာင် စီမံတတ်သွားပါတယ်။ တတ်နိုင်သမျှ လူနာေတွကို မျက်နှာ အမည်နာမ ေမးလည်းမေမး မှတ်လည်း မမှတ်ေတာ့ဘူး။ ဘာေရာဂါြဖစ်လို့ ဘာလုပ်ထားတယ်ဆိုတာပဲ မှတ်ေတာ့တယ်။ အဆင်ြကည့်ြပီး ရိုက်တတ်မှ အိပ်ထဲပါတာဆိုတာ ေဆးေလာကနဲ့ေတာ့ မအပ်စပ်ေသးဘူးလို့ ထင်ပါတယ်။ သို့ေသာ်လည်း ရပ်ကွက်ထဲမှာ သည်လိုပဲရှိခဲ့တာကေတာ့ ပေဝသဏီကတည်းကပါ။
ခက်တာက ြပည်သူ့ေဆးရံုေပါ်မှာလည်း မြဖစ်မေန ေငွစကားေြကးစကားဆိုေနရတာေတွဟာ ဆရာဝန်ေတွ ဆရာမေတွ မစားေလာက်လို့၊ ေလာဘတက်လို့၊ ေအာက်ဆိုက်ရှာေနတာလို့ တထစ်ချေြပာလို့ ဘယ်ြဖစ်ပါ့မလဲ။ အလကားမရတဲ့အေြကာင်းေတွ ေြပာေပါင်းများလို့ အပ်ေြကာင်းေတာင်ထပ်ေနေပါ့။ ဘယ်လိုေြဖရှင်းြကမလဲဆိုတာ မေတွးပဲနဲ့ အဲသည်နားတင် တဝဲလည်လည်ေနလို့လည်း လူမုန်းများရံုအြပင် ဘာမှ အေြကာင်းထူးစရာ မရှိဘူးေလ။ ဘူတန်မှာလို လူနာဘက်က တစ်ြပားတစ်ချပ်မျှ ကျခံစရာမလိုတဲ့ စံနစ်ကိုသွားရင် မေကာင်းဘူးလား။ ကျန်းမာေရး အာမခံစံနစ်တစ်ခုခု မရှိသင့်ဘူးလား။ ထိုင်းမှာလို ဘတ်သံုးဆယ်ေဆးရံုေဆးခန်းေတွ ဖွင့်ြကမလား။ (တို့ဆီမှာေတာ့ ကိုယ်တို့ဆရာြကီးေတွေတာင် သက်ဆင်လို အဲဒါနဲ့ မဲမဆွယ်ြကဘူး)။ ဆင်ြဖူေတာ် ြပုတ်စားချင်ေတာင် အိုးရှိမှ ြဖစ်တာဆိုေတာ့ ဘတ်ဂျက်ေတွ ဘယ်ဆီေနမှန်း မသိေသးလည်း မုန့်ဆီေြကာ် နဲ့ နှုတ်ခမ်းနာ တည့်မတည့် ေတွးြကည့်ြကရေအာင်။
အလုပ်သမားဝန်ြကီးဌာနမှာ ဆင်းရဲသား အလုပ်သမားေတွအတွက် အခမဲ့ ကျန်းမာေရးေစာင့်ေရှာက်မှု ရနိုင်ေအာင် လူမှုဖူလံုေရးအဖွဲ့ဆိုတာြကီး စံနစ်တကျ ဖွဲ့စည်းထားတာ မဆလေခတ်ကတည်းကပါ။ အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ ေအာင်ြမင်ပါတယ်။ သို့ေသာ်လည်း တစ်နိုင်ငံလံုး အတိုင်းအတာနဲ့ဆို ြဖစ်နိုင်ပါ့မလား။ အလုပ်သမားေလးေတွရဲ့ ေချွးနည်းစာကေလးေတွ စုေဆာင်းထည့်ဝင်မှုဟာ သူတို့တေတွ နာေရးဖျားေရးအတွက် အစစအရာရာ လွှမ်းြခံုေပးနိုင်ပါ့မလား။ (အထိုက်အေလျာက်ေတာ့ ေပးနိုင်သဗျ) ဆင်းရဲသားေတွအတွက် ရည်စူးေဝငှမှုတိုင်းလိုလိုမှာ ဗီအိုင်ပီခွဲတမ်း ဝင်ဝင်လာတတ်တဲ့ အကျင့်ဆိုးြကီး အဲသည်အထဲမှာ ကင်းမကင်းဆိုတာေတာ့ လက်ရှိလုပ်ကိုင်ေနြကတဲ့သူေတွသာ အသိဆံုး ြဖစ်ေပလိမ့်မယ်။ (မကင်းဘူးလို့ ဆိုလိုတာ မဟုတ်ဘူးေနာ်။ တကယ်လို့များ မကင်းခဲ့ဘူးဆိုပါေတာ့။ ဘာေတွ ြဖစ်လာမလဲလို့ ေတွးြကည့်တာ)။
ဘူတန်မှာလို အလံုးစံု အခမဲ့ေဆးကုသမှုစံနစ်ဆိုတာ ြမန်မာြပည်မှာေရာ မရှိဘူးထင်လို့လား။ တပ်မေတာ်စစ်ေဆးရံုေတွအားလံုးဟာ ေဆးကုစားရိတ်တစ်ြပားတစ်ချပ်မှ မေပးရတဲ့ ကျန်းမာေရးေစာင့်ေရှာက်မှု စံနစ်ြကီးေတွ ြဖစ်ပါတယ်။ မယံု ေမးြကည့်ေလ။ အလကားေဟ့ လို့ ထွက်ေအာ်လိုက်ရင် အိမ်ေတာင်ကျိုးကျဦးမှာ ဆိုတဲ့ ကျုပ်တို့လူမျိုးေတွေတာင်မှ အဲသည်အလကားေဆးကုသမှုြကီးေတွဆီမှာ အုတ်ေအာ်ေသာင်းနင်း ကျိတ်ကျတ်တိုးမေနပဲ အြပင်ထွက်ထွက်ကုေနြကတာ အေြကာင်းတစ်ခုခုေတာ့ ရှိရမှာေပါ့ေနာ်။ အဲသည်အရပ်က ဆရာဝန်ေတွ ညံ့လို့ေတာ့ မဟုတ်ပါဘူး။ သူ့အရပ်နဲ့သူ့ဇာတ် ကရပံုြခင်းဟာ အြပင်နဲ့ေတာ့ မတူေလတာ အမှန်ပါ။ ဘာေတွမတူသလဲ ဆိုတာေတာ့ လက်ရှိ အဲဒီထဲမှာလုပ်ေနတဲ့သူေတွ ကိုယ့်ဘာသာ ေတွးယူြကရင် ေကာင်းလိမ့်မယ်ဗျို့။ (သည်တခါေတာ့ ငပွြကီး လက်ေရှာင်သကွယ်)
ဘယ်ေတာ့မှ ြဖစ်မလာနိုင်တာေတွကို စိတ်ကူးယဉ်တာထက်စာရင် လက်ေတွ့ကျကျ ေန့စဉ်ြကံုေတွ့ေနရတဲ့ အေြခခံလူတန်းစားလူနာများနဲ့ ပတ်သက်လာရင် အသြပာဆရာဝန်ရယ်လို့ နံမယ်ဆိုး မထွက်ရေလေအာင် ဘယ်လို ဆက်ဆံကုသေပးသင့်သလဲဆိုတာေတာ့ ေတွးြကည့်ဖို့ေကာင်းပါတယ်။ ဝတ္ထုေတွ ရုပ်ရှင်ေတွထဲမှာလို ေစတနာဆရာဝန်ကေလးဆိုတာ လက်ေတွ့မှာေတာ့ အလှမ်းေဝးပါေသးတယ်။ ဘယ်ဆရာဝန်စာေရးဆရာမှ သူေရးတဲ့ဇာတ်ေကာင်ေလာက် အြပင်မှာ အနစ်နာမခံတတ်ဘူးဗျ။ (ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ေြပာပါသကွယ်) ထမင်းလည်းေြကွးမယ်။ နင်းလည်းေပးမယ်။ ဆံထံုးလည်းစိုက် ဆီလည်းစိုက် မကုနိုင်သည့်တိုင်ေအာင် လူနာဘက်က စာနာစဉ်းစားေပးနိုင်မယ်ဆိုရင် ဟိုခမျာများက အိမ်ြပုတ် ယာြပုတ် ြပုတ်ေစဦး။ မြငိုြငင်ဘူးရှင့် အသင့်လိုရာေစ လို့ ေြပာြကမှာပါ။ အဲသည်သင်ခန်းစာရလာတာ ဘာမှ မြကာေသးပါဘူး။ ေရှ့ကေြပာခဲ့တဲ့အတိုင်း လူနာေတွနဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ေရး ေရာေရာေထွးေထွးမေနပဲ ေဝဒနာရှင်အြဖစ်သာ မှတ်မှတ်ထားမိတဲ့အတွက် လမ်းမှာလာနှုတ်ဆက်ရင်ေတာင်မှ ေတာ်ရံုနဲ့ မမှတ်မိေတာ့ပါဘူး။
သို့ေသာ်လည်း သူတို့ရပ်သူတို့ရွာ ဧည့်သည်သွားလုပ်တဲ့အခါမှာေတာ့ လုပ်ငန်းခွင်ြပင်ပမို့ ရင်းရင်းနှီးနှီး ေမးထူးေခါ်ေြပာ လုပ်ပါတယ်။ (သူများအိမ်သွား စားေယာက်ေနြပီး အဲေလာက်မှ မလုပ်ရင်လည်း ဘယ်သူမှ သထာမှာ မဟုတ်ဘူး) ေဆးရံုေပါ်မှာ တစ်လမ်းသွား အထက်စီးက ဆက်ဆံေနရာက သူတို့အသိုင်းအဝိုင်း ဝန်းကျင်ထဲ ခနေရာက်သွားခိုက် လူနာေတွဘက်က စိတ်ေနသေဘာထားေလးေတွကိုလည်း တီးေခါက်ြကည့်မိပါေလေရာ။ မိသားစုထဲက တစ်ေယာက်ေယာက် ေသေကာင်ေပါင်းလဲ နာဖျားမကျန်းြဖစ်လို့ ေဆးရံုလာကုရတဲ့အခါ ဘယ်သူမဆို အနည်းနဲ့အများ အေြခယိုင်သွားတာ အရမ်းသိသာပါတယ်။ လက်ငုတ်လုပ်ငန်းကေလးေတွ ြပုတ်သွားတယ်။ သားရှင်ြပုဖို့ စုေဆာင်းအားခဲထားတာေလးေတွ ကုန်သွားတယ်။ ပံုြပင် တစ်ေထာင့်တစ်ည မကပါဘူး။ တကယ်လို့များ ကိုယ်စားေနရတဲ့ထမင်းလုပ်ဟာ သူတို့ဘဝအေြခေတွ ပျက်သွားေစတယ်လို့ သိလိုက်ရရင် ဘယ်ဆရာဝန်မှ ြမိုလို့ကျမယ် မထင်ပါဘူး။ တိုင်းြပည်ဆင်းရဲတာ ြငင်းလို့မရနိုင်သလို ဆရာဝန်လည်း ဆင်းရဲပါတယ်။ (ချမ်းသာတဲ့ဆရာဝန်ေတွက ေတာြကိုအံုြကား လာစရာမှ အေြကာင်းမရှိတာ)။
ဆင်းရဲသားအချင်းချင်း သူ့ဘက်ကိုယ့်ဘက် ညှာညှာတာတာ စာစာနာနာ ေဖးေဖးမမ ဆက်ဆံေပးနိုင်ရင် အေမရိကားမှာ ေဆးသွားကုတာထက်ေတာ့ စိတ်ချမ်းသာရမှာ မလွဲပါဘူး။ ေရာဂါေပျာက်ြခင်း မေပျာက်ြခင်းကေတာ့ ကံအေြကာင်းတရားနဲ့ဆိုင်ေပလိမ့်မယ်။ (လူနာရဲ့ ေဘာဂဗျဿနကံဟာ ကိုယ်လိုဆရာဝန်နဲ့ ေတွ့ရေလြခင်းေြကာင့် မဟုတ်ဖို့ေတာ့ လိုသပေလ)
ဆရာဝန်ဆိုတာကေရာ ဘာသားနဲ့ထုထားတာလဲ။ သူလည်းပဲ နာဖျားမကျန်း ေသေကာင်ေပါင်းလဲ ြဖစ်တဲ့အခါ ြဖစ်တာပါပဲ။ အဲလိုအခါမျိုးကျရင် လူနာေတွအေပါ် ကိုယ့်တုန်းက ဘယ်လိုဆက်ဆံထားသလဲဆိုတာ ြပန်ေတွးမိလာပါလိမ့်မယ်။ တစ်သက်လံုး ရှာေဖွစုေဆာင်းထားသမျှေတွဟာ အချီြကီးတစ်ချက်ြငိလိုက်ရင် အကုန်ပါသွားတတ်တာ ဓမ္မမိတ်ေဆွေတွအဖို့ နားလည်နိုင်မယ် ထင်ပါရဲ့။ အင်မတန်ကုသိုလ်ရတဲ့ အသက်ေမွးဝမ်းေကျာင်း အလုပ်ကေန အကုသိုလ်ကံေတွ တနင့်တပိုး ပါမသွားေစချင်တဲ့အတွက် အချိန်မလွန်မီ အသိတရားရေစချင်ပါတယ်။ အသြပာဆရာဝန်ဆိုတာ ငါတို့ြမန်မာြပည်မှာ မရှိဘူးကွ လို့ေတာ့ မျက်စိမှိတ်ြပီး ယံုလိုက်ချင်ပါေသး။ (ဖွင့်ြကည့်မိရင် ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ်အရင် ြပန်ြမင်ေနမှာစိုးလို့) ေသချာတာကေတာ့ ဆရာဝန်ကိုယ်တိုင်လည်းပဲ အသြပာမရှိရင် ေဆးမကုနိုင်လို့ ေသရမယ့်အထဲမှာ ပါတာပဲ။ ကမ္ဘာေပါ်မှာရှိတဲ့ ဘယ်နိုင်ငံမှာမဆို ဆရာဝန်လူတန်းစားဟာ အလည်အလတ်တန်းစားရဲ့ အေပါ်ယံလွှာမှာပဲ ရှိြကသတဲ့။ ကိုယ်လိုဆင်းရဲတဲ့နိုင်ငံမှာ အချမ်းသာဆံုးဆရာဝန်ြကီးေတွ ထွက်ေပါ်လာတာ ေဇာတိကတို့ ဇဋိလတို့လို ေရွှဆိတ်ရုပ်ြကီးေတွ ေရွှေတာင်ြကီးေတွ ေြမကေပါက်လာတာ ဟုတ်ပါ့မလား။
(ေရွှြခင်းေတာင်းြကီးေတွ ညေနတိုင်း အခန်းထဲြပည့်ြပည့်လာတာေတာ့ ဟုတ်ချင်ဟုတ်မှာေပါ့)။ ေလာကြကီးကေတာ့ ေလာကြကီးအတိုင်းပဲ ရှိပါလိမ့်မယ်။ ဆရာဝန်ေလးေတွကလည်း ဆရာဝန်ေလးေတွအတိုင်းပဲ ရှိေစချင်ပါတယ်။ မိုးခါးေရေသာက်မယ့်ထဲမှာ ေရှ့ဆံုးကေတာ့ တန်းမစီေစချင်ပါဘူး။ အသြပာကို အသြပာအတိုင်းပဲ ရေအာင်ရှာေဖွသံုးစွဲပါ။ ဆရာဝန်အလုပ်ကိုလည်း ဆရာဝန်ပီပီသသ လုပ်ြကတာေပါ့။ ဆရာဝန်အလုပ်က အသြပာရတာမှန်ေပမယ့် အသြပာရဖို့သက်သက်ေတာ့ ဆရာဝန်လုပ်ေနတာ မဟုတ်ဘူး လို့ သေဘာထားြကစို့လား။ သည်တခါ ဘိုလို နှုတ်ဆက်လိုက်မကွယ်။
“Money makes the world go around. (The world go around)2
A mark, a yen, a buck or a pound. ( a buck or a pound)2
Is all that makes the world go around
That clinking clanking sound
Can make the world go around…”