ြမန်မာရာဇဝင်ေတွ၊ ပံုြပင်ေတွထဲမှာ ေနထွက်ဘုရင်၊ ေနဝင်ဘုရင်လို့ ေြပာခဲ့ြကပံုေထာက်ရင် ရခိုင်ြပည်ဆိုတာ ေနဝင်ဘုရင်ြကီးများရဲ့ တိုင်းြပည်ြဖစ်ေပလိမ့်မယ်။ ကျန်းဂန်ထဲကလို ေဂါ်ရာကျွန်းကို မယွန်းေပမယ့် ဘဂင်္လားပင်လယ်ေအာ်ြကီးထဲကိုေတာ့ ေနလံုးြကီးက ေန့တိုင်းဆင်းဆင်းသွားတာ မဟုတ်လား။
ပထဝီအေနအထားအရ အေနာက်ရိုးမေတာင်တံတိုင်းြကီး ပိုင်းြခားထားတာေြကာင့် ေခတ်အဆက်ဆက် ကိုယ့်မင်းကိုယ့်ချင်းစိုးစံခဲ့ြကြပီး ဘိုးေတာ်ဘုရားလက်ထက်ေရာက်မှ သားေတာ်အိမ်ေရှ့မင်းက ရခိုင်ကို သိမ်းယူနိုင်ခဲ့ပါသတဲ့။ အဲဒီမတိုင်ခင် ပေဝသဏီကာလကတည်းက ရခိုင်ြမန်မာ အြပန်အလှန် ကူးလူးဆက်ဆံမှုေတွ၊ စစ်မက်ကစားတာေတွ၊ စစ်ကူအားြပိုင်တာေတွလည်း ရှိေတာ့ ရှိခဲ့တာေပါ့။ ဒါေပသိ စစ်ြပီးရင် သမီးကညာ ပဏ္ဏာလက်ေဆာင်ေလးဆက်လိုက်ရင် ြကည်ေစေအးေစြဖစ်ြပီး ကိုယ့်အိမ်ကိုယ်ြပန်ြကေရာ။ သူတို့လည်း ကိုယ့်ဆီ အြမဲမေနနိုင်၊ ကိုယ်ေတွလည်း သူတို့ဆီ ြကာရှည်မေပျာ်နိုင်တဲ့ ဓေလ့ကိုး။
အခုေရာက်ေနတဲ့ အမ်းဆိုတဲ့အရပ်ေတာင် သားေတာ်အိမ်ေရှ့ဥပရာဇာ စစ်ေြကာင်းသံုးေြကာင်းနဲ့ ရခိုင်ကို စစ်ချီတဲ့အခါ စစ်သူြကီးသတိုးမင်းေစာ ချီခဲ့တဲ့ လမ်းေြကာင်းဆိုပဲ။ စမ်းေချာင်းကေလး ေဝ့ေဝ့ဝိုက်ဝိုက်နဲ့ ေတာင်ြကားလမ်းကေလးဆိုေတာ့ သာေတာင့်သာယာရှိမှန်း သိြကပါလိမ့်မယ်။ အဲဒီကေန ဟိုးအေနာက်ဘက်ကို ဆင်းလိုက်ရင် အင်မတန် စိတ်ဝင်စားစရာေကာင်းတဲ့ ရခိုင်ေရွှြပည်ြကီးကို ေရာက်ေတာ့တာဆိုေတာ့ စူဠလိပ်ကေလးလည်း ခနခန ေရထဲဆင်းြဖစ်ပါေတာ့တယ်။ ကဲ .. ဒါေြကာင့် အခုတစ်ေခါက်ေတာ့ အများေစာင့်ေမျှာ်ေနြကတဲ့ အာရကန်သွားေတာလားကေလး ေရးြဖစ်ရြပန်ပါေပါ့။
ြမန်မာြပည်ရဲ့ ကမ်းေြမှာင်ေဒသနှစ်ခုရှိရာမှာ ရခိုင်ကမ်းေြမှာင်ကေတာ့ တနသင်္ာရီလို ကိုယ့်ဘက်က ေြခခင်းလက်ခင်းသာတဲ့ အပွင့်ဘက်မဟုတ်ပဲ ရိုးမေတာင်တန်းြကီး တစ်တန်းလံုး ကာရံထားေလေတာ့ တသီးတြခား အေနေဝးေနရတာေပါ့ေလ။ ပင်လယ်ေအာ်ြကီးရဲ့ အေရှ့ြခမ်းေဒသမို့ မိုးသက်မုန်တိုင်းများ ဦးတည်ရာလည်း ြဖစ်ေပသကိုး။ ဒီလိုြကမ်းတမ်းတဲ့ ပင်လယ်ြပင်ြကီးမှာ ရခိုင်သားေတွ ကျက်စားလာခဲ့ြကတာ ရာစုနှစ်ေပါင်း မနည်းေတာ့ြပီတဲ့။ ရခိုင်ရာဇဝင်ေတွကို လိုက်ဖတ်ရင် ြမန်မာအစ တေကာင်းက လို့ ေြပာြကတဲ့ တေကာင်းအဘိရာဇာြကီးရဲ့ သားေတာ်နှစ်ပါး ရှိရာမှာ ညတွင်းချင်းဘုရားမတည်နိုင်လို့ နန်းမရခဲ့တဲ့ ကိုကိုကံရာဇာြကီးက ရခိုင်ြပည်မှာသွားြပီး ထီးစိုက်နန်းတည်ြပုခဲ့တာေတာင် ရခိုင်ရာဇဝင်ရဲ့ သံုးပံုနှစ်ပံုေလာက်ကျိုးမှ ဝင်ကရတဲ့ ေနာက်ပိုင်းမင်းသားြကီးဘဝပဲ ရရှာတယ်။
သူတို့မင်းဆက်ေတွက ဘုရားရှင်ပွင့်ေတာ်မူစဉ် အခါကတည်းက ေဝသာလီြပည်ဘီလူးကျခဲ့တာနဲ့ တဆက်တည်း စထားတာ။ ရခိုင်ဆိုတဲ့နံမည်ေတာင်မှ ရက္ခိုင်ဆိုြပီး ရက္ခိုက်ကဆင်းသက်လာတယ် လို့ ဆိုတယ်။ သေရေခတ္တရာ ရာဇဝင်လိုပဲ ရေသ့ြကီးေတွ၊ ဆတ်မေတွ၊ ေမျာက်ေတွ နဲ့ ဘီလူး ရက္ခိုက်ေတွလည်း ပါတယ်။ ယံုချင်ယံု မယံုချင်ေန။ နဒီ ေလးနဒီ၊ ဝတီ ေလးဝတီရှိခဲ့တာေတာ့ ေသချာတယ်တဲ့။ ေမဃဝတီလို့ေခါ်တဲ့ မာန်ေအာင်၊ ဓညဝတီလို့ေခါ်တဲ့ ေြမာက်ဦး၊ ေကျာက်ေတာ်၊ ဒွာရာဝတီလို့ေခါ်တဲ့ သံတွဲ နဲ့ ရမ္မာဝတီ လို့ေခါ်တဲ့ ရမ်းြဗဲ လို့ဆိုတယ်။ ြမန်မာေတွ စိတ်ကူးနဲ့ဖန်တီးရင် ပဥ္စရူပေလာက်က ေတာ်ေတာ်ြကီး ဆန်းကျယ်ေနြပီ။ ဒါေပမယ့် ရခိုင်ရိုးရာက နဝရူပ ဗျာလ ဆိုတာနဲ့ေတွ့ရင် ေနာက်ေကာက်ကျသွားမယ်။ ဒီလိုဆိုြပန်ေတာ့ ရခိုင်ဆိုတာ ေသးေသးတင်တတ်တဲ့ အမျိုးမဟုတ်ဘူး။ လံုးြကီးတင်လိုက်ရမှ ေကျနပ်တာလို့ ထင်စရာပ။ အမှန်ေတာ့ အဲလို မဟုတ်ပါဘူး။ တမူထူးြခား ကွဲြပားတဲ့ စရိုက်နဲ့ စိတ်ေနစိတ်ထားကေလးေြကာင့် အထင်မှားစရာြဖစ်ေနတာပါ။
ဘယ်လိုမှ သတိမထားမိပဲ မေနေအာင် ထူးြခားတဲ့ စရိုက်စိတ်ထားတစ်ခုကေတာ့ အမျိုးအနွယ်ကို တေလးတစား ေစာင့်ေရှာက်တတ်တာပါ။ ရခိုင်ေတွက ရခိုင်ချင်းပဲ ေပါင်းလို့ရတယ်။ အြပင်လူနဲ့ မတူဘူးလို့ မဆိုနိုင်ေပမယ့် သားေရးသမီးေရးအိမ်ေထာင်ေရးကိစ္စေတွမှာ ရခိုင်လူငယ်ေတွက ြမန်မာလူငယ်ေတွထက် မိဘစကားနားေထာင်ြကတာများပါတယ်။ အဲဒီစိတ်ဓါတ်ေြကာင့်လည်း ေခါင်းတစ်လံုးမက တစ်ကိုယ်လံုး အမျိုးအေဆွေတွပါ တိုးေဝှ့ဝင်ေရာက်လာသူေတွနဲ့ ေသွးမေနှာပဲ ြကံ့ြကံ့ခံထားနိုင်တာေပါ့။ `ရှမ်းတရုတ်သာ ရှိလိမ့်မယ်` လို့လည်း ဂုဏ်ယူစွာ ေြပာတတ်လိမ့်ဦးမယ်။
လူမျိုးြခားေတွ ေငွဘယ်ေလာက်ရှိရှိ ရခိုင်သားပျို သမီးပျိုေလးေတွကို ဝယ်ယူဖို့ မစဉ်းစားေလနဲ့။ သူတို့ကသာ ကိုယ့်ရခိုင်မျိုးနွယ်မပျက်ဖို့အတွက် ရခိုင်အမျိုးေကာင်းသား အမျိုးေကာင်းသမီးကေလးေတွကို ေရွှနဲ့ ေငွနဲ့ တန်ဖိုးစက်ြပီး ဝယ်ယူတတ်ြကတာ။ မျိုးရိုးဇာတိကို ေရွှေငွဥစ္စာထက် တန်ဖိုးထားတယ်လို့ ေြပာရင် ရတာေပါ့။ လူငယ်ေတွအြကားမှာေတာင် `ငါတို့ရခိုင်သား´ `ငါတို့ရခိုင်ြပည်´ ဆိုတဲ့ သီချင်းမျိုးေတွ အားရပါးရ ဆိုတတ်တာ ြကားရပါလိမ့်မယ်။
တခါမှ မြမင်မေတွ့ဖူးြကတဲ့သူချင်းေတာင်မှ ရခိုင်အချင်းချင်း ပါလားလို့ သိလိုက်ရင် လည်ပင်းေြပးဖက်ဖို့ ဝန်မေလးဘူး။ (ြပီးကျမှ မူးြပီး သတ်ရသတ်ရ) စည်းလံုးလိုက်ြကတာ လို့ ေြပာရင် ရတယ်။ ြမန်မာလို ပီပီြကီးေြပာေနတဲ့သူကလည်း ရခိုင်ချင်းေတွ့လို့ကေတာ့ `ဇာလူေခွးေခွး ငရို့မေကွး´ ေတွ မိုးမွှန်ေနေအာင် ေြပာေတာ့တာ။ အဲဒီေတာ့မှ သူ့လျှာအစစ်ကို ြပန်ရသွားသလိုပဲ။ ငရုတ်သီးေတာင် ရခိုင်ငရုတ်ကမှ ပိုစပ်သတဲ့။ (အဲဒါေတာ့ ကိုယ်ေတွ့) ကိုယ့်မျိုးနွယ်၊ ဘာသာ၊ စာေပ ယဉ်ေကျးမှုကို ေစာင့်ေရှာက်တယ်ဆိုတာ ကမ္ဘာြကီးြပန်ြပားသွားတဲ့ ဒီကေန့ေခတ်ြကီးမှာ ဘယ်ေလာက် အဖိုးတန်လိုက်သလဲ။
စီးပွားေရးတို့ ဖွံြဖိုးတိုးတက်မှုတို့နဲ့ ြကည့်မယ်ဆိုရင်ေတာ့ သူ့ေနာက်မှာ ချင်းြပည်နယ်တစ်ခုသာ ကျန်ေတာ့သတဲ့။ ဟုတ်ချင်လည်း ဟုတ်ေပမေပါ့။ ပင်လယ်ြပင်ကျယ်ြကီးကမှ မသွားဘူးဆိုရင် သွားေရးလာေရးက ခက်ခဲေပသကိုး။ ြပတ်ေတာင်းြပတ်ေတာင်း ကားလမ်းကေလးေတွ တို့ထိတို့ထိပဲ ရှိတယ်။ ရန်ကုန် စစ်ေတွ ကားလမ်းမြကီးဆိုတာေတာင် ေပါ်တာ ဘာမှ မြကာေသးဘူး။ ြပည်မြကီးနဲ့ဆက်ချင်ရင် အမ်းေတာင်ြကားလမ်းရယ်၊ ပန်းေတာင်း ေတာင်ကုတ်လမ်းရယ်၊ ဂွ ငါးသိုင်းေချာင်းလမ်းရယ်ပဲ ရှိတယ်။ ဟိုးအရင်ကဆို ြကယ်ငါးပွင့် သေဘင်္ာြကီးေတွ တေမ့တေမာစီးမှ ေရာက်တယ်တဲ့။ စစ်ေတွ သံတွဲကေတာ့ ေလယာဉ်ဆင်းတာေပါ့။ အခုဆို ေကျာက်ြဖူ နဲ့ အမ်း ေတာင် ေလဆိပ်ကိုယ်စီနဲ့ဆိုေတာ့ အိုမေဝးဘု ေရာက်လုပါြပီေနာ့။
ဒါေပမယ့် အဲဒါ ရန်ကုန်နဲ့သာ မေဝးတာေလ။ ဂွကေန စစ်ေတွကိုသွားချင် အနီးဆံုးခရီးက ရန်ကုန်ထိ ေလယာဉ်စီး၊ ြပီးမှ ရန်ကုန်စစ်ေတွြပန်စီး။ သူ့ြပည်နယ်ထဲမှာေတာ့ တစ်ေနရာက တစ်ေနရာ တစ်ညဆိုလည်းဟုတ်၊ နှစ်ညဆိုလည်းဟုတ်၊ လမ်းစားရိတ်ကလည်း မသက်သာလိုက်တာများ။ မူဆယ်သွားချင် ရွှတ်ကနဲ၊ ရန်ကုန်ြပန်ချင်ဘွတ်ကနဲ၊ ဟိုနားဒီနားဆိုရင်သာ အြမင်နီးသေလာက် ခရီးေဝးသည့်ေတာင် ဆိုတာမျိုး။ ငါး၊ ပုဇွန်၊ ဂဏန်းေတွက လူထက်များ ဘုန်းြကီးေနေရာ့သလား မဆိုနိုင်။
သို့ေသာ်လည်း ရခိုင်သားေတွဟာ အေနဆင်းရဲချင်သာ ဆင်းရဲမယ်။ အစားကေတာ့ ဆင်းရဲစရာမရှိပါဘူး။ ပင်လယ်ြကီးက ဝေအာင်ေကျွးထားနိုင်သပ။ ရိုးမေတာင်ြကီးေပါ်ကလည်း အမဲဟင်းလျာတင်မကဘူး။ သစ်ေတာထွက်ရိက္ခာေတွ ဖူလံုေအာင် ရတာပဲ။ ဆန်ေရစပါးကျြပန်ေတာ့ ေြမပံု၊ ေြမာက်ဦး၊ ေကျာက်ေတာ်၊ ပုဏ္ဏားကျွန်းက ထွက်သတဲ့။ မိုးလာမှ ပျိုးသာတဲ့အရပ်မဟုတ်ပဲ မိုးေကာင်းလွန်းလို့ တစ်နှစ်ပတ်လံုး ေရတွင်းေရကန်လျှံေနေအာင် ရွာတာမျိုးမို့ အေလ့ကျေပါက်ပင်များေတာင် ခုတ်သိမ်းမနိုင်ေအာင် အြမဲစိမ်းေနတဲ့ ေတာြကီးေတွြဖစ်ေနတာေပါ့။ ဆင်းရဲတယ်ဆိုတာကို မြငင်းနိုင်ေသာ်ြငား ရှားပါးချို့ငဲ့တဲ့အထဲေတာ့ မပါေလဘူး။
ဆရာဝန်လစာနဲ့ မိသားစုလိုက် ထမင်းဝေအာင်စားလို့ရတာ အမ်းမှာပဲ ရှိမလား မေြပာတတ်။ စစ်ေတွမှာဆို ြမို့ဟိုဘက်ထိပ် ဒီဘက်ထိပ် ဆိုက်ကားပတ်စီး သံုးရာေလာက်ပဲ ကုန်မယ်။ ေခါက်ဆွဲကဘား ငါးရာဖိုးေလာက်ဆို တစ်နပ်စာဝတယ်။ မုန့်တီဆို နှစ်ရာပဲ ကုန်မှာ။ ရန်ကုန်မှာ မုန့်ဟင်းခါးတစ်ခါစား တစ်ေထာင်။ မီးမရှိ၊ ေရမလာ၊ အင်တာနက်မရတာေတွ ဖယ်လိုက်ရင် ဘာမှ လိုေလေသး မရှိသလိုပဲေနာ်။ ဒါေြကာင့်မို့လည်း ရပ်ြပစ်ရှစ်ပါးမကင်းေသာအရပ်ကလူေတွ ဝင်လာမစဲတသဲသဲ ြဖစ်ေနတာေနမှာ။
သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် သာယာပံုေတွကေတာ့ ကိုယ်တိုင်လာြကည့်မှသာ ြပည့်စံုေပလိမ့်မယ်။ ဘဂင်္လားဆည်းဆာဟာ စစ်ေတွကြကည့်ေတာ့ တစ်မျိုး၊ ေကျာက်ြဖူကြကည့်ရင်တစ်ဖံု၊ ေချာင်းသာကြမင်ေတာ့ တစ်နည်း၊ မတူြပန်ဘူး။ ေနွ၊ မိုး၊ ေဆာင်းမှာလည်း အဆင်ကွဲေသးတာပဲ။ မအီကေန ေကျာက်ြဖူကိုသွားတဲ့ ကားလမ်းေဟာင်းကေလးဆို အဂင်္လိပ်ေတွကိုက နံမည်ေပးထားတာ အိပ်မက်လမ်းတဲ့။ ပင်လယ်ကမ်းေြခနဲ့အြပိုင် ကတ္တရာလမ်းကေလးဟာ တစ်ဘက်မှာ ေတာင်နံရံေတွ ရှိတဲ့အခါရှိမယ်။ လယ်ကွင်းစိမ်းကေလးေတွ ေတွ့တဲ့အခါေတွ့မယ်။ အုန်းေတာညို့ညို့ကေလးေတွ ြမင်တဲ့အခါ ြမင်ရမယ်။ ဇင်ေချာင်းဆိုတဲ့ ရွာကေလး ေရာက်ရင်ေတာ့ ကားလမ်းကို မျက်နှာြပုထားတဲ့ တံငါတဲကေလးေတွအေနာက်မှာ ပင်လယ်ြပင်ကျယ်ြကီးကို ရင်သပ်ရှုေမာ ေတွ့ရမယ်။ တစ်ခါကတစ်ဘဝ ရုပ်ရှင်ထဲက စက္ကနဲ့လုလု တို့ေနတဲ့ အိမ်ကေလးေတွ အတိုင်းပဲ။ ပင်လယ်ြကီးကို အိမ်ေနာက်ေဖးက စမ်းေချာင်းကေလး အမှတ်နဲ့ ေကျာေပးထားေလေရာ့သလား။
ေလှကေလးေတွြပန်လာတာကို မိန်းမနဲ့ကေလးေတွက အေြပးေလးြကိုလို့။ ေြမပံုထဲမှာ တသီးတြခားေတွ့ရတဲ့ ရမ်းြဗဲကျွန်းြကီးဟာ အြပင်မှာေတာ့ ကားလမ်းတစ်ဆက်တည်းနဲ့ ေရာက်သွားမှာ။ လတာြပင် ဒီေရေတာြကီးေပါ်မှာ ဟနုမာန်ေကျာက်စီတဲ့နည်းနဲ့ လမ်းေဖာက်ထားပါသတဲ့။ အဲဒီကျွန်းေပါ်မှာမှ ေကျာက်ြဖူကတစ်ြမို့၊ ရမ်းြဗဲကတစ်ြမို့။ ရမ်းြဗဲက ေတာင်ကုန်းေတာင်ြမင့် ြမစ်ေချာင်းကေလးနဲ့ ပိုလှပါတယ်။ ကိုယ်ရံေတာင်ေပါ်မှာဆို အိမ်အြကီးြကီးတစ်လံုးစာမကတဲ့ ေညာင်မုတ်ဆိပ်ပင်ြကီးေတွရှိတယ်။ ေကျာက်ြဖူမှာေတာ့ ေကျာက်တစ်လံုးဘုရားရယ် ကံေကာ်ေတာဘုရားရယ် ရှိတယ်။ မာန်ေအာင်ကေတာ့ သူ့ဟိုဘက် စက်ေလှနဲ့သွားမှ ေရာက်သတဲ့။
ဗာတဲလို့ေခါ်တဲ့ ြပင်သစ်စားေတာ်ကဲြကီးဟာ လူဝီ၁၄ ကို ထမင်းစားပွဲနဲ့ ဧည့်ခံရေတာ့ ေရနတ်သမီးရဲ့ဟင်းလျာများနဲ့ တည်ခင်းဧည့်ခံပါသတဲ့။ သူမှာထားတဲ့ ပင်လယ်စာ ငါးပုဇွန်များဟာ မုန်တိုင်းမိလို့ တစ်ရက်ေနာက်ကျြပီးမှ ေလှေတွဝင်လာတာေြကာင့် ေရခဲရိုက်ေတွနဲ့ ချက်ြပုတ်တည်ခင်းလိုက်ရသတဲ့။ မင်းပရိသတ်အလံုးစံုတို့က အံချီးမကုန် ေထာပနာ ချီးမွမ်းြကေသာ်ြငား မလတ်ဆတ်တဲ့ ငါးပုဇွန်ေတွနဲ့ ချက်ြပုတ်တည်ခင်းရတာ သူလိုချင်တဲ့အရသာ မေပါ်ေလြခင်းဆိုြပီး သူ့ကိုယ်သူ သတ်ေသသွားရှာသတဲ့။
`အဲသေလာက် အကဲပါတာြဖင့် ေသတာေတာင်နည်းေသး´ လို့ထင်ရင် ေကျာက်ြဖူေရာက်တဲ့အခါ ေကျာက်ပုဇွန် လတ်လတ်ဆတ်ဆတ်၊ ပင်လယ်ငါးမုတ် လတ်လတ်ဆတ်ကေလးေတွ ြမည်းြကည့်လိုက်ြကပါဦးေလ။ ကိုယ်ချင်းစာနိုင်သွားပါလိမ့်မယ်။ မတူတာေတာ့ အမှန်ဗျ။ အမ်းြမို့က နံမည်ေကျာ် ဝါးတုတ်လို့ေခါ်တဲ့ မျှစ်ဟာ ေြကွဇွန်းကေလးနဲ့ ဖဲ့လိုက်ရင်ေတာင် ဆတ်ကနဲကျိုးသွားေအာင် နုပါတယ်။
မှိုရာသီဆိုရင်လည်း ေလးေလးပင်ပင် ချိုတဲ့မှိုကေလးေတွ စားရြပန်တာပဲ။ ဘာမဆို ရန်ကုန်မှာ အကုန်လံုး ဝယ်လို့ရနိုင်ေပမယ့် လတ်ဆတ်မှုက ပါမလာေတာ့ဘူး။ ေမာင်မင်းြကီးသား ကျုပ်တို့ဆီမှာ လူလာြဖစ်ခဲ့ရင်ြဖင့် အခါခါ ေသလို့ကို ဆံုးမှာ မဟုတ်ေတာ့ဘူး။
`စစ်ေတွနဲ့ ေြမာက်ဦးကေရာ မလှလို့လား´ ဆိုရင်ြဖင့် ကိုဝင်းဦးလက်ရာ `တိမ်လွှာမို့မို့လွင်´ ကို ြပန်ြကည့်ဖို့ ညွှန်းပါမယ်။ စစ်ေတွြမို့ကို အဂင်္လိပ်ေတွက အကိရတ် လို့ေခါ်ြပီး တည်ခဲ့တဲ့အခါ ြမို့ကွက်၊ အိမ်ေြခ၊ လမ်းပန်းကစလို့ သူတို့စိတ်ြကိုက် ခင်းကျင်းသွားခဲ့တာမို့ ကိုလိုနီေခတ်အရိပ်အေငွ့ လက်ရာကေလးေတွ ြမင်နိုင်ပါလိမ့်မယ်။ စစ်ေတွရဲစခန်းက နာရီစင်အေဟာင်းြကီးဆို သီေပါမင်းလက်ထက်ေတာ်ကတည်းက ရှိခဲ့ပါသတဲ့။ ခင်ေလးေဆွ နဲ့ ြမင့်ြမင့်ခင်ြကီး ကိုဝင်းဦးအေလာင်းကို သွားပစ်ြကတဲ့ အုန်းေတာကေလးလည်း ရှိေသးတယ်။ သူတို့တည်းတဲ့ စစ်ေတွကအိမ်ြကီးလည်း အရင်အတိုင်းပဲ။ အပါ့ဆီက ယုန်ကေလးထွက်ေြပးတဲ့ ပွိုင့်ကလည်း ေရှးမူမပျက်။
ေရတပ်ဝတ်စံုအြဖူဆွတ်ဆွတ်နဲ့ လူေချာလူလှ ကိုဝင်းဦးြကီးရိုက်ြပခဲ့တဲ့ စစ်ေတွြမို့ြကီးဟာ ကိုကိုေနတိုးတို့ ေခတ်မှာလည်း အရင်အတိုင်း လှေနဆဲပါပဲ။ ရခိုင်ြပည်ြကီးရဲ့ အလှအပနဲ့ ယဉ်ေကျးမှုေတွကို အေကာင်းတကာ့အေကာင်းေတွကိုသာ ြကိုက်တတ်တဲ့ ကိုဝင်းဦးက မျက်စိမလျှမ်းခဲ့ပါဘူး။ မိန်းမလှအမုန်း ဝတ္ထုထဲမှာလည်း ေြမာက်ဦးကို ရာဇဝင်မကျန်ေအာင် လှန်ထားခဲ့တယ်။ ေြမာက်ဦးကဘုရားေတွကို ရုပ်ရှင်ထဲမှာ လှလှပပရိုက်ြပတာ သူအရင်ဆံုး ြဖစ်ေပလိမ့်မယ်။ အင်းဝေခတ်ေလာက်ကမှ ြဖစ်ေပလိမ့်မယ်လို့ ခန့်မှန်းြကေပမယ့် ပုဂံေခတ်က လက်ရာများနဲ့ေတာင် တမူြခားနားပါတယ်။
ေကျာက်စိုင်ေကျာက်သား အခိုင်အမာနဲ့ ခံတပ်ြကီးေတွလို ထင်ရတယ်။ ြမန်မာေတွမှာ ပုဂံသာသနာ ထွန်းကားခဲ့သလိုမျိုး၊ မွန်ေတွမှာ ပဲခူးသာသနာ စည်ပင်ခဲ့သလိုမျိုး၊ ရခိုင်ေတွမှာလည်း ဓညဝတီသာသနာေတာ်ြကီး ဖွံ့ြဖိုးခဲ့တာ အေထာက်အထား ခိုင်မာပါတယ်။ ဒီေနရာမှာလည်း ရခိုင်သားတို့က ရှင်ေတာ်ဗုဒ္ဓကိုယ်ေတာ်တိုင် သူတို့ဆီြကွလာြပီး ကိုယ်စားေတာ် ကိုယ်ပွားေတာ် ထားခဲ့ေလတယ်ရယ်လို့ ေမာ်ြကွားြကြပန်တာပါပဲ။ ဒဂံုဆံေတာ်ရှင်လို မဇ္ဇိမက ပင့်ေဆာင်လာရတာမဟုတ်ဘူးေလ။ သားေတာ်အိမ်ေရှ့မင်း ပင့်ေဆာင်သွားတဲ့ မဟာမုနိရုပ်ရှင်ေတာ်ြမတ်ြကီးေတာင် `အဲဒါ အတုြကီးေပးလိုက်တာ။ အစစ်က ေရထဲမှာ ဝှက်ထားလိုက်တယ်´ ဆိုတာမျိုး ပံုြပင်ကေလးေတွနဲ့ ကေလးေတွကို ေြဖသိမ့်ြကပါတယ်။
သံခင်းတမန်ခင်းအားနည်းလို့ ထီးနန်းစွန့်ရတဲ့ ရခိုင်ဘုရင် မဟာသမ္မတမင်းအေြကာင်းကလည်း သိဖွယ်မှတ်ဖွယ်ပါပဲ။ ခါတိုင်းလို သမီးကညာဆက်လို့ စစ်ေြပြငိမ်းစကားဆိုတဲ့အခါမှာ ရာဇဝင်အဆက်ဆက် ြမန်မာမင်းတို့ကသာ ရခိုင်မင်းတို့ထံ ကညာဆက်ရရိုးရှိသတဲ့။ သူတို့ဘက်က နန္ဒဘုရင်လက်ထက်မှာ ဘုရင့်ေနာင်ရဲ့သမီး ကို ရထားဖူးတာကိုး။ သူ့လက်ထက်ကျမှ ရခိုင်က ကညာဆက်ရရင် ရာဇဝင်ရိုင်းလိမ့်မတဲ့။ `သင်းတို့ ငရို့ေြမကို ဖဲ့ယူသယ်ေဆာင်၍မရ။ အချိန်တန်က ြပန်ရမည်သာ။´ လို့ဆိုြပီး သံတွဲဘက်ကို တိမ်းေရှာင်ပါသတဲ့။ စစ်ရှံုးဖို့ြမင်တဲ့အခါ ြငိမ်းချမ်းေရးေလသံပစ်ရတယ်လို့ သေဘာမေပါက်ရှာဘူးေနာ်။
ရခိုင်သမေချေလးေတွမှာေတာ့ စစ်ေတွသူေတွက ညိုြပာညက်ကေလးေတွများြပီး မာန်ေအာင် ေကျာက်ြဖူသူကေလးေတွကမှ ြဖူြဖူေဖွးေဖွး ေရေဆးငါးလို လှနိုင်ရှာသူေလးေတွပါတဲ့။ ရှမ်းမကေလးေတွ ေဖာ်ေရွခင်မင်တတ်ပံုနဲ့ မတူေပမယ့် ရခိုင်သူကေလးေတွကလည်း အြပံုးမပျက် သည်းညည်းခံ စိတ်ရှည်တတ်ြကပါတယ်။ ယဉ်ယဉ်ေကျးေကျး သိမ်သိမ်ေမွ့ေမွ့ဟန်ရှိေပမယ့် သတ္တိကေတာ့ မေခေပါင်။ တချို့အရပ်ေတွမှာ လင်သည်လုပ်သူကို ရွာလယ်ေခါင် ညီကေလး ရန်ြဖစ်ေနေလရဲ့ လို့ သူများက လာေခါ်လို့ ထွက်သွားတာြမင်ရင် ေနာက်ကေန အေြပးကေလး လိုက်ေခါ်တတ်တာ။ `သူများတကာ ရန်ြဖစ်ပါတယ်ဆိုမှ လက်ချည့်ပလာ မသွားနဲ့ေလ။ ဓါးေလးဘာေလးယူသွား´ ဆို လိုက်ေပးတယ်ဆိုပဲ။ စိတ်ေတွဆိုးလို့ သူတို့ကိုယ်တိုင် ဓါးနဲ့အလိုက်ခံရေတာ့မယ်။ အလကား စတာေနာ်။ အင်းဝက ရှင်မဟာရဌသာရြကီးေတာင် `သျှင်သာရခိုင်တန်ေဆာင်ေလာ´ လို့ စာဖွဲ့ယူရတဲ့ ဣေြန္ဒရှင်ကေလးေတွပါ။ လတ်လျားလတ်လျား လမ်းသလားေလ့မရှိဘူး။ ကိုယ့်အိမ်ထဲမှာတင် ဆံပင်ေတွ မီးပူတိုက်၊ အေရာင်ဆိုး၊ ေြခသည်းလက်သည်း ေဆးချယ်ြပီး ဝါးလံုးေခါင်းထဲ လသာတတ်တဲ့အမျိုး။ နို့မို့ ဆုန်သင်းပါရ်တို့ သက်မွန်ြမင့်တို့ေလာက်ေတာ့ ေကျာ်ဦးမှာ။
ရခိုင်သားကေလးေတွကေတာ့ နှုတ်ဖျားမှာ ေတးသံ၊ လက်ဆံမှာ ကြကိုး၊ ပုဆိုးြကားကဟာ ပုလင်း လို့ ေြပာရမလားမသိဘူး။ သီတင်းကျွတ်လြပည့်ညတုန်းက စစ်ေတွသားေတွ ကလိုက်ခုန်လိုက်ြကတာ အုန်းအုန်းကိုဆန်လို့။ တက်တူးေလးေတွ နားေဋာင်းကေလးေတွ ကိုယ်စီနဲ့ အမဲေြခာက်ကေလးေတွ မီးြပထားသလိုပဲ လူးလူးလွန့်လွန့် ကတတ်လိုက်ပံုများ။ ရန်ကုန်သြကင်္န်ေတာင် အရှံုးေပးရမယ်။ ရခိုင်မှာလည်း ဟစ်ပ်ေဟာ့ပ်ေတွ ရက်ပ်ေတွ ရှိတာကလား။ ြမန်မာလိုဆိုတာေတာင် နားမလည်လိုက်တာေတွ ရခိုင်လို ြကားရေတာ့ မွှတ်ကေရာ။ အိမ်ေရှ့မှာ ေဆာင်းေဘာက်ြကီးေတွချ၊ လက်ေတာ့ပ်ကေလးေတွနဲ့ ရွက်ပုန်းသီး ဒီေဂျဆရာေလးေတွ အများြကီး ေတွ့ခဲ့တယ်။ ပိုင်အိုးနီးယားေလာက်ေတာ့ အချဉ်ပဲ။ ကားေတွနဲ့လည်ြပီး ကြကတာလည်း ေရမပက်တဲ့သြကင်္န်ပါပဲေလ။
အခါြကီးရက်ြကီးမို့ဆိုရင် ဘုရားေကျာင်းကန်ေတွမှာလည်း ြကိတ်ြကိတ်တိုးစည်ပါတယ်။ အထူးသြဖင့် ရခိုင်ရဟန်းပျိုများဟာ ဘာသာေရးပွဲေတာ်ေတွမှာ ေတာ်ေတာ် တက်တက်ြကွြကွ ဦးေဆာင်ြကပါလိမ့်မယ်။ ပခုက္ကူ၊ မန္တေလး ြပီးရင် ရခိုင်သံဃာေတာ်များရဲ့အားဟာလည်း ဗုဒ္ဓသာသနာေတာ်ြကီးအတွက် ေတာ်ေတာ်အေထာက်အကူြဖစ်ပံုပါ။ ရခိုင်သက်ြကီးဝါြကီးများကလည်း ဘုရားေကျာင်းကန် ေန့တိုင်းေရာက်ြကတာကိုး။ အလှူအတန်းလည်း ေမွ့ေလျာ်ြကပါေပတယ်။ သည်လိုဆိုေတာ့လည်း ဘယ်မှာ ဆင်းရဲလို့တုန်းေနာ်။ ေရှ့စကားေနာက်စကား မညီလိုက်တာေလ။ ဟိုးတခါ ရွာေတွဆင်း ေဆးကုြဖစ်တုန်းက ချီေဂွဗားရားပဲ လုပ်ေတာ့မလို ေရးခဲ့ြပီး။ ဒါနဲ့ ဘာေတွဘယ်လိုြဖစ်ကုန်တာပါလိမ့်လို့ ြပန်စဉ်းစားြကည့်တဲ့အခါ တိုင်နဲ့ေခါင်းနဲ့သာ ေြပးေြပးေဆာင့်ချင်မိေတာ့တယ်။
ဟုတ်ပါတယ်။ ဆင်းရဲတယ်။ မွဲတယ်။ မတိုးတက်ဖူး။ ဒါေပမယ့် ငတ်ေတာ့ မငတ်ဘူး။ တစ်ဝမ်းတစ်ခါးေကျာင်းရတာ သိပ်မပင်ပန်းလှပါဘူး။ တစ်ခုပဲ။ နာေရးဖျားေရး ရှိလာတဲ့အခါမှာေတာ့ တုန်းလုန်းစာက တယ်စားရိတ်ေထာင်းလှသကိုး။ ဆရာဝန်ရှိတဲ့အရပ်ကို ေရာက်ေအာင်သွားရင်းနဲ့တင် စုေဆာင်းထားတာေလးေတွ ြပုတ်ြပုတ်ြပုန်းလို့ ေဆးဖိုး အနိုင်နိုင်၊ အဲဒီက ထပ်လွှဲလို့ကေတာ့ အိမ်ြပုတ်ယာြပုတ်ြဖစ်ေတာ့မယ်။ အြပီးသတ်ေတာ့ ရန်ကုန်ေရာက်လည်း `ဆရာဝန်က လက်ေလျှာ့လိုက်ြပီ။ ြပန်ေတာ့´ လို့ဆိုရင် လူနာတင်ေသတာမဟုတ်ဘူး။ ကျန်ခဲ့တဲ့သူေတွလည်း ေသလုေမျာပါး ဒုက္ခေရာက်ကျန်ရစ်ခဲ့တာ။ တကယ်လို့များ ထိုက်သင့်တဲ့အတတ်ပညာရှင် ဆရာဝန်ကေလးေတွ လက်လှမ်းမီရာမှာ ရှိေနရင် သူတို့ဘဝက အဲေလာက်ဆိုးစရာ အေြကာင်းမရှိဘူးေနာ်။ ကဲ.. ြမင်ြပီမဟုတ်လား။ သူများကို အြပစ်တင်ရမှာ မဟုတ်ဘူး။ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် အြပစ်တင်ရမှာ။
ဆရာဝန်ေတွက ရန်ကုန် မန္တေလးက အြပင်ကို ပို့ရင် ထွက်စာအရင်တင်ြကတာေလ။ သူတို့စိတ်ထဲမှာရှိတာ ဘွဲ့ေတွတသီြကီး ရေအာင်ြကိုးစားမယ်။ နိုင်ငံြခားမှာ ပညာသွားသင်မယ်။ အထူးကုေဆးခန်းအြကီးြကီးေတွမှာ နံမည်အြကီးဆံုး ဆရာဝန်ြကီးြဖစ်ေအာင် ြကိုးစားမယ်။ အဲဒါ အကုန်ပဲ။ `မင်းဘာသာ ေသတဲ့အထိ ကိုယ့်ဘာသာ အဲဒီမှာပဲ ေနေပါ့ကွာ´ လို့ မေြပာရင် ဇက်လာြဖတ်လှည့်။ ေညာင်ြမစ်တူးမိတာ ပုတ်သင်ဥေတွေတာ့ ေပါ်ကုန်ပါြပီ။ တကယ်ေတာ့ အမ်းကလွဲရင် ကျန်တဲ့ ရခိုင်ြမို့ေတွမှာ စီးပွားေရး ဒီေလာက် အဆိုးြကီးမဟုတ်ပါဘူးတဲ့။ အမ်းကေတာ့ အိမ်ေဖာ်ေခါ်လို့ေတာင် မလိုက်နိုင်ဘူး ြငင်းတဲ့ြမို့။ တခါက ေတာင်ကုတ်ကေခါ်လာတဲ့ ကေလးထိန်းေလးကို `အမ်းကလား´ လို့ေမးမိလို့ ဆတ်ဆတ်ခါ နာတယ်ဗျား။ ဆရာဝန်ေတွ မလာတာ ဘာမှ မဆန်းဘူး။
ဘယ်သူလာလာ မလာလာ၊ ကိုယ်ကေတာ့ နိုင်ငံေတာ်ရဲ့ ေကျးဇူးနဲ့ ကိုးကန့်မိတ်ေဆွေတွ၊ ဘူတန်သူငယ်ချင်းေတွတင် မကဘူး။ ဒီတခါေတာ့ ရခိုင်အသိအကျွမ်းေတွပါ ရလိုက်လို့ ဝမ်းသာပါသေလ။ ဘတ်စကားေတွဟာ ရန်ကုန်မှာပဲ ဂိတ်စဂိတ်ဆံုးချင် ဆံုးပါေစ။ ဘဝဆိုတာြကီးဟာ ရန်ကုန်မှာတင် ဂိတ်စဂိတ်ဆံုးမယ်ဆိုရင် ဘယ်ေလာက် ပျင်းစရာေကာင်းလိုက်မလဲ။ ဘယ်မှ မေရာက်လို့ ဘာမှ မသိရင် ဒီလိုေပါက်တတ်ကရစာေတွ ဘယ်သူမှ ဖတ်ရမှာ မဟုတ်ဘူးေနာ်။ ဒီ့ထက်ဆန်းကျယ်တဲ့ အဂင်္လန်သွားေတာလားတို့၊ ြပင်သစ်ြပည်မှာ ခဏတာတို့၊ ဂျပန်ြပည်မှာ ခုနစ်ရက်တို့ ဖတ်ချင်ရင်ေတာ့ ဒီစာေတွကို `ဖိုးလနတ်သား တိမ်ြကားက ဖတ်ေစသားလို့ ဆုေတာင်းရမလား သတိထား ေတာ်ေတာ်ကျယ်…´ လို့သာ ဟစ်လိုက်ြကပါစို့။
ဆရာြကီးလူထုဦးလှလို ေထာင်နှင့်လူသား မေရးရရင် ေတာ်လှေပါ့။ ဟုတ်ဘူးလား။ ကဲ.. မုဒ်ဝင်ေနတုန်း အရှိန်ကေလးနဲ့ ဆက်လိုက်ြကရေအာင်ေလ။
`ေမာင်ရယ် … နှစ်ေယာက်တည်းဆိုရင်ေမာင်ရယ်.. ဧဝရက်ေတာင်ထိပ်… ေနချင်ရင် ခုသွား..။ ေရ … ရှားတဲ့ သဲကန္တာရ ဆာဟာရ မေရှာင်တယ်။ ေန .. မြမင် .. ေရြပင်ခဲတဲ့ ေြမာက်ဝင်ရိုးစွန်းကိုပဲ ေခါ်ေခါ် ေပျာ်ပါမယ်။ သည်းသည်းမည်းမည်း ဇွဲနဲ့ .. နှစ်ေယာက်တည်း ေန ချင်…. တယ်။´
ပထဝီအေနအထားအရ အေနာက်ရိုးမေတာင်တံတိုင်းြကီး ပိုင်းြခားထားတာေြကာင့် ေခတ်အဆက်ဆက် ကိုယ့်မင်းကိုယ့်ချင်းစိုးစံခဲ့ြကြပီး ဘိုးေတာ်ဘုရားလက်ထက်ေရာက်မှ သားေတာ်အိမ်ေရှ့မင်းက ရခိုင်ကို သိမ်းယူနိုင်ခဲ့ပါသတဲ့။ အဲဒီမတိုင်ခင် ပေဝသဏီကာလကတည်းက ရခိုင်ြမန်မာ အြပန်အလှန် ကူးလူးဆက်ဆံမှုေတွ၊ စစ်မက်ကစားတာေတွ၊ စစ်ကူအားြပိုင်တာေတွလည်း ရှိေတာ့ ရှိခဲ့တာေပါ့။ ဒါေပသိ စစ်ြပီးရင် သမီးကညာ ပဏ္ဏာလက်ေဆာင်ေလးဆက်လိုက်ရင် ြကည်ေစေအးေစြဖစ်ြပီး ကိုယ့်အိမ်ကိုယ်ြပန်ြကေရာ။ သူတို့လည်း ကိုယ့်ဆီ အြမဲမေနနိုင်၊ ကိုယ်ေတွလည်း သူတို့ဆီ ြကာရှည်မေပျာ်နိုင်တဲ့ ဓေလ့ကိုး။
အခုေရာက်ေနတဲ့ အမ်းဆိုတဲ့အရပ်ေတာင် သားေတာ်အိမ်ေရှ့ဥပရာဇာ စစ်ေြကာင်းသံုးေြကာင်းနဲ့ ရခိုင်ကို စစ်ချီတဲ့အခါ စစ်သူြကီးသတိုးမင်းေစာ ချီခဲ့တဲ့ လမ်းေြကာင်းဆိုပဲ။ စမ်းေချာင်းကေလး ေဝ့ေဝ့ဝိုက်ဝိုက်နဲ့ ေတာင်ြကားလမ်းကေလးဆိုေတာ့ သာေတာင့်သာယာရှိမှန်း သိြကပါလိမ့်မယ်။ အဲဒီကေန ဟိုးအေနာက်ဘက်ကို ဆင်းလိုက်ရင် အင်မတန် စိတ်ဝင်စားစရာေကာင်းတဲ့ ရခိုင်ေရွှြပည်ြကီးကို ေရာက်ေတာ့တာဆိုေတာ့ စူဠလိပ်ကေလးလည်း ခနခန ေရထဲဆင်းြဖစ်ပါေတာ့တယ်။ ကဲ .. ဒါေြကာင့် အခုတစ်ေခါက်ေတာ့ အများေစာင့်ေမျှာ်ေနြကတဲ့ အာရကန်သွားေတာလားကေလး ေရးြဖစ်ရြပန်ပါေပါ့။
ြမန်မာြပည်ရဲ့ ကမ်းေြမှာင်ေဒသနှစ်ခုရှိရာမှာ ရခိုင်ကမ်းေြမှာင်ကေတာ့ တနသင်္ာရီလို ကိုယ့်ဘက်က ေြခခင်းလက်ခင်းသာတဲ့ အပွင့်ဘက်မဟုတ်ပဲ ရိုးမေတာင်တန်းြကီး တစ်တန်းလံုး ကာရံထားေလေတာ့ တသီးတြခား အေနေဝးေနရတာေပါ့ေလ။ ပင်လယ်ေအာ်ြကီးရဲ့ အေရှ့ြခမ်းေဒသမို့ မိုးသက်မုန်တိုင်းများ ဦးတည်ရာလည်း ြဖစ်ေပသကိုး။ ဒီလိုြကမ်းတမ်းတဲ့ ပင်လယ်ြပင်ြကီးမှာ ရခိုင်သားေတွ ကျက်စားလာခဲ့ြကတာ ရာစုနှစ်ေပါင်း မနည်းေတာ့ြပီတဲ့။ ရခိုင်ရာဇဝင်ေတွကို လိုက်ဖတ်ရင် ြမန်မာအစ တေကာင်းက လို့ ေြပာြကတဲ့ တေကာင်းအဘိရာဇာြကီးရဲ့ သားေတာ်နှစ်ပါး ရှိရာမှာ ညတွင်းချင်းဘုရားမတည်နိုင်လို့ နန်းမရခဲ့တဲ့ ကိုကိုကံရာဇာြကီးက ရခိုင်ြပည်မှာသွားြပီး ထီးစိုက်နန်းတည်ြပုခဲ့တာေတာင် ရခိုင်ရာဇဝင်ရဲ့ သံုးပံုနှစ်ပံုေလာက်ကျိုးမှ ဝင်ကရတဲ့ ေနာက်ပိုင်းမင်းသားြကီးဘဝပဲ ရရှာတယ်။
သူတို့မင်းဆက်ေတွက ဘုရားရှင်ပွင့်ေတာ်မူစဉ် အခါကတည်းက ေဝသာလီြပည်ဘီလူးကျခဲ့တာနဲ့ တဆက်တည်း စထားတာ။ ရခိုင်ဆိုတဲ့နံမည်ေတာင်မှ ရက္ခိုင်ဆိုြပီး ရက္ခိုက်ကဆင်းသက်လာတယ် လို့ ဆိုတယ်။ သေရေခတ္တရာ ရာဇဝင်လိုပဲ ရေသ့ြကီးေတွ၊ ဆတ်မေတွ၊ ေမျာက်ေတွ နဲ့ ဘီလူး ရက္ခိုက်ေတွလည်း ပါတယ်။ ယံုချင်ယံု မယံုချင်ေန။ နဒီ ေလးနဒီ၊ ဝတီ ေလးဝတီရှိခဲ့တာေတာ့ ေသချာတယ်တဲ့။ ေမဃဝတီလို့ေခါ်တဲ့ မာန်ေအာင်၊ ဓညဝတီလို့ေခါ်တဲ့ ေြမာက်ဦး၊ ေကျာက်ေတာ်၊ ဒွာရာဝတီလို့ေခါ်တဲ့ သံတွဲ နဲ့ ရမ္မာဝတီ လို့ေခါ်တဲ့ ရမ်းြဗဲ လို့ဆိုတယ်။ ြမန်မာေတွ စိတ်ကူးနဲ့ဖန်တီးရင် ပဥ္စရူပေလာက်က ေတာ်ေတာ်ြကီး ဆန်းကျယ်ေနြပီ။ ဒါေပမယ့် ရခိုင်ရိုးရာက နဝရူပ ဗျာလ ဆိုတာနဲ့ေတွ့ရင် ေနာက်ေကာက်ကျသွားမယ်။ ဒီလိုဆိုြပန်ေတာ့ ရခိုင်ဆိုတာ ေသးေသးတင်တတ်တဲ့ အမျိုးမဟုတ်ဘူး။ လံုးြကီးတင်လိုက်ရမှ ေကျနပ်တာလို့ ထင်စရာပ။ အမှန်ေတာ့ အဲလို မဟုတ်ပါဘူး။ တမူထူးြခား ကွဲြပားတဲ့ စရိုက်နဲ့ စိတ်ေနစိတ်ထားကေလးေြကာင့် အထင်မှားစရာြဖစ်ေနတာပါ။
ဘယ်လိုမှ သတိမထားမိပဲ မေနေအာင် ထူးြခားတဲ့ စရိုက်စိတ်ထားတစ်ခုကေတာ့ အမျိုးအနွယ်ကို တေလးတစား ေစာင့်ေရှာက်တတ်တာပါ။ ရခိုင်ေတွက ရခိုင်ချင်းပဲ ေပါင်းလို့ရတယ်။ အြပင်လူနဲ့ မတူဘူးလို့ မဆိုနိုင်ေပမယ့် သားေရးသမီးေရးအိမ်ေထာင်ေရးကိစ္စေတွမှာ ရခိုင်လူငယ်ေတွက ြမန်မာလူငယ်ေတွထက် မိဘစကားနားေထာင်ြကတာများပါတယ်။ အဲဒီစိတ်ဓါတ်ေြကာင့်လည်း ေခါင်းတစ်လံုးမက တစ်ကိုယ်လံုး အမျိုးအေဆွေတွပါ တိုးေဝှ့ဝင်ေရာက်လာသူေတွနဲ့ ေသွးမေနှာပဲ ြကံ့ြကံ့ခံထားနိုင်တာေပါ့။ `ရှမ်းတရုတ်သာ ရှိလိမ့်မယ်` လို့လည်း ဂုဏ်ယူစွာ ေြပာတတ်လိမ့်ဦးမယ်။
လူမျိုးြခားေတွ ေငွဘယ်ေလာက်ရှိရှိ ရခိုင်သားပျို သမီးပျိုေလးေတွကို ဝယ်ယူဖို့ မစဉ်းစားေလနဲ့။ သူတို့ကသာ ကိုယ့်ရခိုင်မျိုးနွယ်မပျက်ဖို့အတွက် ရခိုင်အမျိုးေကာင်းသား အမျိုးေကာင်းသမီးကေလးေတွကို ေရွှနဲ့ ေငွနဲ့ တန်ဖိုးစက်ြပီး ဝယ်ယူတတ်ြကတာ။ မျိုးရိုးဇာတိကို ေရွှေငွဥစ္စာထက် တန်ဖိုးထားတယ်လို့ ေြပာရင် ရတာေပါ့။ လူငယ်ေတွအြကားမှာေတာင် `ငါတို့ရခိုင်သား´ `ငါတို့ရခိုင်ြပည်´ ဆိုတဲ့ သီချင်းမျိုးေတွ အားရပါးရ ဆိုတတ်တာ ြကားရပါလိမ့်မယ်။
တခါမှ မြမင်မေတွ့ဖူးြကတဲ့သူချင်းေတာင်မှ ရခိုင်အချင်းချင်း ပါလားလို့ သိလိုက်ရင် လည်ပင်းေြပးဖက်ဖို့ ဝန်မေလးဘူး။ (ြပီးကျမှ မူးြပီး သတ်ရသတ်ရ) စည်းလံုးလိုက်ြကတာ လို့ ေြပာရင် ရတယ်။ ြမန်မာလို ပီပီြကီးေြပာေနတဲ့သူကလည်း ရခိုင်ချင်းေတွ့လို့ကေတာ့ `ဇာလူေခွးေခွး ငရို့မေကွး´ ေတွ မိုးမွှန်ေနေအာင် ေြပာေတာ့တာ။ အဲဒီေတာ့မှ သူ့လျှာအစစ်ကို ြပန်ရသွားသလိုပဲ။ ငရုတ်သီးေတာင် ရခိုင်ငရုတ်ကမှ ပိုစပ်သတဲ့။ (အဲဒါေတာ့ ကိုယ်ေတွ့) ကိုယ့်မျိုးနွယ်၊ ဘာသာ၊ စာေပ ယဉ်ေကျးမှုကို ေစာင့်ေရှာက်တယ်ဆိုတာ ကမ္ဘာြကီးြပန်ြပားသွားတဲ့ ဒီကေန့ေခတ်ြကီးမှာ ဘယ်ေလာက် အဖိုးတန်လိုက်သလဲ။
စီးပွားေရးတို့ ဖွံြဖိုးတိုးတက်မှုတို့နဲ့ ြကည့်မယ်ဆိုရင်ေတာ့ သူ့ေနာက်မှာ ချင်းြပည်နယ်တစ်ခုသာ ကျန်ေတာ့သတဲ့။ ဟုတ်ချင်လည်း ဟုတ်ေပမေပါ့။ ပင်လယ်ြပင်ကျယ်ြကီးကမှ မသွားဘူးဆိုရင် သွားေရးလာေရးက ခက်ခဲေပသကိုး။ ြပတ်ေတာင်းြပတ်ေတာင်း ကားလမ်းကေလးေတွ တို့ထိတို့ထိပဲ ရှိတယ်။ ရန်ကုန် စစ်ေတွ ကားလမ်းမြကီးဆိုတာေတာင် ေပါ်တာ ဘာမှ မြကာေသးဘူး။ ြပည်မြကီးနဲ့ဆက်ချင်ရင် အမ်းေတာင်ြကားလမ်းရယ်၊ ပန်းေတာင်း ေတာင်ကုတ်လမ်းရယ်၊ ဂွ ငါးသိုင်းေချာင်းလမ်းရယ်ပဲ ရှိတယ်။ ဟိုးအရင်ကဆို ြကယ်ငါးပွင့် သေဘင်္ာြကီးေတွ တေမ့တေမာစီးမှ ေရာက်တယ်တဲ့။ စစ်ေတွ သံတွဲကေတာ့ ေလယာဉ်ဆင်းတာေပါ့။ အခုဆို ေကျာက်ြဖူ နဲ့ အမ်း ေတာင် ေလဆိပ်ကိုယ်စီနဲ့ဆိုေတာ့ အိုမေဝးဘု ေရာက်လုပါြပီေနာ့။
ဒါေပမယ့် အဲဒါ ရန်ကုန်နဲ့သာ မေဝးတာေလ။ ဂွကေန စစ်ေတွကိုသွားချင် အနီးဆံုးခရီးက ရန်ကုန်ထိ ေလယာဉ်စီး၊ ြပီးမှ ရန်ကုန်စစ်ေတွြပန်စီး။ သူ့ြပည်နယ်ထဲမှာေတာ့ တစ်ေနရာက တစ်ေနရာ တစ်ညဆိုလည်းဟုတ်၊ နှစ်ညဆိုလည်းဟုတ်၊ လမ်းစားရိတ်ကလည်း မသက်သာလိုက်တာများ။ မူဆယ်သွားချင် ရွှတ်ကနဲ၊ ရန်ကုန်ြပန်ချင်ဘွတ်ကနဲ၊ ဟိုနားဒီနားဆိုရင်သာ အြမင်နီးသေလာက် ခရီးေဝးသည့်ေတာင် ဆိုတာမျိုး။ ငါး၊ ပုဇွန်၊ ဂဏန်းေတွက လူထက်များ ဘုန်းြကီးေနေရာ့သလား မဆိုနိုင်။
သို့ေသာ်လည်း ရခိုင်သားေတွဟာ အေနဆင်းရဲချင်သာ ဆင်းရဲမယ်။ အစားကေတာ့ ဆင်းရဲစရာမရှိပါဘူး။ ပင်လယ်ြကီးက ဝေအာင်ေကျွးထားနိုင်သပ။ ရိုးမေတာင်ြကီးေပါ်ကလည်း အမဲဟင်းလျာတင်မကဘူး။ သစ်ေတာထွက်ရိက္ခာေတွ ဖူလံုေအာင် ရတာပဲ။ ဆန်ေရစပါးကျြပန်ေတာ့ ေြမပံု၊ ေြမာက်ဦး၊ ေကျာက်ေတာ်၊ ပုဏ္ဏားကျွန်းက ထွက်သတဲ့။ မိုးလာမှ ပျိုးသာတဲ့အရပ်မဟုတ်ပဲ မိုးေကာင်းလွန်းလို့ တစ်နှစ်ပတ်လံုး ေရတွင်းေရကန်လျှံေနေအာင် ရွာတာမျိုးမို့ အေလ့ကျေပါက်ပင်များေတာင် ခုတ်သိမ်းမနိုင်ေအာင် အြမဲစိမ်းေနတဲ့ ေတာြကီးေတွြဖစ်ေနတာေပါ့။ ဆင်းရဲတယ်ဆိုတာကို မြငင်းနိုင်ေသာ်ြငား ရှားပါးချို့ငဲ့တဲ့အထဲေတာ့ မပါေလဘူး။
ဆရာဝန်လစာနဲ့ မိသားစုလိုက် ထမင်းဝေအာင်စားလို့ရတာ အမ်းမှာပဲ ရှိမလား မေြပာတတ်။ စစ်ေတွမှာဆို ြမို့ဟိုဘက်ထိပ် ဒီဘက်ထိပ် ဆိုက်ကားပတ်စီး သံုးရာေလာက်ပဲ ကုန်မယ်။ ေခါက်ဆွဲကဘား ငါးရာဖိုးေလာက်ဆို တစ်နပ်စာဝတယ်။ မုန့်တီဆို နှစ်ရာပဲ ကုန်မှာ။ ရန်ကုန်မှာ မုန့်ဟင်းခါးတစ်ခါစား တစ်ေထာင်။ မီးမရှိ၊ ေရမလာ၊ အင်တာနက်မရတာေတွ ဖယ်လိုက်ရင် ဘာမှ လိုေလေသး မရှိသလိုပဲေနာ်။ ဒါေြကာင့်မို့လည်း ရပ်ြပစ်ရှစ်ပါးမကင်းေသာအရပ်ကလူေတွ ဝင်လာမစဲတသဲသဲ ြဖစ်ေနတာေနမှာ။
သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် သာယာပံုေတွကေတာ့ ကိုယ်တိုင်လာြကည့်မှသာ ြပည့်စံုေပလိမ့်မယ်။ ဘဂင်္လားဆည်းဆာဟာ စစ်ေတွကြကည့်ေတာ့ တစ်မျိုး၊ ေကျာက်ြဖူကြကည့်ရင်တစ်ဖံု၊ ေချာင်းသာကြမင်ေတာ့ တစ်နည်း၊ မတူြပန်ဘူး။ ေနွ၊ မိုး၊ ေဆာင်းမှာလည်း အဆင်ကွဲေသးတာပဲ။ မအီကေန ေကျာက်ြဖူကိုသွားတဲ့ ကားလမ်းေဟာင်းကေလးဆို အဂင်္လိပ်ေတွကိုက နံမည်ေပးထားတာ အိပ်မက်လမ်းတဲ့။ ပင်လယ်ကမ်းေြခနဲ့အြပိုင် ကတ္တရာလမ်းကေလးဟာ တစ်ဘက်မှာ ေတာင်နံရံေတွ ရှိတဲ့အခါရှိမယ်။ လယ်ကွင်းစိမ်းကေလးေတွ ေတွ့တဲ့အခါေတွ့မယ်။ အုန်းေတာညို့ညို့ကေလးေတွ ြမင်တဲ့အခါ ြမင်ရမယ်။ ဇင်ေချာင်းဆိုတဲ့ ရွာကေလး ေရာက်ရင်ေတာ့ ကားလမ်းကို မျက်နှာြပုထားတဲ့ တံငါတဲကေလးေတွအေနာက်မှာ ပင်လယ်ြပင်ကျယ်ြကီးကို ရင်သပ်ရှုေမာ ေတွ့ရမယ်။ တစ်ခါကတစ်ဘဝ ရုပ်ရှင်ထဲက စက္ကနဲ့လုလု တို့ေနတဲ့ အိမ်ကေလးေတွ အတိုင်းပဲ။ ပင်လယ်ြကီးကို အိမ်ေနာက်ေဖးက စမ်းေချာင်းကေလး အမှတ်နဲ့ ေကျာေပးထားေလေရာ့သလား။
ေလှကေလးေတွြပန်လာတာကို မိန်းမနဲ့ကေလးေတွက အေြပးေလးြကိုလို့။ ေြမပံုထဲမှာ တသီးတြခားေတွ့ရတဲ့ ရမ်းြဗဲကျွန်းြကီးဟာ အြပင်မှာေတာ့ ကားလမ်းတစ်ဆက်တည်းနဲ့ ေရာက်သွားမှာ။ လတာြပင် ဒီေရေတာြကီးေပါ်မှာ ဟနုမာန်ေကျာက်စီတဲ့နည်းနဲ့ လမ်းေဖာက်ထားပါသတဲ့။ အဲဒီကျွန်းေပါ်မှာမှ ေကျာက်ြဖူကတစ်ြမို့၊ ရမ်းြဗဲကတစ်ြမို့။ ရမ်းြဗဲက ေတာင်ကုန်းေတာင်ြမင့် ြမစ်ေချာင်းကေလးနဲ့ ပိုလှပါတယ်။ ကိုယ်ရံေတာင်ေပါ်မှာဆို အိမ်အြကီးြကီးတစ်လံုးစာမကတဲ့ ေညာင်မုတ်ဆိပ်ပင်ြကီးေတွရှိတယ်။ ေကျာက်ြဖူမှာေတာ့ ေကျာက်တစ်လံုးဘုရားရယ် ကံေကာ်ေတာဘုရားရယ် ရှိတယ်။ မာန်ေအာင်ကေတာ့ သူ့ဟိုဘက် စက်ေလှနဲ့သွားမှ ေရာက်သတဲ့။
ဗာတဲလို့ေခါ်တဲ့ ြပင်သစ်စားေတာ်ကဲြကီးဟာ လူဝီ၁၄ ကို ထမင်းစားပွဲနဲ့ ဧည့်ခံရေတာ့ ေရနတ်သမီးရဲ့ဟင်းလျာများနဲ့ တည်ခင်းဧည့်ခံပါသတဲ့။ သူမှာထားတဲ့ ပင်လယ်စာ ငါးပုဇွန်များဟာ မုန်တိုင်းမိလို့ တစ်ရက်ေနာက်ကျြပီးမှ ေလှေတွဝင်လာတာေြကာင့် ေရခဲရိုက်ေတွနဲ့ ချက်ြပုတ်တည်ခင်းလိုက်ရသတဲ့။ မင်းပရိသတ်အလံုးစံုတို့က အံချီးမကုန် ေထာပနာ ချီးမွမ်းြကေသာ်ြငား မလတ်ဆတ်တဲ့ ငါးပုဇွန်ေတွနဲ့ ချက်ြပုတ်တည်ခင်းရတာ သူလိုချင်တဲ့အရသာ မေပါ်ေလြခင်းဆိုြပီး သူ့ကိုယ်သူ သတ်ေသသွားရှာသတဲ့။
`အဲသေလာက် အကဲပါတာြဖင့် ေသတာေတာင်နည်းေသး´ လို့ထင်ရင် ေကျာက်ြဖူေရာက်တဲ့အခါ ေကျာက်ပုဇွန် လတ်လတ်ဆတ်ဆတ်၊ ပင်လယ်ငါးမုတ် လတ်လတ်ဆတ်ကေလးေတွ ြမည်းြကည့်လိုက်ြကပါဦးေလ။ ကိုယ်ချင်းစာနိုင်သွားပါလိမ့်မယ်။ မတူတာေတာ့ အမှန်ဗျ။ အမ်းြမို့က နံမည်ေကျာ် ဝါးတုတ်လို့ေခါ်တဲ့ မျှစ်ဟာ ေြကွဇွန်းကေလးနဲ့ ဖဲ့လိုက်ရင်ေတာင် ဆတ်ကနဲကျိုးသွားေအာင် နုပါတယ်။
မှိုရာသီဆိုရင်လည်း ေလးေလးပင်ပင် ချိုတဲ့မှိုကေလးေတွ စားရြပန်တာပဲ။ ဘာမဆို ရန်ကုန်မှာ အကုန်လံုး ဝယ်လို့ရနိုင်ေပမယ့် လတ်ဆတ်မှုက ပါမလာေတာ့ဘူး။ ေမာင်မင်းြကီးသား ကျုပ်တို့ဆီမှာ လူလာြဖစ်ခဲ့ရင်ြဖင့် အခါခါ ေသလို့ကို ဆံုးမှာ မဟုတ်ေတာ့ဘူး။
`စစ်ေတွနဲ့ ေြမာက်ဦးကေရာ မလှလို့လား´ ဆိုရင်ြဖင့် ကိုဝင်းဦးလက်ရာ `တိမ်လွှာမို့မို့လွင်´ ကို ြပန်ြကည့်ဖို့ ညွှန်းပါမယ်။ စစ်ေတွြမို့ကို အဂင်္လိပ်ေတွက အကိရတ် လို့ေခါ်ြပီး တည်ခဲ့တဲ့အခါ ြမို့ကွက်၊ အိမ်ေြခ၊ လမ်းပန်းကစလို့ သူတို့စိတ်ြကိုက် ခင်းကျင်းသွားခဲ့တာမို့ ကိုလိုနီေခတ်အရိပ်အေငွ့ လက်ရာကေလးေတွ ြမင်နိုင်ပါလိမ့်မယ်။ စစ်ေတွရဲစခန်းက နာရီစင်အေဟာင်းြကီးဆို သီေပါမင်းလက်ထက်ေတာ်ကတည်းက ရှိခဲ့ပါသတဲ့။ ခင်ေလးေဆွ နဲ့ ြမင့်ြမင့်ခင်ြကီး ကိုဝင်းဦးအေလာင်းကို သွားပစ်ြကတဲ့ အုန်းေတာကေလးလည်း ရှိေသးတယ်။ သူတို့တည်းတဲ့ စစ်ေတွကအိမ်ြကီးလည်း အရင်အတိုင်းပဲ။ အပါ့ဆီက ယုန်ကေလးထွက်ေြပးတဲ့ ပွိုင့်ကလည်း ေရှးမူမပျက်။
ေရတပ်ဝတ်စံုအြဖူဆွတ်ဆွတ်နဲ့ လူေချာလူလှ ကိုဝင်းဦးြကီးရိုက်ြပခဲ့တဲ့ စစ်ေတွြမို့ြကီးဟာ ကိုကိုေနတိုးတို့ ေခတ်မှာလည်း အရင်အတိုင်း လှေနဆဲပါပဲ။ ရခိုင်ြပည်ြကီးရဲ့ အလှအပနဲ့ ယဉ်ေကျးမှုေတွကို အေကာင်းတကာ့အေကာင်းေတွကိုသာ ြကိုက်တတ်တဲ့ ကိုဝင်းဦးက မျက်စိမလျှမ်းခဲ့ပါဘူး။ မိန်းမလှအမုန်း ဝတ္ထုထဲမှာလည်း ေြမာက်ဦးကို ရာဇဝင်မကျန်ေအာင် လှန်ထားခဲ့တယ်။ ေြမာက်ဦးကဘုရားေတွကို ရုပ်ရှင်ထဲမှာ လှလှပပရိုက်ြပတာ သူအရင်ဆံုး ြဖစ်ေပလိမ့်မယ်။ အင်းဝေခတ်ေလာက်ကမှ ြဖစ်ေပလိမ့်မယ်လို့ ခန့်မှန်းြကေပမယ့် ပုဂံေခတ်က လက်ရာများနဲ့ေတာင် တမူြခားနားပါတယ်။
ေကျာက်စိုင်ေကျာက်သား အခိုင်အမာနဲ့ ခံတပ်ြကီးေတွလို ထင်ရတယ်။ ြမန်မာေတွမှာ ပုဂံသာသနာ ထွန်းကားခဲ့သလိုမျိုး၊ မွန်ေတွမှာ ပဲခူးသာသနာ စည်ပင်ခဲ့သလိုမျိုး၊ ရခိုင်ေတွမှာလည်း ဓညဝတီသာသနာေတာ်ြကီး ဖွံ့ြဖိုးခဲ့တာ အေထာက်အထား ခိုင်မာပါတယ်။ ဒီေနရာမှာလည်း ရခိုင်သားတို့က ရှင်ေတာ်ဗုဒ္ဓကိုယ်ေတာ်တိုင် သူတို့ဆီြကွလာြပီး ကိုယ်စားေတာ် ကိုယ်ပွားေတာ် ထားခဲ့ေလတယ်ရယ်လို့ ေမာ်ြကွားြကြပန်တာပါပဲ။ ဒဂံုဆံေတာ်ရှင်လို မဇ္ဇိမက ပင့်ေဆာင်လာရတာမဟုတ်ဘူးေလ။ သားေတာ်အိမ်ေရှ့မင်း ပင့်ေဆာင်သွားတဲ့ မဟာမုနိရုပ်ရှင်ေတာ်ြမတ်ြကီးေတာင် `အဲဒါ အတုြကီးေပးလိုက်တာ။ အစစ်က ေရထဲမှာ ဝှက်ထားလိုက်တယ်´ ဆိုတာမျိုး ပံုြပင်ကေလးေတွနဲ့ ကေလးေတွကို ေြဖသိမ့်ြကပါတယ်။
သံခင်းတမန်ခင်းအားနည်းလို့ ထီးနန်းစွန့်ရတဲ့ ရခိုင်ဘုရင် မဟာသမ္မတမင်းအေြကာင်းကလည်း သိဖွယ်မှတ်ဖွယ်ပါပဲ။ ခါတိုင်းလို သမီးကညာဆက်လို့ စစ်ေြပြငိမ်းစကားဆိုတဲ့အခါမှာ ရာဇဝင်အဆက်ဆက် ြမန်မာမင်းတို့ကသာ ရခိုင်မင်းတို့ထံ ကညာဆက်ရရိုးရှိသတဲ့။ သူတို့ဘက်က နန္ဒဘုရင်လက်ထက်မှာ ဘုရင့်ေနာင်ရဲ့သမီး ကို ရထားဖူးတာကိုး။ သူ့လက်ထက်ကျမှ ရခိုင်က ကညာဆက်ရရင် ရာဇဝင်ရိုင်းလိမ့်မတဲ့။ `သင်းတို့ ငရို့ေြမကို ဖဲ့ယူသယ်ေဆာင်၍မရ။ အချိန်တန်က ြပန်ရမည်သာ။´ လို့ဆိုြပီး သံတွဲဘက်ကို တိမ်းေရှာင်ပါသတဲ့။ စစ်ရှံုးဖို့ြမင်တဲ့အခါ ြငိမ်းချမ်းေရးေလသံပစ်ရတယ်လို့ သေဘာမေပါက်ရှာဘူးေနာ်။
ရခိုင်သမေချေလးေတွမှာေတာ့ စစ်ေတွသူေတွက ညိုြပာညက်ကေလးေတွများြပီး မာန်ေအာင် ေကျာက်ြဖူသူကေလးေတွကမှ ြဖူြဖူေဖွးေဖွး ေရေဆးငါးလို လှနိုင်ရှာသူေလးေတွပါတဲ့။ ရှမ်းမကေလးေတွ ေဖာ်ေရွခင်မင်တတ်ပံုနဲ့ မတူေပမယ့် ရခိုင်သူကေလးေတွကလည်း အြပံုးမပျက် သည်းညည်းခံ စိတ်ရှည်တတ်ြကပါတယ်။ ယဉ်ယဉ်ေကျးေကျး သိမ်သိမ်ေမွ့ေမွ့ဟန်ရှိေပမယ့် သတ္တိကေတာ့ မေခေပါင်။ တချို့အရပ်ေတွမှာ လင်သည်လုပ်သူကို ရွာလယ်ေခါင် ညီကေလး ရန်ြဖစ်ေနေလရဲ့ လို့ သူများက လာေခါ်လို့ ထွက်သွားတာြမင်ရင် ေနာက်ကေန အေြပးကေလး လိုက်ေခါ်တတ်တာ။ `သူများတကာ ရန်ြဖစ်ပါတယ်ဆိုမှ လက်ချည့်ပလာ မသွားနဲ့ေလ။ ဓါးေလးဘာေလးယူသွား´ ဆို လိုက်ေပးတယ်ဆိုပဲ။ စိတ်ေတွဆိုးလို့ သူတို့ကိုယ်တိုင် ဓါးနဲ့အလိုက်ခံရေတာ့မယ်။ အလကား စတာေနာ်။ အင်းဝက ရှင်မဟာရဌသာရြကီးေတာင် `သျှင်သာရခိုင်တန်ေဆာင်ေလာ´ လို့ စာဖွဲ့ယူရတဲ့ ဣေြန္ဒရှင်ကေလးေတွပါ။ လတ်လျားလတ်လျား လမ်းသလားေလ့မရှိဘူး။ ကိုယ့်အိမ်ထဲမှာတင် ဆံပင်ေတွ မီးပူတိုက်၊ အေရာင်ဆိုး၊ ေြခသည်းလက်သည်း ေဆးချယ်ြပီး ဝါးလံုးေခါင်းထဲ လသာတတ်တဲ့အမျိုး။ နို့မို့ ဆုန်သင်းပါရ်တို့ သက်မွန်ြမင့်တို့ေလာက်ေတာ့ ေကျာ်ဦးမှာ။
ရခိုင်သားကေလးေတွကေတာ့ နှုတ်ဖျားမှာ ေတးသံ၊ လက်ဆံမှာ ကြကိုး၊ ပုဆိုးြကားကဟာ ပုလင်း လို့ ေြပာရမလားမသိဘူး။ သီတင်းကျွတ်လြပည့်ညတုန်းက စစ်ေတွသားေတွ ကလိုက်ခုန်လိုက်ြကတာ အုန်းအုန်းကိုဆန်လို့။ တက်တူးေလးေတွ နားေဋာင်းကေလးေတွ ကိုယ်စီနဲ့ အမဲေြခာက်ကေလးေတွ မီးြပထားသလိုပဲ လူးလူးလွန့်လွန့် ကတတ်လိုက်ပံုများ။ ရန်ကုန်သြကင်္န်ေတာင် အရှံုးေပးရမယ်။ ရခိုင်မှာလည်း ဟစ်ပ်ေဟာ့ပ်ေတွ ရက်ပ်ေတွ ရှိတာကလား။ ြမန်မာလိုဆိုတာေတာင် နားမလည်လိုက်တာေတွ ရခိုင်လို ြကားရေတာ့ မွှတ်ကေရာ။ အိမ်ေရှ့မှာ ေဆာင်းေဘာက်ြကီးေတွချ၊ လက်ေတာ့ပ်ကေလးေတွနဲ့ ရွက်ပုန်းသီး ဒီေဂျဆရာေလးေတွ အများြကီး ေတွ့ခဲ့တယ်။ ပိုင်အိုးနီးယားေလာက်ေတာ့ အချဉ်ပဲ။ ကားေတွနဲ့လည်ြပီး ကြကတာလည်း ေရမပက်တဲ့သြကင်္န်ပါပဲေလ။
အခါြကီးရက်ြကီးမို့ဆိုရင် ဘုရားေကျာင်းကန်ေတွမှာလည်း ြကိတ်ြကိတ်တိုးစည်ပါတယ်။ အထူးသြဖင့် ရခိုင်ရဟန်းပျိုများဟာ ဘာသာေရးပွဲေတာ်ေတွမှာ ေတာ်ေတာ် တက်တက်ြကွြကွ ဦးေဆာင်ြကပါလိမ့်မယ်။ ပခုက္ကူ၊ မန္တေလး ြပီးရင် ရခိုင်သံဃာေတာ်များရဲ့အားဟာလည်း ဗုဒ္ဓသာသနာေတာ်ြကီးအတွက် ေတာ်ေတာ်အေထာက်အကူြဖစ်ပံုပါ။ ရခိုင်သက်ြကီးဝါြကီးများကလည်း ဘုရားေကျာင်းကန် ေန့တိုင်းေရာက်ြကတာကိုး။ အလှူအတန်းလည်း ေမွ့ေလျာ်ြကပါေပတယ်။ သည်လိုဆိုေတာ့လည်း ဘယ်မှာ ဆင်းရဲလို့တုန်းေနာ်။ ေရှ့စကားေနာက်စကား မညီလိုက်တာေလ။ ဟိုးတခါ ရွာေတွဆင်း ေဆးကုြဖစ်တုန်းက ချီေဂွဗားရားပဲ လုပ်ေတာ့မလို ေရးခဲ့ြပီး။ ဒါနဲ့ ဘာေတွဘယ်လိုြဖစ်ကုန်တာပါလိမ့်လို့ ြပန်စဉ်းစားြကည့်တဲ့အခါ တိုင်နဲ့ေခါင်းနဲ့သာ ေြပးေြပးေဆာင့်ချင်မိေတာ့တယ်။
ဟုတ်ပါတယ်။ ဆင်းရဲတယ်။ မွဲတယ်။ မတိုးတက်ဖူး။ ဒါေပမယ့် ငတ်ေတာ့ မငတ်ဘူး။ တစ်ဝမ်းတစ်ခါးေကျာင်းရတာ သိပ်မပင်ပန်းလှပါဘူး။ တစ်ခုပဲ။ နာေရးဖျားေရး ရှိလာတဲ့အခါမှာေတာ့ တုန်းလုန်းစာက တယ်စားရိတ်ေထာင်းလှသကိုး။ ဆရာဝန်ရှိတဲ့အရပ်ကို ေရာက်ေအာင်သွားရင်းနဲ့တင် စုေဆာင်းထားတာေလးေတွ ြပုတ်ြပုတ်ြပုန်းလို့ ေဆးဖိုး အနိုင်နိုင်၊ အဲဒီက ထပ်လွှဲလို့ကေတာ့ အိမ်ြပုတ်ယာြပုတ်ြဖစ်ေတာ့မယ်။ အြပီးသတ်ေတာ့ ရန်ကုန်ေရာက်လည်း `ဆရာဝန်က လက်ေလျှာ့လိုက်ြပီ။ ြပန်ေတာ့´ လို့ဆိုရင် လူနာတင်ေသတာမဟုတ်ဘူး။ ကျန်ခဲ့တဲ့သူေတွလည်း ေသလုေမျာပါး ဒုက္ခေရာက်ကျန်ရစ်ခဲ့တာ။ တကယ်လို့များ ထိုက်သင့်တဲ့အတတ်ပညာရှင် ဆရာဝန်ကေလးေတွ လက်လှမ်းမီရာမှာ ရှိေနရင် သူတို့ဘဝက အဲေလာက်ဆိုးစရာ အေြကာင်းမရှိဘူးေနာ်။ ကဲ.. ြမင်ြပီမဟုတ်လား။ သူများကို အြပစ်တင်ရမှာ မဟုတ်ဘူး။ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် အြပစ်တင်ရမှာ။
ဆရာဝန်ေတွက ရန်ကုန် မန္တေလးက အြပင်ကို ပို့ရင် ထွက်စာအရင်တင်ြကတာေလ။ သူတို့စိတ်ထဲမှာရှိတာ ဘွဲ့ေတွတသီြကီး ရေအာင်ြကိုးစားမယ်။ နိုင်ငံြခားမှာ ပညာသွားသင်မယ်။ အထူးကုေဆးခန်းအြကီးြကီးေတွမှာ နံမည်အြကီးဆံုး ဆရာဝန်ြကီးြဖစ်ေအာင် ြကိုးစားမယ်။ အဲဒါ အကုန်ပဲ။ `မင်းဘာသာ ေသတဲ့အထိ ကိုယ့်ဘာသာ အဲဒီမှာပဲ ေနေပါ့ကွာ´ လို့ မေြပာရင် ဇက်လာြဖတ်လှည့်။ ေညာင်ြမစ်တူးမိတာ ပုတ်သင်ဥေတွေတာ့ ေပါ်ကုန်ပါြပီ။ တကယ်ေတာ့ အမ်းကလွဲရင် ကျန်တဲ့ ရခိုင်ြမို့ေတွမှာ စီးပွားေရး ဒီေလာက် အဆိုးြကီးမဟုတ်ပါဘူးတဲ့။ အမ်းကေတာ့ အိမ်ေဖာ်ေခါ်လို့ေတာင် မလိုက်နိုင်ဘူး ြငင်းတဲ့ြမို့။ တခါက ေတာင်ကုတ်ကေခါ်လာတဲ့ ကေလးထိန်းေလးကို `အမ်းကလား´ လို့ေမးမိလို့ ဆတ်ဆတ်ခါ နာတယ်ဗျား။ ဆရာဝန်ေတွ မလာတာ ဘာမှ မဆန်းဘူး။
ဘယ်သူလာလာ မလာလာ၊ ကိုယ်ကေတာ့ နိုင်ငံေတာ်ရဲ့ ေကျးဇူးနဲ့ ကိုးကန့်မိတ်ေဆွေတွ၊ ဘူတန်သူငယ်ချင်းေတွတင် မကဘူး။ ဒီတခါေတာ့ ရခိုင်အသိအကျွမ်းေတွပါ ရလိုက်လို့ ဝမ်းသာပါသေလ။ ဘတ်စကားေတွဟာ ရန်ကုန်မှာပဲ ဂိတ်စဂိတ်ဆံုးချင် ဆံုးပါေစ။ ဘဝဆိုတာြကီးဟာ ရန်ကုန်မှာတင် ဂိတ်စဂိတ်ဆံုးမယ်ဆိုရင် ဘယ်ေလာက် ပျင်းစရာေကာင်းလိုက်မလဲ။ ဘယ်မှ မေရာက်လို့ ဘာမှ မသိရင် ဒီလိုေပါက်တတ်ကရစာေတွ ဘယ်သူမှ ဖတ်ရမှာ မဟုတ်ဘူးေနာ်။ ဒီ့ထက်ဆန်းကျယ်တဲ့ အဂင်္လန်သွားေတာလားတို့၊ ြပင်သစ်ြပည်မှာ ခဏတာတို့၊ ဂျပန်ြပည်မှာ ခုနစ်ရက်တို့ ဖတ်ချင်ရင်ေတာ့ ဒီစာေတွကို `ဖိုးလနတ်သား တိမ်ြကားက ဖတ်ေစသားလို့ ဆုေတာင်းရမလား သတိထား ေတာ်ေတာ်ကျယ်…´ လို့သာ ဟစ်လိုက်ြကပါစို့။
ဆရာြကီးလူထုဦးလှလို ေထာင်နှင့်လူသား မေရးရရင် ေတာ်လှေပါ့။ ဟုတ်ဘူးလား။ ကဲ.. မုဒ်ဝင်ေနတုန်း အရှိန်ကေလးနဲ့ ဆက်လိုက်ြကရေအာင်ေလ။
`ေမာင်ရယ် … နှစ်ေယာက်တည်းဆိုရင်ေမာင်ရယ်.. ဧဝရက်ေတာင်ထိပ်… ေနချင်ရင် ခုသွား..။ ေရ … ရှားတဲ့ သဲကန္တာရ ဆာဟာရ မေရှာင်တယ်။ ေန .. မြမင် .. ေရြပင်ခဲတဲ့ ေြမာက်ဝင်ရိုးစွန်းကိုပဲ ေခါ်ေခါ် ေပျာ်ပါမယ်။ သည်းသည်းမည်းမည်း ဇွဲနဲ့ .. နှစ်ေယာက်တည်း ေန ချင်…. တယ်။´
(အသူနန့် လားဖို့ဗျာယ် လို့ေတာ့ မေမးနဲ့။ ဇွဲနဲ့လို့ပါဆို။ ဇွတ် … )
0 comments:
Post a Comment