အစိုးရဝန်ထမ်းဘဝနဲ့ ေနရာတစ်ေနရာမှာ နှစ်နှစ်ပတ်ဝန်းကျင်ေလာက် ြကာလာရင် ေနာက်တစ်ေနရာ ေရာက်ေရာက်သွားတာမို့ ေလးနှစ်တိတိလုပ်ခဲ့ရတဲ့ ေဆးတက္ကသိုလ်(၂)က သရုပ်ြပဆရာဘဝဟာ ေတာ်ေတာ်ေလး အေနြကာအထိုင်ကျသွားခဲ့တယ်လို့ ေြပာရမှာပဲ။
ဒါေပမယ့် အချိန်ေတွ ဘယ်လိုကုန်သွားလိုက်မှန်း မသိခဲ့တာလည်း အဲသည်ေလးနှစ်ပဲ။ အတန်းအသစ်တက်လာတိုင်း ေကျာင်းသားအသစ်ေတွနဲ့ ေနသားကျဖို့ြပန်ြကိုးစားရင်း စာသင်နှစ်တစ်နှစ်ကုန်ေအာင် အတူြဖတ်သန်းြကတယ်။ ေပျာ်စရာလည်း ေကာင်းတယ်။ ေပျာ်လည်း ေပျာ်ခဲ့ပါတယ်။
ဒါေပမယ့် ေကျာင်းကဘာသာရပ်ကို ဘွဲ့လွန်မတက်ပဲ ေပကပ်ြပီးေနရတဲ့ အေြကာင်းကေတာ့ ဘာသာရပ်ကို အထင်ေသးလို့၊ ဝါသနာမပါလို့ မဟုတ်ပါဘူး။ တစ်နှစ်ြပီးတစ်နှစ် ေအာင်ေအာင်သွားတဲ့ ေကျာင်းသားေတွြကားမှာ ကိုယ်က နှစ်တိုင်း စာေမးပွဲကျကျန်ခဲ့သလို ခံစားရလို့။ ေဆးရံုက ဘာသာရပ်ေတွကလည်း သင်ြကားေရးပါတာပါပဲ။
ဒါေပမယ့် ေကျာင်းကဘာသာေတွလို အတန်းတစ်တန်းလံုးက ေကျာင်းသားအကုန် အာရံုထားစရာ မလိုဘူး။ ဧည့်သွားဧည့်လာပဲ သင်ရစစ်ရတာမို့ ေကျာင်းသားကို နံမည်ေတာင် မှတ်မိဖို့ ခက်တယ်။ ေကျာင်းမှာကေတာ့ တစ်ေယာက်ချင်းစီကို သူတို့ရဲ့ ေကျာင်းေခါ်ချိန်၊ အမှတ်စာရင်းနဲ့ပါတွဲသိတယ်။ လူတိုင်းေတာ့ ဘယ်ဟုတ်မလဲ။ စာေတာ်တဲ့သူ၊ စာညံ့တဲ့သူ၊ ေကျာင်းေခါ်ချိန်မြပည့်တဲ့သူ၊ တစ်ခုခုလုပ်ေပးမှ စာေမးပွဲေအာင်မယ့်သူေတွကို ေသေသချာချာ သိရတယ်။ ေကျာင်းသားေတွနဲ့လည်း သူငယ်ချင်းေပါင်းေပါင်းရတယ်။
အလုပ်ထဲမှာ အာရံုထားစရာဆိုလို့ သူတို့ပဲ ရှိတာေလ။ ေဆးရံုမှာလို နင်တက်နင်ဆင်း လူနာေတွမှ မရှိပဲ။ ကိုယ့်အလုပ်ကလည်း လူြကီးေတွသင်ထားတာေတွကို သူတို့ဘယ်ေလာက်နားလည် မှတ်မိသလဲ အကဲခပ်ြပီး ကူညီလမ်းြပေပးရတာ မဟုတ်လား။ ဒီနှစ် ေဆးတက္ကသိုလ်(၂)မှာ နှစ်ငါးဆယ်ြပည့် ေရွှရတုပွဲြကီး ကျင်းပတဲ့အခါ ေြမာက်ဥက္ကလာေဆးေကျာင်းြကီးထဲမှာ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ဆရာတစ်ေယာက် အြဖစ်ထက် ေကျာင်းသားတစ်ေယာက်လိုပဲ ြပန်ခံစားမိတယ်။
ကိုယ်စာသင်ထားတဲ့ တပည့်ေတွဟာလည်း ကိုယ့်ရဲ့ အတန်းေဖာ်ေတွလိုပဲ။ ဆရာြကီး ဆရာမြကီးေတွ ြပန်ေတွ့တဲ့အခါမှာေတာ့ ကိုယ်က ကေလးေတာင် ြပန်ြဖစ်သွားတယ်။ ေတွ့ချင်လို့သွားလျက်နဲ့ တစ်ေယာက်မှ မေတွ့ခဲ့ရတာကေတာ့ ဌာနက လုပ်ေဖာ်ကိုင်ဘက် ဆရာ ဆရာမများပါပဲ။ မေတွ့ရကာမှပဲ ပိုသတိရလာြပန်တာမို့ သည်တခါေတာ့ လွမ်းချင်းကေလးက သူတို့ဘက် လှည့်ရြပန်ပါတယ်။
ပထမဦးဆံုး ဌာနကိုေရာက်တဲ့အချိန်ဟာ ရန်ကုန်ကေဆးေကျာင်းေတွ ပိတ်ထားတဲ့အချိန်မို့ သင်ြကားေရးတာဝန်ေတွ မရှိေသးပါဘူး။ ဒါေပမယ့် ရံုးလုပ်ငန်းေတွ၊ ဓါတ်ခွဲခန်းလုပ်ငန်းေတွနဲ့ ဘွဲ့လွန်သင်ြကားေရးေတွေတာ့ ရှိပါတယ်။ ပါ/ချုပ်လုပ်တဲ့ ဆရာြကီးဦးသာလှေရွှရဲ့ အစီအမံနဲ့ ဆရာဆရာမများမွမ်းမံ အေြခခံကွန်ြပူတာသင်တန်း၊ အဂင်္လိပ်စာသင်တန်းေတွကို တက်ခွင့်ရလိုက်တာက အရမ်းအကျိုးများခဲ့သလို၊ ဆရာမေဒါ်တင်ေဌးေကျးဇူးနဲ့ ဌာနက စတိုမှာ ပစ္စည်းထိန်းသိမ်းမှု၊ အသွင်းအထုတ်၊ လယ်ဂျာစာရင်းြပုစုတာေတွလည်း မှန်မှန်ကန်ကန် လုပ်တတ်သွားပါတယ်။
ဆရာဦးေအာင်ြကီးက ေအာင်(ေဆး-၁) နံမယ်နဲ့ စာေရးေနတာေတွ ဖတ်ရေပမယ့် အဲဒီအချိန်တုန်းကေတာ့ တစ်ေန့ကျရင် သူ့လိုပဲ စာေတွေရးေနမိလိမ့်မယ်လို့ အိပ်မက်ေတာင် မမက်ဖူးပါဘူး။ ဆရာဦးေဇယျာထွန်းကို ကူညီရတဲ့အခါ စာတမ်းြပုစုတယ်ဆိုတာ ဘယ်လိုေရးရသားရသလဲဆိုတဲ့ Scientific Paper writing ကို တီးမိေခါက်မိရှိလာပါတယ်။ ဆရာမြကီးေဒါ်ေအးေအးြမင့်ရဲ့ သုေတသနစာတမ်းေတွမှာ ဝင်ပါရေတာ့ ပိုက်ဆံဘယ်လိုေတာင်းရတယ်။ (Research Grant ကို ေြပာတာ) အစီရင်ခံစာ ဘယ်လိုတင်ရတယ်။
စာတမ်းဘယ်လိုြပင်ဆင်ရတယ် ေသေသချာချာ နားလည်လာတာေပါ့။ ဒီလိုနဲ့ ကေလးေတွကို ဆရာလုပ်ေနတယ်ဆိုေပမယ့် ေသချာြပန်စဉ်းစားြကည့်ေတာ့ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ပညာတတ်တစ်ေယာက်အြဖစ်နဲ့ ရပ်တည်ဖို့ လိုအပ်သမျှ ကြကီးအစ အအဆံုး အေြခခံေတွကို သင်မှန်းမသိ ေလ့လာသင်ြကားခဲ့ရတဲ့ အချိန်ေတွ ြဖစ်ေနမှန်း အခုမှပဲ ေတွးမိေတာ့တယ်။
ဌာနမှာ မိသားစုလို စည်းစည်းလံုးလံုး ြဖစ်ေစတဲ့အချိန်ကေတာ့ ထမင်းစားချိန်မှာပါ။ အားလံုး စားပွဲတစ်ဝိုင်းတည်း စုစုေဝးေဝး စားြကေသာက်ြကတယ်။ စကားလက်ဆံု ေြပာြကတယ်။ အားလံုးပွင့်ပွင့်လင်းလင်းပဲ။ အမြကီးတို့အိမ်က သားအငယ်ေကာင် ဘိုေကအေမာက်ေထာင်လို့ ြကည့်မရတာ၊ ဟန်းနီးမွန်းကာစ ေမာင်စံဖားကေလးရင်ဆိုင်ရတဲ့ လင်ေနစဆင်ေသမှ သင်ခန်းစာအမှတ်စဉ်များ၊ ကိုယ်လိုပဲ သင်ြကားေရးကို ေရာက်ေရာက်ချင်း ေဆာက်နဲ့ထွင်း တိမ်ြပာြပာေန့တစ်ေန့ ဆန်းေဒးမှာကွယ် လုပ်သွားတဲ့ ဆရာမကေလးရဲ့ ေယာက္ခထီးဆိုတာ တခါတုန်းကသားမက်ပါပဲ ဇာတ်လမ်းေလးေတွ၊ ကိုယ့်ထက်စီနီယာကျေပမယ့် ကိုယ့်ေနာက်မှစွံေသာ်ြငား ငေြခာက်ဆိုြပား ေယာက်ဆိုကျား တစ်အိမ်လံုးကို မီးေသသူ မမေလးရဲ့ ဘဲဥချက်နည်းခုနှစ်နည်းပံုြပင်၊ ဘယ်ဟာမှ ဟန်ေဆာင်မထားပဲ ေထွရာေလးပါး ရယ်ကာေမာကာ ေြပာြကဆိုြကရင်း ဝိုင်းဝန်းအေြဖရှာခဲ့ြကတယ်။
လူြကီးေတွဆိုတာက အများြကီး ြဖတ်သန်းလာခဲ့တာ မဟုတ်လား။ ကိုယ့်အငယ်ေတွချင်းကျေတာ့ အိမ်ကမိသားစုေလာက်ကို ရင်းနှီးသွားြကတယ်။ တစ်ေယာက်ေသာ ဘွဲ့လွန်ေကျာင်းသူကေလးကေတာ့ ချစ်ေရးြကိုက်ေရး အိမ်ေထာင်ေရး အြကံဉာဏ်ေတွ ေပးနိုင်လွန်းလို့ သူ့ကိုယ်သူေတာင် နံမယ်ေပးထားတယ်။ ကညာပျို နဲ့ ဇရာအို ဇာတ်ကားထဲမှာ စံရှားတင်ြကီးကို ဆံပင်ေတွြဖတ်ခိုင်းလိုက်၊ လက်ြပတ်ေတွဝတ်ခိုင်းလိုက်၊ ေမာင်လို့ အေခါ်သင်ေပးလိုက်လုပ်တဲ့ ခင်ေလးေဆွြကီးရဲ့ နံမယ်ေလ။
တဲ့။ ဘာကိုမှ ြကံရာမရရင် ကမ္ဘာေအးဘုရားထဲမှာ ေဗဒင်သွားေမးြကေရာ။ ဟိုက အတိတ် ပစ္စုပ္ပန် အနာဂတ် ကာလသံုးပါးကိုေဟာမှာ သံုးေထာင်ကျမယ်ဆိုေတာ့
ဆို ြပန်ထွက်လာြကတာ။ ေနာက်ဆံုးေတာ့ ၁ဂလမ်းထိပ်က ဘံုေကျာင်းမှာသွားြပီး စာချြကည့်ြကတာ။ (ဘယ်ဘာသာဘွဲ့လွန်ေြဖရမလဲ သွားေမးတာဗျ) တကယ်ေတာ့ ဆရာကေလး ဆရာမကေလးေတွ လုပ်ေနတဲ့ ကိုယ်ေတွကိုယ်တိုင်ကလည်း ေကျာင်းသားစိတ်ကေလး မေပျာက်တေပျာက်နဲ့မို့ ေပါ့ေပါ့ပါးပါး လွတ်လွတ်လပ်လပ် ပါပဲ။
ကိုယ်ကေကျာင်းသားေတွအေပါ်မှာ မျက်ေြခမြပတ် ေစာင့်ြကည့်ထိန်းသိမ်းသလိုပါပဲ။ ကိုယ့်ဌာနက အကိုြကီးအမြကီးများကလည်း ကိုယ်တို့ဆရာေပါက်စနေတွ မေတာ်မတည့် မဟုတ်မဟတ်ေတွ ြဖစ်မသွားရေအာင် ဆိုဆံုးမဝတ်ေတွ မပျက်ခဲ့ရပါဘူး။ ေနာက်ဆံုးမိဘဝတ်ထိေအာင်ေတာင် လိုက်ြပီး ပူပူပင်ပင် ေြကာင့်ေြကာင့်ကျကျ စီမံေပးရှာတယ်။ အရွယ်ေတွကလည်း သီးချိန်တန်ေတွ ပွင့်ချိန်တန်ေတွ ေရာက်ကုန်ြပီ မဟုတ်လား။
ဌာနမှာ နံမယ်ြကီး ဆရာမ လှတပတေလးေတွ ရှိသေလ။ ကိုယ်ေတွလည်း မေနရပါဘူး။ သူတို့မနှစ်သက်တဲ့ ပျားပိတုန်း လိပ်ြပာြကီးေတွလာရင် ေလှကားဦးမှာလည်း ဘီလူးေမာင့်ေြကာင့် ေစာင့်ရတယ်။ ေလှကားခံုမှာလည်း ဂဠုန်ေမာင့်ေြကာင့် ေစာင့်ရတယ်။ (သူတို့ဟာသူတို့ ြကည်ြဖူေနရင်ေတာ့ အဲဒီေန့ ရှုတင်နားရတာေပါ့ေလ) ေလးနှစ်လံုးလံုး ေန့စဉ်ေတွ့ြမင်ေနကျဆိုေတာ့ ေမာင်ရင်းနှမြဖစ်ကုန်တာ မဆန်းပါဘူး။
ခုေတာ့သူတို့အားလံုး ကထိကဆရာမြကီးေတွ ြဖစ်ကုန်ြပီ။ ဌာနကိုသွားလည်တဲ့အခါ ဟယ်ကနဲ ဟင်ကနဲ ေအာ်ဟစ်နှုတ်ဆက်ြပီး စကားေတွလုေြပာမိြကတာ အြပင်ခန်းက ကေလးေတွေတာင် တအံ့အဩ ဘာများြဖစ်သလဲ လာြကည့်ရတယ်။ အလုပ်ထဲမှာ မရှိေတာ့တဲ့သူေတွအတွက်ေတာ့ စိတ်မေကာင်းြဖစ်ရတယ်။ အြပင်မှာေတာ့ ပိုေကာင်းတဲ့ လစာဝင်ေငွေတွနဲ့ေပါ့။ ဒါေပမယ့် ေပျာ်မှေပျာ်နိုင်ြကပါ့မလား မသိ။
ဌာနမှူးဆရာမြကီးေဒါ်ေအးေအးြမင့် အပါအဝင် စီနီယာအမြကီးများရဲ့ ထူးြခားချက်ကေတာ့ သူတို့အားလံုး အလုပ်လုပ်စရာမလိုတဲ့ ဧရာမအိမ်ဦးနတ်ြကီးေတွ ကိုယ်စီရှိေသာ်ြငားလည်း ကိုယ်တတ်ထားတဲ့ပညာေတွနဲ့ ပညာတတ်ပီပီ အသက်ေမွးဝမ်းေကျာင်းြကသူများ ြဖစ်ပါတယ်။ အိမ်မှုကိစ္စကိုယ်စီကိုလည်း မလစ်ဟင်းေအာင် စီမံြကတယ်။
လစာဘယ်နှစ်ြပားရတာဆိုတဲ့စကား တစ်ခွန်းမှ မေြပာပဲ ဂုဏ်သိက္ခာနဲ့ပတ်သက်လာရင် တစ်ြပားမှ အပွန်းအပဲ့မခံတတ်တဲ့လူစားေတွကို ြမင်ဖူးချင်ရင် ြပတိုက်သွားစရာမလိုပါဘူး။ သူတို့ထဲက ဘယ်သူ့ြကည့်လိုက်ြကည့်လိုက် တူတူပဲ။ ေရှးကုသိုလ်လို့ပဲ ဆိုရမယ် ထင်ပါရဲ့။
အားလံုးကို တန်ဖိုးလိုက်ြဖတ်လို့မရတဲ့ဟာကို ပညာတတ်ကမ္ဘာမှာ ပိုက်ဆံလို့ ေခါ်တယ်ေလ။ ေကျာင်းတုန်းက ကျင့်ဝတ် (ethics) ဆိုတဲ့ ဘာသာရပ်ကို ေသေသချာချာ မသင်ခဲ့ရေပမယ့် သူတို့ဆီမှာေတာ့ အတုခိုးမိတာေတွ အများြကီး ရှိခဲ့တာေပါ့။ ကိုယ်လည်းကံေကာင်းလို့ ဒီလိုဆရာသမားမျိုးေတွနဲ့ အလုပ်လုပ်ခွင့်ရတာေပါ့ေနာ်။ (ဒါမျိုးဆိုတာ ဒီလိုမဟုတ်တဲ့ ဆရာသမားနဲ့ေတွ့မှ သိရတာဗျ)။
ကိုယ်အလုပ်လုပ်ခဲ့တဲ့ ေရာဂါေဗဒဌာနကေလးရဲ့ ပံုြပင်ကို သည်ကေန့လက်ရှိ သင်ြကားေရးက ဆရာ ဆရာမအငယ်ကေလးေတွကေတာ့ ယံုနိုင်ဖို့ ေတာ်ေတာ် ခဲယဉ်းပါလိမ့်မယ်။ ခုေတာ့ ပါးစပ်ရာဇဝင်ကေလး ြဖစ်ခဲ့ြပီ လို့ ငိုြခင်းချရေတာ့မှာ။ အဲဒီတုန်းက ကိုယ်တို့ဌာနမှာ အငယ်ဆံုးြဖစ်တဲ့ကိုယ်ကေန အြကီးဆံုးြဖစ်တဲ့ဆရာမြကီးအထိ ကျူရှင်ေပးတဲ့သူ တစ်ေယာက်မှ မရှိခဲ့ဘူး။ (တြခားေကျာင်းေတွမှာေတာ့ ရှိတယ်။ တက်ချင် သွားတက်လို့ရတယ်။
ြပဿနာ မရှိဘူး) ကိုယ်တိုင်လည်း ေကျာင်းသားဘဝကလာတာမို့လို့ ကျူရှင်ဆိုတာ ဘယ်ကင်းနိုင်မလဲ။ စာေမးပွဲေအာင်ဖို့အတွက် လွယ်ကူအဆင်ေြပေစတဲ့ အေထာက်အကူတစ်ခုပဲ။ ဆရာ မြပရင် ငပိဖုတ်ေတာင် နည်းမကျဘူး မဟုတ်လား။ ကျူရှင်ေပးတဲ့ဆရာများဟာ အသင်အြပလည်းေကာင်းြကတယ်။ မှတ်မိေအာင်လည်း သင်နိုင်တယ်။ သူတို့ထုတ်ေပးတဲ့ မှတ်စုကေလးေတွကလည်း ကျက်ရမှတ်ရတာ ပိုအဆင်ေြပတယ်။
ဒါေြကာင့် စာေမးပွဲဆိုတာ ရှိေနသေရွ့ ကျူရှင်ဆိုတာ ေခတ်မတိမ်ေကာဘူး။ ဘွဲ့လွန်တက်တုန်းကေတာင် အတန်းေဖာ်ေတွ ကျူရှင်စုယူခဲ့ြကတယ်။ အမှန်ေတာ့လည်း ဂိုက်လုပ်တာ ေနပါလိမ့်မယ်။ Tuning ချိန်ေပးတာေပါ့။ ကိုယ်ေတွက ကီးေြကာင်ြကီးေတွနဲ့ေလ။ လက်ငင်းအကျိုးေကျးဇူးကေတာ့ ငါ့ကို သင်မယ့်ြပမယ့်သူရှိတယ်ဆိုြပီး စိတ်လံုြခံုသွားတာေပါ့။ ကျူရှင်မတက်မိတဲ့ ကိုယ့်မှာေတာ့ တစ်ေယာက်တည်းငါ.. ရူး ေပါ့။ အလကားေနရင်း အြပစ်ရှိသလို၊ အားကိုးမဲ့သလို ခံစားရတယ်။
ဒါေပမယ့် ေဆး(၂) ေရွှရတုသဘင်မှာ ဆရာဦးတင့်ေဆွလတ်ြကီး မိန့်ခွန်းေြပာေတာ့ သူ့လက်ထက်မှာ ပါ/ချုပ်လုပ်ရတာ အရင်ကနဲ့မတူတဲ့ အခက်အခဲကေတာ့ ကျူရှင်ြပဿနာပါပဲတဲ့။ ကျူရှင်က ေကျာင်းသားများရဲ့ စွမ်းရည်ကို ကျဆင်းေစပါသတဲ့။ (It compromises the ability of students.) လို့ဆိုတယ်။
ေအးေပါ့ေလ။ သူက ဒီေနရာ ေရာက်ေနေတာ့ ဒီလိုပဲ ေြပာရမှာေပါ့ လို့ ေပါ့ေပါ့ေလး မေတွးလိုက်နဲ့ဗျ။ ဉာဏ်မမီဘူးဆိုတာ အဲဒါကို ေြပာတာ။ သူေြပာြပီးလို့ လက်ခုပ်သာတီးေပးခဲ့တယ်။ အဲဒီတုန်းက ချက်ချင်း သေဘာမေပါက်ဘူး။ အိမ်ေရာက်လို့ ေသေသချာချာ ြပန်စဉ်းစားြကည့်မှ သူေြပာတဲ့သေဘာကို နားလည်တယ်။ ဒီလိုရှိတယ်ဗျ။
ကျူရှင်မှာ ဆရာက ေကျာင်းသားကို အဓိကြပင်ဆင်ေပးတာဟာ အဲဒီေကျာင်းသား စာေမးပွဲေြဖတဲ့အခါ အခက်အခဲမရှိ၊ လွယ်လွယ်ကူကူ ေြဖနိုင်ေစဖို့၊ နည်းနာနိဿယေပးချင်ေပးမယ်။ အမှတ်ေကာင်းေကာင်းရေစတဲ့ လျှို့ဝှက်ချက်ေတွ သင်ချင်သင်ြပမယ်။ (စာေမးပွဲမှာ မသမာတဲ့နည်းနဲ့ ကူညီရင်ေတာ့ အဲဒါကို ကျူရှင်ဆရာလို့ေတာင် မသတ်မှတ်ေတာ့ပါဘူး။ လုပ်စားကိုင်စားထဲသာ ထည့်ပလိုက်ေတာ့) မထိေရာက်ဘူးေတာ့ မဆိုလိုပါဘူး။ ထိေရာက်ပါတယ်။ ဒါေပမယ့် အဲဒီအရည်အချင်းဟာ ေကျာင်းသားအတွက် ကိုယ်ပိုင်ရသွားတဲ့ အရည်အချင်း အစစ်အမှန် မဟုတ်ဘူးဗျ။ ဆရာရဲ့ အရည်အချင်းကို သူခဏအသံုးချသွားတာ။ ဥပမာေပးရရင် ကေလးဘဝတုန်းက စက္ကူစုတ်ကေလးေတွ ပံုထားြပီး ေခါင်းမှာပွတ်ထားတဲ့ ေပတံကေလးနဲ့ ကပ်လိုက်ရင် သံလိုက်ဓါတ်နဲ့ ခုန်ပျံလာသလိုပဲ။
ဆရာက လက်ပူတိုက်ြပီး တစ်ပွဲတိုး ပို့ချေပးလိုက်တဲ့ အရှိန်ကေလးနဲ့ ဖတ်ကနဲ ဖတ်ကနဲ ထထပျံြပြကတာ။ ကိုယ်ပိုင် အစွမ်းအစ မဟုတ်ဘူး။ ေရရှည်ကျ ဘဝမှာ ကိုယ့်အားကိုယ်ကိုးတဲ့ စိတ်ဓါတ်ကေလး ေပျာက်သွားတယ်။ ကိုယ်တိုင်စဉ်းစား အေြဖရှာထားတာ မဟုတ်တဲ့အတွက် စာေမးပွဲြပီးတာနဲ့ အဲဒီစာေတွ ြကက်ေပျာက်ငှက်ေပျာက် ေပျာက်ကုန်တယ်။ နှစ်ေတွြကာလာတဲ့အခါ ကိုယ့်ေခါင်းထဲမှာ စွဲကျန်ရစ်ခဲ့တာေတွက ကျူရှင်ကသင်တာ တစ်လံုးမှမကျန်ေတာ့ဘူး။ ကိုယ်တိုင်နဖူးေတွ့ဒူးေတွ့ ေတွ့ထားတဲ့ သင်ခန်းစာေတွကသာ ေသရာပါေလတယ်။
အဲဒါေြကာင့် ကိုယ့်အထင်ေတာ့ ကျူရှင်ဆိုတာ ေကျာင်းသားကို စာသင်ေပးတာ မဟုတ်ဘူး။ ကျူရှင်ဆရာက သူတတ်ထားတဲ့စာေတွ ေကျာင်းသားကို ခဏငှားေပးလိုက်တာသာ ြဖစ်တယ်။ မယံုရင် ေသေသချာချာ ြပန်စဉ်းစားြကည့်။
ဒါေပမယ့် ကျူရှင်မယူရလို့ အိပ်မေပျာ်စားမဝင် ြဖစ်ေနတယ်ဆိုရင်ေတာ့ ယူသာယူလိုက်ပါ။ တခါတရံမှာ Placebo effect ဆိုတာလည်း ကျန်းမာေရးကို အေထာက်အကူြပုပါတယ်။ ခုေခတ်မှာ ကုသေရးကဆရာေတွ ေဆးခန်းထိုင်သလိုပဲ သင်ြကားေရးကဆရာေတွ ကျူရှင်ေပးတာ အြပစ်ဆိုစရာမှ မဟုတ်တာ။ ေကျာင်းမှာ ေကာင်းေကာင်း မသင်လို့ ကျူရှင်ယူရပါတယ် လို့ မေြပာရင် ြပီးတာပဲ။ ဟိုကလည်း ေကျာင်းမှာေတာ့ မသင်ပဲ ကျူရှင်ကျမှ ေသချာသင်မယ် ဆိုတာမျိုး မဟုတ်ရင် ြပီးတာပဲ။ ဒါေပမယ့် တစ်ခုေတာ့ ရှိတယ်။
မယားငယ်ဆိုတာ ဘယ်ေလာက်ပဲ ဂရုစိုက်ရ ဂရုစိုက်ရ၊ အချိန်တန်ေတာ့ သူ့အိမ်ကဟာမြကီးကသာ မူလလက်ေဟာင်း ငယ်ကေပါင်းြကီးဆိုြပီး ေမွခံထိုက်ေစြဖစ်သွားသလိုပါပဲ။ ကျူရှင်ဆရာေတွ မျက်ကလဲဆန်ြပာြဖစ်ေအာင် သင်ြပထားလည်း ေရွှရတုသဘင်ပွဲေန့ကလို ရှိခိုးဦးတင် ပူေဇာ်ေကာ်ေရာ်လုပ်ေတာ့ ေကျာင်းကတကယ့်ဆရာြကီးေတွပဲ အေလးအြမတ်ြပုြကတာ လူတိုင်းအြမင်ပါဗျာ။ စာေတွကို ေမ့သွားသလို ဆရာေတွကို ေမ့ကုန်ေြကးဆိုရင် ကျူရှင်ဆရာေတွက ေရှ့ဆံုးက အေမ့ခံရတာေပါ့။ ကျူရှင်မှာ အရမ်းေအာင်ြမင်သွားရင် ပိုက်ဆံေတွအများြကီးနဲ့ ဘာြကီးမှန်းမသိတဲ့ဆရာ ြဖစ်သွားတတ်ပါတယ်။
ေဆး(၂)မှာ ဆရာေပါက်စနကေလး လုပ်ခဲ့တာ ေလးနှစ်ြကာပါတယ်။ ဘယ်သူကမှ တုတ်တစ်ေချာင်းနဲ့ ေမျာက်ေမာင်းသလို သင်ြပေပးတာ မရှိခဲ့ေသာ်ြငား တစ်သက်စာ သံုးမကုန်တဲ့ ပညာေတွကို ရခဲ့တာေတာ့ အမှန်ပါ။ မေမ့နိုင်စရာ မိတ်ေဆွသူငယ်ချင်း တပည့်တပန်းေတွလည်း ရခဲ့တယ်။ ေရွှရတုသဘင်ေန့ကေတာ့ သက်ြကီးဝါြကီး ဆရာြကီး၊ဆရာမြကီးေတွကို ကျန်းကျန်းမာမာ ေတွ့ခဲ့တယ်။ ြမင်ရံုနဲ့ စိတ်ထဲမှာ ေအးသွားတဲ့ ေမတ္တာဆိုတာ ခံစားမိသွားတယ်။
အလိုရှိအပ် ေတာင့်တအပ်ေသာဆုဆိုတာ ဘာမှန်းလဲ ြပတ်ြပတ်သားသား သိသွားတယ်။ ဆန်မန်းေပါက်ေပါက်ေတွြဖစ်သွားတဲ့ မာရ်နတ်မင်းရဲ့ လက်နက်ေတွလိုပဲ တစ်ကမ္ဘာလံုးက စည်းစိမ်ဥစ္စာ၊ အာဏာရာထူးေတွအားလံုး ဘာတစ်ခုမှ အေရးမပါ အရာမဝင်ေတာ့တဲ့ ပညာတတ်စစ်စစ်ေတွရဲ့ ေနရာဆိုတာ ကိုယ်တို့ဆီမှာေတာ့ ေပျာက်ကွယ်မသွားေသးပါဘူး။ အရိပ်လည်း ေအးပါေသးတယ်။ အသီးလည်း ချိုပါေသးတယ်။
ေနာက်ထပ်ဘယ်ေလာက်အထိ ခံေနဦးမလဲဆိုတာကေတာ့ ကိုယ်တို့အေပါ်မှာပဲ မူတည်ပါတယ်။ အသီးြမင် အပင်ချိုင်မလား။ အရိပ်ေန အခက်ချိုးမလား။ ကိုယ့်ဘာကိုယ်ပဲ စဉ်းစားပါ။
တဲ့။ အာမင်လို့ပဲ လိုက်လိုက်၊ သာဓုလို့ပဲေခါ်ေခါ်၊ ဘယ်ဘုရားသခင်ကမှ မြငင်းတဲ့ အမှန်တရား မဟုတ်ဘူးလား။ မန်းဆန်ဆန်ကေလး ညည်းချင်သပဆိုလည်း လွယ်ပါတယ်။ လက်ကေလးေထာင်ြပီး လိုက်ဆိုြက။
လို့။
ဒါေပမယ့် အချိန်ေတွ ဘယ်လိုကုန်သွားလိုက်မှန်း မသိခဲ့တာလည်း အဲသည်ေလးနှစ်ပဲ။ အတန်းအသစ်တက်လာတိုင်း ေကျာင်းသားအသစ်ေတွနဲ့ ေနသားကျဖို့ြပန်ြကိုးစားရင်း စာသင်နှစ်တစ်နှစ်ကုန်ေအာင် အတူြဖတ်သန်းြကတယ်။ ေပျာ်စရာလည်း ေကာင်းတယ်။ ေပျာ်လည်း ေပျာ်ခဲ့ပါတယ်။
ဒါေပမယ့် ေကျာင်းကဘာသာရပ်ကို ဘွဲ့လွန်မတက်ပဲ ေပကပ်ြပီးေနရတဲ့ အေြကာင်းကေတာ့ ဘာသာရပ်ကို အထင်ေသးလို့၊ ဝါသနာမပါလို့ မဟုတ်ပါဘူး။ တစ်နှစ်ြပီးတစ်နှစ် ေအာင်ေအာင်သွားတဲ့ ေကျာင်းသားေတွြကားမှာ ကိုယ်က နှစ်တိုင်း စာေမးပွဲကျကျန်ခဲ့သလို ခံစားရလို့။ ေဆးရံုက ဘာသာရပ်ေတွကလည်း သင်ြကားေရးပါတာပါပဲ။
ဒါေပမယ့် ေကျာင်းကဘာသာေတွလို အတန်းတစ်တန်းလံုးက ေကျာင်းသားအကုန် အာရံုထားစရာ မလိုဘူး။ ဧည့်သွားဧည့်လာပဲ သင်ရစစ်ရတာမို့ ေကျာင်းသားကို နံမည်ေတာင် မှတ်မိဖို့ ခက်တယ်။ ေကျာင်းမှာကေတာ့ တစ်ေယာက်ချင်းစီကို သူတို့ရဲ့ ေကျာင်းေခါ်ချိန်၊ အမှတ်စာရင်းနဲ့ပါတွဲသိတယ်။ လူတိုင်းေတာ့ ဘယ်ဟုတ်မလဲ။ စာေတာ်တဲ့သူ၊ စာညံ့တဲ့သူ၊ ေကျာင်းေခါ်ချိန်မြပည့်တဲ့သူ၊ တစ်ခုခုလုပ်ေပးမှ စာေမးပွဲေအာင်မယ့်သူေတွကို ေသေသချာချာ သိရတယ်။ ေကျာင်းသားေတွနဲ့လည်း သူငယ်ချင်းေပါင်းေပါင်းရတယ်။
အလုပ်ထဲမှာ အာရံုထားစရာဆိုလို့ သူတို့ပဲ ရှိတာေလ။ ေဆးရံုမှာလို နင်တက်နင်ဆင်း လူနာေတွမှ မရှိပဲ။ ကိုယ့်အလုပ်ကလည်း လူြကီးေတွသင်ထားတာေတွကို သူတို့ဘယ်ေလာက်နားလည် မှတ်မိသလဲ အကဲခပ်ြပီး ကူညီလမ်းြပေပးရတာ မဟုတ်လား။ ဒီနှစ် ေဆးတက္ကသိုလ်(၂)မှာ နှစ်ငါးဆယ်ြပည့် ေရွှရတုပွဲြကီး ကျင်းပတဲ့အခါ ေြမာက်ဥက္ကလာေဆးေကျာင်းြကီးထဲမှာ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ဆရာတစ်ေယာက် အြဖစ်ထက် ေကျာင်းသားတစ်ေယာက်လိုပဲ ြပန်ခံစားမိတယ်။
ကိုယ်စာသင်ထားတဲ့ တပည့်ေတွဟာလည်း ကိုယ့်ရဲ့ အတန်းေဖာ်ေတွလိုပဲ။ ဆရာြကီး ဆရာမြကီးေတွ ြပန်ေတွ့တဲ့အခါမှာေတာ့ ကိုယ်က ကေလးေတာင် ြပန်ြဖစ်သွားတယ်။ ေတွ့ချင်လို့သွားလျက်နဲ့ တစ်ေယာက်မှ မေတွ့ခဲ့ရတာကေတာ့ ဌာနက လုပ်ေဖာ်ကိုင်ဘက် ဆရာ ဆရာမများပါပဲ။ မေတွ့ရကာမှပဲ ပိုသတိရလာြပန်တာမို့ သည်တခါေတာ့ လွမ်းချင်းကေလးက သူတို့ဘက် လှည့်ရြပန်ပါတယ်။
ပထမဦးဆံုး ဌာနကိုေရာက်တဲ့အချိန်ဟာ ရန်ကုန်ကေဆးေကျာင်းေတွ ပိတ်ထားတဲ့အချိန်မို့ သင်ြကားေရးတာဝန်ေတွ မရှိေသးပါဘူး။ ဒါေပမယ့် ရံုးလုပ်ငန်းေတွ၊ ဓါတ်ခွဲခန်းလုပ်ငန်းေတွနဲ့ ဘွဲ့လွန်သင်ြကားေရးေတွေတာ့ ရှိပါတယ်။ ပါ/ချုပ်လုပ်တဲ့ ဆရာြကီးဦးသာလှေရွှရဲ့ အစီအမံနဲ့ ဆရာဆရာမများမွမ်းမံ အေြခခံကွန်ြပူတာသင်တန်း၊ အဂင်္လိပ်စာသင်တန်းေတွကို တက်ခွင့်ရလိုက်တာက အရမ်းအကျိုးများခဲ့သလို၊ ဆရာမေဒါ်တင်ေဌးေကျးဇူးနဲ့ ဌာနက စတိုမှာ ပစ္စည်းထိန်းသိမ်းမှု၊ အသွင်းအထုတ်၊ လယ်ဂျာစာရင်းြပုစုတာေတွလည်း မှန်မှန်ကန်ကန် လုပ်တတ်သွားပါတယ်။
ဆရာဦးေအာင်ြကီးက ေအာင်(ေဆး-၁) နံမယ်နဲ့ စာေရးေနတာေတွ ဖတ်ရေပမယ့် အဲဒီအချိန်တုန်းကေတာ့ တစ်ေန့ကျရင် သူ့လိုပဲ စာေတွေရးေနမိလိမ့်မယ်လို့ အိပ်မက်ေတာင် မမက်ဖူးပါဘူး။ ဆရာဦးေဇယျာထွန်းကို ကူညီရတဲ့အခါ စာတမ်းြပုစုတယ်ဆိုတာ ဘယ်လိုေရးရသားရသလဲဆိုတဲ့ Scientific Paper writing ကို တီးမိေခါက်မိရှိလာပါတယ်။ ဆရာမြကီးေဒါ်ေအးေအးြမင့်ရဲ့ သုေတသနစာတမ်းေတွမှာ ဝင်ပါရေတာ့ ပိုက်ဆံဘယ်လိုေတာင်းရတယ်။ (Research Grant ကို ေြပာတာ) အစီရင်ခံစာ ဘယ်လိုတင်ရတယ်။
စာတမ်းဘယ်လိုြပင်ဆင်ရတယ် ေသေသချာချာ နားလည်လာတာေပါ့။ ဒီလိုနဲ့ ကေလးေတွကို ဆရာလုပ်ေနတယ်ဆိုေပမယ့် ေသချာြပန်စဉ်းစားြကည့်ေတာ့ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ပညာတတ်တစ်ေယာက်အြဖစ်နဲ့ ရပ်တည်ဖို့ လိုအပ်သမျှ ကြကီးအစ အအဆံုး အေြခခံေတွကို သင်မှန်းမသိ ေလ့လာသင်ြကားခဲ့ရတဲ့ အချိန်ေတွ ြဖစ်ေနမှန်း အခုမှပဲ ေတွးမိေတာ့တယ်။
ဌာနမှာ မိသားစုလို စည်းစည်းလံုးလံုး ြဖစ်ေစတဲ့အချိန်ကေတာ့ ထမင်းစားချိန်မှာပါ။ အားလံုး စားပွဲတစ်ဝိုင်းတည်း စုစုေဝးေဝး စားြကေသာက်ြကတယ်။ စကားလက်ဆံု ေြပာြကတယ်။ အားလံုးပွင့်ပွင့်လင်းလင်းပဲ။ အမြကီးတို့အိမ်က သားအငယ်ေကာင် ဘိုေကအေမာက်ေထာင်လို့ ြကည့်မရတာ၊ ဟန်းနီးမွန်းကာစ ေမာင်စံဖားကေလးရင်ဆိုင်ရတဲ့ လင်ေနစဆင်ေသမှ သင်ခန်းစာအမှတ်စဉ်များ၊ ကိုယ်လိုပဲ သင်ြကားေရးကို ေရာက်ေရာက်ချင်း ေဆာက်နဲ့ထွင်း တိမ်ြပာြပာေန့တစ်ေန့ ဆန်းေဒးမှာကွယ် လုပ်သွားတဲ့ ဆရာမကေလးရဲ့ ေယာက္ခထီးဆိုတာ တခါတုန်းကသားမက်ပါပဲ ဇာတ်လမ်းေလးေတွ၊ ကိုယ့်ထက်စီနီယာကျေပမယ့် ကိုယ့်ေနာက်မှစွံေသာ်ြငား ငေြခာက်ဆိုြပား ေယာက်ဆိုကျား တစ်အိမ်လံုးကို မီးေသသူ မမေလးရဲ့ ဘဲဥချက်နည်းခုနှစ်နည်းပံုြပင်၊ ဘယ်ဟာမှ ဟန်ေဆာင်မထားပဲ ေထွရာေလးပါး ရယ်ကာေမာကာ ေြပာြကဆိုြကရင်း ဝိုင်းဝန်းအေြဖရှာခဲ့ြကတယ်။
လူြကီးေတွဆိုတာက အများြကီး ြဖတ်သန်းလာခဲ့တာ မဟုတ်လား။ ကိုယ့်အငယ်ေတွချင်းကျေတာ့ အိမ်ကမိသားစုေလာက်ကို ရင်းနှီးသွားြကတယ်။ တစ်ေယာက်ေသာ ဘွဲ့လွန်ေကျာင်းသူကေလးကေတာ့ ချစ်ေရးြကိုက်ေရး အိမ်ေထာင်ေရး အြကံဉာဏ်ေတွ ေပးနိုင်လွန်းလို့ သူ့ကိုယ်သူေတာင် နံမယ်ေပးထားတယ်။ ကညာပျို နဲ့ ဇရာအို ဇာတ်ကားထဲမှာ စံရှားတင်ြကီးကို ဆံပင်ေတွြဖတ်ခိုင်းလိုက်၊ လက်ြပတ်ေတွဝတ်ခိုင်းလိုက်၊ ေမာင်လို့ အေခါ်သင်ေပးလိုက်လုပ်တဲ့ ခင်ေလးေဆွြကီးရဲ့ နံမယ်ေလ။
“ချစ်ြပဿနာဆရာမြကီးေဝ”
တဲ့။ ဘာကိုမှ ြကံရာမရရင် ကမ္ဘာေအးဘုရားထဲမှာ ေဗဒင်သွားေမးြကေရာ။ ဟိုက အတိတ် ပစ္စုပ္ပန် အနာဂတ် ကာလသံုးပါးကိုေဟာမှာ သံုးေထာင်ကျမယ်ဆိုေတာ့
“ငါတို့မှာ ေဆးလည်းေပးရေသး၊ မေပျာက်ရင် အေြပာအဆိုခံရေသး။ ဒါေတာင် ငါးရာမရဘူး။ သူကြဖင့် စာရွက်ကေလးတစ်ပိုင်းရင်းြပီး မှန်မယ် မမှန်မယ်လည်း မေသချာပဲနဲ့ ေပးနိုင်ေပါင်။”
ဆို ြပန်ထွက်လာြကတာ။ ေနာက်ဆံုးေတာ့ ၁ဂလမ်းထိပ်က ဘံုေကျာင်းမှာသွားြပီး စာချြကည့်ြကတာ။ (ဘယ်ဘာသာဘွဲ့လွန်ေြဖရမလဲ သွားေမးတာဗျ) တကယ်ေတာ့ ဆရာကေလး ဆရာမကေလးေတွ လုပ်ေနတဲ့ ကိုယ်ေတွကိုယ်တိုင်ကလည်း ေကျာင်းသားစိတ်ကေလး မေပျာက်တေပျာက်နဲ့မို့ ေပါ့ေပါ့ပါးပါး လွတ်လွတ်လပ်လပ် ပါပဲ။
ကိုယ်ကေကျာင်းသားေတွအေပါ်မှာ မျက်ေြခမြပတ် ေစာင့်ြကည့်ထိန်းသိမ်းသလိုပါပဲ။ ကိုယ့်ဌာနက အကိုြကီးအမြကီးများကလည်း ကိုယ်တို့ဆရာေပါက်စနေတွ မေတာ်မတည့် မဟုတ်မဟတ်ေတွ ြဖစ်မသွားရေအာင် ဆိုဆံုးမဝတ်ေတွ မပျက်ခဲ့ရပါဘူး။ ေနာက်ဆံုးမိဘဝတ်ထိေအာင်ေတာင် လိုက်ြပီး ပူပူပင်ပင် ေြကာင့်ေြကာင့်ကျကျ စီမံေပးရှာတယ်။ အရွယ်ေတွကလည်း သီးချိန်တန်ေတွ ပွင့်ချိန်တန်ေတွ ေရာက်ကုန်ြပီ မဟုတ်လား။
ဌာနမှာ နံမယ်ြကီး ဆရာမ လှတပတေလးေတွ ရှိသေလ။ ကိုယ်ေတွလည်း မေနရပါဘူး။ သူတို့မနှစ်သက်တဲ့ ပျားပိတုန်း လိပ်ြပာြကီးေတွလာရင် ေလှကားဦးမှာလည်း ဘီလူးေမာင့်ေြကာင့် ေစာင့်ရတယ်။ ေလှကားခံုမှာလည်း ဂဠုန်ေမာင့်ေြကာင့် ေစာင့်ရတယ်။ (သူတို့ဟာသူတို့ ြကည်ြဖူေနရင်ေတာ့ အဲဒီေန့ ရှုတင်နားရတာေပါ့ေလ) ေလးနှစ်လံုးလံုး ေန့စဉ်ေတွ့ြမင်ေနကျဆိုေတာ့ ေမာင်ရင်းနှမြဖစ်ကုန်တာ မဆန်းပါဘူး။
ခုေတာ့သူတို့အားလံုး ကထိကဆရာမြကီးေတွ ြဖစ်ကုန်ြပီ။ ဌာနကိုသွားလည်တဲ့အခါ ဟယ်ကနဲ ဟင်ကနဲ ေအာ်ဟစ်နှုတ်ဆက်ြပီး စကားေတွလုေြပာမိြကတာ အြပင်ခန်းက ကေလးေတွေတာင် တအံ့အဩ ဘာများြဖစ်သလဲ လာြကည့်ရတယ်။ အလုပ်ထဲမှာ မရှိေတာ့တဲ့သူေတွအတွက်ေတာ့ စိတ်မေကာင်းြဖစ်ရတယ်။ အြပင်မှာေတာ့ ပိုေကာင်းတဲ့ လစာဝင်ေငွေတွနဲ့ေပါ့။ ဒါေပမယ့် ေပျာ်မှေပျာ်နိုင်ြကပါ့မလား မသိ။
ဌာနမှူးဆရာမြကီးေဒါ်ေအးေအးြမင့် အပါအဝင် စီနီယာအမြကီးများရဲ့ ထူးြခားချက်ကေတာ့ သူတို့အားလံုး အလုပ်လုပ်စရာမလိုတဲ့ ဧရာမအိမ်ဦးနတ်ြကီးေတွ ကိုယ်စီရှိေသာ်ြငားလည်း ကိုယ်တတ်ထားတဲ့ပညာေတွနဲ့ ပညာတတ်ပီပီ အသက်ေမွးဝမ်းေကျာင်းြကသူများ ြဖစ်ပါတယ်။ အိမ်မှုကိစ္စကိုယ်စီကိုလည်း မလစ်ဟင်းေအာင် စီမံြကတယ်။
လစာဘယ်နှစ်ြပားရတာဆိုတဲ့စကား တစ်ခွန်းမှ မေြပာပဲ ဂုဏ်သိက္ခာနဲ့ပတ်သက်လာရင် တစ်ြပားမှ အပွန်းအပဲ့မခံတတ်တဲ့လူစားေတွကို ြမင်ဖူးချင်ရင် ြပတိုက်သွားစရာမလိုပါဘူး။ သူတို့ထဲက ဘယ်သူ့ြကည့်လိုက်ြကည့်လိုက် တူတူပဲ။ ေရှးကုသိုလ်လို့ပဲ ဆိုရမယ် ထင်ပါရဲ့။
အားလံုးကို တန်ဖိုးလိုက်ြဖတ်လို့မရတဲ့ဟာကို ပညာတတ်ကမ္ဘာမှာ ပိုက်ဆံလို့ ေခါ်တယ်ေလ။ ေကျာင်းတုန်းက ကျင့်ဝတ် (ethics) ဆိုတဲ့ ဘာသာရပ်ကို ေသေသချာချာ မသင်ခဲ့ရေပမယ့် သူတို့ဆီမှာေတာ့ အတုခိုးမိတာေတွ အများြကီး ရှိခဲ့တာေပါ့။ ကိုယ်လည်းကံေကာင်းလို့ ဒီလိုဆရာသမားမျိုးေတွနဲ့ အလုပ်လုပ်ခွင့်ရတာေပါ့ေနာ်။ (ဒါမျိုးဆိုတာ ဒီလိုမဟုတ်တဲ့ ဆရာသမားနဲ့ေတွ့မှ သိရတာဗျ)။
ကိုယ်အလုပ်လုပ်ခဲ့တဲ့ ေရာဂါေဗဒဌာနကေလးရဲ့ ပံုြပင်ကို သည်ကေန့လက်ရှိ သင်ြကားေရးက ဆရာ ဆရာမအငယ်ကေလးေတွကေတာ့ ယံုနိုင်ဖို့ ေတာ်ေတာ် ခဲယဉ်းပါလိမ့်မယ်။ ခုေတာ့ ပါးစပ်ရာဇဝင်ကေလး ြဖစ်ခဲ့ြပီ လို့ ငိုြခင်းချရေတာ့မှာ။ အဲဒီတုန်းက ကိုယ်တို့ဌာနမှာ အငယ်ဆံုးြဖစ်တဲ့ကိုယ်ကေန အြကီးဆံုးြဖစ်တဲ့ဆရာမြကီးအထိ ကျူရှင်ေပးတဲ့သူ တစ်ေယာက်မှ မရှိခဲ့ဘူး။ (တြခားေကျာင်းေတွမှာေတာ့ ရှိတယ်။ တက်ချင် သွားတက်လို့ရတယ်။
ြပဿနာ မရှိဘူး) ကိုယ်တိုင်လည်း ေကျာင်းသားဘဝကလာတာမို့လို့ ကျူရှင်ဆိုတာ ဘယ်ကင်းနိုင်မလဲ။ စာေမးပွဲေအာင်ဖို့အတွက် လွယ်ကူအဆင်ေြပေစတဲ့ အေထာက်အကူတစ်ခုပဲ။ ဆရာ မြပရင် ငပိဖုတ်ေတာင် နည်းမကျဘူး မဟုတ်လား။ ကျူရှင်ေပးတဲ့ဆရာများဟာ အသင်အြပလည်းေကာင်းြကတယ်။ မှတ်မိေအာင်လည်း သင်နိုင်တယ်။ သူတို့ထုတ်ေပးတဲ့ မှတ်စုကေလးေတွကလည်း ကျက်ရမှတ်ရတာ ပိုအဆင်ေြပတယ်။
ဒါေြကာင့် စာေမးပွဲဆိုတာ ရှိေနသေရွ့ ကျူရှင်ဆိုတာ ေခတ်မတိမ်ေကာဘူး။ ဘွဲ့လွန်တက်တုန်းကေတာင် အတန်းေဖာ်ေတွ ကျူရှင်စုယူခဲ့ြကတယ်။ အမှန်ေတာ့လည်း ဂိုက်လုပ်တာ ေနပါလိမ့်မယ်။ Tuning ချိန်ေပးတာေပါ့။ ကိုယ်ေတွက ကီးေြကာင်ြကီးေတွနဲ့ေလ။ လက်ငင်းအကျိုးေကျးဇူးကေတာ့ ငါ့ကို သင်မယ့်ြပမယ့်သူရှိတယ်ဆိုြပီး စိတ်လံုြခံုသွားတာေပါ့။ ကျူရှင်မတက်မိတဲ့ ကိုယ့်မှာေတာ့ တစ်ေယာက်တည်းငါ.. ရူး ေပါ့။ အလကားေနရင်း အြပစ်ရှိသလို၊ အားကိုးမဲ့သလို ခံစားရတယ်။
ဒါေပမယ့် ေဆး(၂) ေရွှရတုသဘင်မှာ ဆရာဦးတင့်ေဆွလတ်ြကီး မိန့်ခွန်းေြပာေတာ့ သူ့လက်ထက်မှာ ပါ/ချုပ်လုပ်ရတာ အရင်ကနဲ့မတူတဲ့ အခက်အခဲကေတာ့ ကျူရှင်ြပဿနာပါပဲတဲ့။ ကျူရှင်က ေကျာင်းသားများရဲ့ စွမ်းရည်ကို ကျဆင်းေစပါသတဲ့။ (It compromises the ability of students.) လို့ဆိုတယ်။
ေအးေပါ့ေလ။ သူက ဒီေနရာ ေရာက်ေနေတာ့ ဒီလိုပဲ ေြပာရမှာေပါ့ လို့ ေပါ့ေပါ့ေလး မေတွးလိုက်နဲ့ဗျ။ ဉာဏ်မမီဘူးဆိုတာ အဲဒါကို ေြပာတာ။ သူေြပာြပီးလို့ လက်ခုပ်သာတီးေပးခဲ့တယ်။ အဲဒီတုန်းက ချက်ချင်း သေဘာမေပါက်ဘူး။ အိမ်ေရာက်လို့ ေသေသချာချာ ြပန်စဉ်းစားြကည့်မှ သူေြပာတဲ့သေဘာကို နားလည်တယ်။ ဒီလိုရှိတယ်ဗျ။
ကျူရှင်မှာ ဆရာက ေကျာင်းသားကို အဓိကြပင်ဆင်ေပးတာဟာ အဲဒီေကျာင်းသား စာေမးပွဲေြဖတဲ့အခါ အခက်အခဲမရှိ၊ လွယ်လွယ်ကူကူ ေြဖနိုင်ေစဖို့၊ နည်းနာနိဿယေပးချင်ေပးမယ်။ အမှတ်ေကာင်းေကာင်းရေစတဲ့ လျှို့ဝှက်ချက်ေတွ သင်ချင်သင်ြပမယ်။ (စာေမးပွဲမှာ မသမာတဲ့နည်းနဲ့ ကူညီရင်ေတာ့ အဲဒါကို ကျူရှင်ဆရာလို့ေတာင် မသတ်မှတ်ေတာ့ပါဘူး။ လုပ်စားကိုင်စားထဲသာ ထည့်ပလိုက်ေတာ့) မထိေရာက်ဘူးေတာ့ မဆိုလိုပါဘူး။ ထိေရာက်ပါတယ်။ ဒါေပမယ့် အဲဒီအရည်အချင်းဟာ ေကျာင်းသားအတွက် ကိုယ်ပိုင်ရသွားတဲ့ အရည်အချင်း အစစ်အမှန် မဟုတ်ဘူးဗျ။ ဆရာရဲ့ အရည်အချင်းကို သူခဏအသံုးချသွားတာ။ ဥပမာေပးရရင် ကေလးဘဝတုန်းက စက္ကူစုတ်ကေလးေတွ ပံုထားြပီး ေခါင်းမှာပွတ်ထားတဲ့ ေပတံကေလးနဲ့ ကပ်လိုက်ရင် သံလိုက်ဓါတ်နဲ့ ခုန်ပျံလာသလိုပဲ။
ဆရာက လက်ပူတိုက်ြပီး တစ်ပွဲတိုး ပို့ချေပးလိုက်တဲ့ အရှိန်ကေလးနဲ့ ဖတ်ကနဲ ဖတ်ကနဲ ထထပျံြပြကတာ။ ကိုယ်ပိုင် အစွမ်းအစ မဟုတ်ဘူး။ ေရရှည်ကျ ဘဝမှာ ကိုယ့်အားကိုယ်ကိုးတဲ့ စိတ်ဓါတ်ကေလး ေပျာက်သွားတယ်။ ကိုယ်တိုင်စဉ်းစား အေြဖရှာထားတာ မဟုတ်တဲ့အတွက် စာေမးပွဲြပီးတာနဲ့ အဲဒီစာေတွ ြကက်ေပျာက်ငှက်ေပျာက် ေပျာက်ကုန်တယ်။ နှစ်ေတွြကာလာတဲ့အခါ ကိုယ့်ေခါင်းထဲမှာ စွဲကျန်ရစ်ခဲ့တာေတွက ကျူရှင်ကသင်တာ တစ်လံုးမှမကျန်ေတာ့ဘူး။ ကိုယ်တိုင်နဖူးေတွ့ဒူးေတွ့ ေတွ့ထားတဲ့ သင်ခန်းစာေတွကသာ ေသရာပါေလတယ်။
အဲဒါေြကာင့် ကိုယ့်အထင်ေတာ့ ကျူရှင်ဆိုတာ ေကျာင်းသားကို စာသင်ေပးတာ မဟုတ်ဘူး။ ကျူရှင်ဆရာက သူတတ်ထားတဲ့စာေတွ ေကျာင်းသားကို ခဏငှားေပးလိုက်တာသာ ြဖစ်တယ်။ မယံုရင် ေသေသချာချာ ြပန်စဉ်းစားြကည့်။
ဒါေပမယ့် ကျူရှင်မယူရလို့ အိပ်မေပျာ်စားမဝင် ြဖစ်ေနတယ်ဆိုရင်ေတာ့ ယူသာယူလိုက်ပါ။ တခါတရံမှာ Placebo effect ဆိုတာလည်း ကျန်းမာေရးကို အေထာက်အကူြပုပါတယ်။ ခုေခတ်မှာ ကုသေရးကဆရာေတွ ေဆးခန်းထိုင်သလိုပဲ သင်ြကားေရးကဆရာေတွ ကျူရှင်ေပးတာ အြပစ်ဆိုစရာမှ မဟုတ်တာ။ ေကျာင်းမှာ ေကာင်းေကာင်း မသင်လို့ ကျူရှင်ယူရပါတယ် လို့ မေြပာရင် ြပီးတာပဲ။ ဟိုကလည်း ေကျာင်းမှာေတာ့ မသင်ပဲ ကျူရှင်ကျမှ ေသချာသင်မယ် ဆိုတာမျိုး မဟုတ်ရင် ြပီးတာပဲ။ ဒါေပမယ့် တစ်ခုေတာ့ ရှိတယ်။
မယားငယ်ဆိုတာ ဘယ်ေလာက်ပဲ ဂရုစိုက်ရ ဂရုစိုက်ရ၊ အချိန်တန်ေတာ့ သူ့အိမ်ကဟာမြကီးကသာ မူလလက်ေဟာင်း ငယ်ကေပါင်းြကီးဆိုြပီး ေမွခံထိုက်ေစြဖစ်သွားသလိုပါပဲ။ ကျူရှင်ဆရာေတွ မျက်ကလဲဆန်ြပာြဖစ်ေအာင် သင်ြပထားလည်း ေရွှရတုသဘင်ပွဲေန့ကလို ရှိခိုးဦးတင် ပူေဇာ်ေကာ်ေရာ်လုပ်ေတာ့ ေကျာင်းကတကယ့်ဆရာြကီးေတွပဲ အေလးအြမတ်ြပုြကတာ လူတိုင်းအြမင်ပါဗျာ။ စာေတွကို ေမ့သွားသလို ဆရာေတွကို ေမ့ကုန်ေြကးဆိုရင် ကျူရှင်ဆရာေတွက ေရှ့ဆံုးက အေမ့ခံရတာေပါ့။ ကျူရှင်မှာ အရမ်းေအာင်ြမင်သွားရင် ပိုက်ဆံေတွအများြကီးနဲ့ ဘာြကီးမှန်းမသိတဲ့ဆရာ ြဖစ်သွားတတ်ပါတယ်။
ေဆး(၂)မှာ ဆရာေပါက်စနကေလး လုပ်ခဲ့တာ ေလးနှစ်ြကာပါတယ်။ ဘယ်သူကမှ တုတ်တစ်ေချာင်းနဲ့ ေမျာက်ေမာင်းသလို သင်ြပေပးတာ မရှိခဲ့ေသာ်ြငား တစ်သက်စာ သံုးမကုန်တဲ့ ပညာေတွကို ရခဲ့တာေတာ့ အမှန်ပါ။ မေမ့နိုင်စရာ မိတ်ေဆွသူငယ်ချင်း တပည့်တပန်းေတွလည်း ရခဲ့တယ်။ ေရွှရတုသဘင်ေန့ကေတာ့ သက်ြကီးဝါြကီး ဆရာြကီး၊ဆရာမြကီးေတွကို ကျန်းကျန်းမာမာ ေတွ့ခဲ့တယ်။ ြမင်ရံုနဲ့ စိတ်ထဲမှာ ေအးသွားတဲ့ ေမတ္တာဆိုတာ ခံစားမိသွားတယ်။
အလိုရှိအပ် ေတာင့်တအပ်ေသာဆုဆိုတာ ဘာမှန်းလဲ ြပတ်ြပတ်သားသား သိသွားတယ်။ ဆန်မန်းေပါက်ေပါက်ေတွြဖစ်သွားတဲ့ မာရ်နတ်မင်းရဲ့ လက်နက်ေတွလိုပဲ တစ်ကမ္ဘာလံုးက စည်းစိမ်ဥစ္စာ၊ အာဏာရာထူးေတွအားလံုး ဘာတစ်ခုမှ အေရးမပါ အရာမဝင်ေတာ့တဲ့ ပညာတတ်စစ်စစ်ေတွရဲ့ ေနရာဆိုတာ ကိုယ်တို့ဆီမှာေတာ့ ေပျာက်ကွယ်မသွားေသးပါဘူး။ အရိပ်လည်း ေအးပါေသးတယ်။ အသီးလည်း ချိုပါေသးတယ်။
ေနာက်ထပ်ဘယ်ေလာက်အထိ ခံေနဦးမလဲဆိုတာကေတာ့ ကိုယ်တို့အေပါ်မှာပဲ မူတည်ပါတယ်။ အသီးြမင် အပင်ချိုင်မလား။ အရိပ်ေန အခက်ချိုးမလား။ ကိုယ့်ဘာကိုယ်ပဲ စဉ်းစားပါ။
“ခပ်သိမ်းေသာသူတို့သည် မိမိတို့စိုက်ပျိုးရာကိုသာ ဧကန်ရိပ်သိမ်းရာ၏။”
တဲ့။ အာမင်လို့ပဲ လိုက်လိုက်၊ သာဓုလို့ပဲေခါ်ေခါ်၊ ဘယ်ဘုရားသခင်ကမှ မြငင်းတဲ့ အမှန်တရား မဟုတ်ဘူးလား။ မန်းဆန်ဆန်ကေလး ညည်းချင်သပဆိုလည်း လွယ်ပါတယ်။ လက်ကေလးေထာင်ြပီး လိုက်ဆိုြက။
“ေအာ်မီေတာ်ေဖာ်”
လို့။
0 comments:
Post a Comment