ကျန်းမာေရးဝန်ြကီးဌာနလက်ေအာက်မှာ ကျန်းမာေရးစီမံကိန်းနဲ့ စာရင်းအင်းဌာနဆိုတဲ့ ဦးစီးဌာနတစ်ခု သီးြခားရှိပါတယ်။ အရင်တုန်းကေတာ့ အဲသည်ဟာြကီးက ဘာြကီးမှန်း မသိခဲ့နားမလည်ခဲ့ပါဘူး။
အလုပ်သင်ဆရာဝန်ဘဝတုန်းကေတာ့ သိမ်ြဖူလမ်းေထာင့်မှာရှိတဲ့ ကျန်းမာေရးဦးစီးဌာနရံုးချုပ်နံေဘးမှာ ရံုးအေဆာင်သီးြခားကေလးနဲ့ ဆိုင်းဘုတ်ကေလးစဖတ်ဖူးတဲ့အချိန်မှာ ငါအလုပ်ေလျှာက်လိုက်တဲ့အခါ အဲသည်ဌာနမှာရရင် ဘယ်ေလာက်များ ေကာင်းလိုက်မလဲလို့ စိတ်ကူးေတွ ယဉ်ြကည့်ဖူးပါတယ်။ ဘာြဖစ်လို့ဆိုေတာ့ ဗိုလ်ချုပ်လမ်းေပါ်မှာရှိတဲ့ အိမ်ကေနဆို လမ်းတစ်ေကွ့ေလး ေကွ့လိုက်ရင် ေရာက်သွားလို့ပါ။ ထမင်းဘူးေတာင် ယူစရာမလိုပဲ ရံုးတက်လို့ရတယ်ေလ။
ဒါေပသိ စိတ်ကသာရှိတာပါ။ အဲသည်မှာ ဘယ်သူေတွ ဘာလုပ်ေနြကမှန်းေတာင် သိတာမဟုတ်ဘူး။ ေတာ်ေသးတာေပါ့။ စိုင်လည်းမေကာ် ကံလည်းမေချာ်လို့ အဲသည်ြခံုေပါ်မေရာက်သွားတာ။ ကိုယ့်အေြကာင်းကိုယ်အသိဆံုးေလ။ ပလန်နင်နဲ့ပတ်သက်လို့ “မနက်ြဖန်ခွဲလူနာရှိသလား” ဆိုတာထက် ပိုေတွးထားတာမှ မရှိပဲ။ ကိုယ့်အနာဂတ်ကို တစ်လစာပဲ ရိုစတာဆွဲထားပါတယ်ဆိုမှ။
အေြပာင်းအေရွှ့ကိစ္စေတာ့ စိတ်ေလျှာ့ပလိုက်ြပီ။ လူြကီးစကားဆိုတာ ဘယ်တုန်းက ယံုရဖူးလို့လဲ။ ေလာက်ကိုင်တုန်းကလည်း ဘူတန်သာထွက်မသွားရင် ခုထက်ထိ ေြပာင်းေပးဦးမှာ မဟုတ်ဘူး။ အမ်းမှာ ဒုတိယနှစ်ရဲ့ တတိယသံုးလပတ်စြပီေလ။ အိမ်က မေနနိုင်လို့ ေနပူေတာ်ကို သူတို့ဘာသူတို့ အခစားဝင်ြကတဲ့အခါ “သူကအမ်းက ေြပာင်းချင်တာေရာ ေသချာလို့လား။ တစ်ခါမှလည်း လာမတစ်ခါပဲနဲ့ ဘယ်သူက အလကားေနရင်း ေြပာင်းေပးမှာတုန်း။” လို့ အားေပးစကားများ ေြပာြကားလိုက်ပါသတဲ့။
“ကိုယ့်လူကိုယ် ေသချာေအာင်ြပန်ေမးေချပါဦး” ဆိုေတာ့ သူတို့စကားက “အိမ်ေထာင်ေတွဘာေတွ ကျေနသလားမှမသိတာ” လို့ ဖွင့်မေြပာရံုတမယ်ပဲ။ (တင်ထားတဲ့ေလျှာက်လွှာေတာင် ဘယ်အမှိုက်ြခင်းထဲ ေရာက်ေနတယ်မသိ) ေတာ်ေလာက်ပါြပီ။ ေရှ့ေနမင်းများ မေစာင်မနိုင်လည်း ရှိပါေစေတာ့။ သူတို့ေဆွမျိုးများ မေတာ်တဆ ပါလာတုန်းကကျ သံုးလေတာင်မဆိုင်းဘူး ချက်ချင်းေြပာင်းေပးတာ။ အဲဒါေတွ ေြပာချင်ဘူး ေြပာချင်ဘူး။ ေြပာချင်တာက ဘာပဲြဖစ်ြဖစ် ပလန်နင်တစ်ခုခုလုပ်မယ်ဆိုရင် ကိုယ့်လို အထက်မသိ ေအာက်မညှိပဲနဲ့ ဘယ်လိုမှ မြဖစ်နိုင်ဘူးလို့ သိေစချင်တာပါ။
ဒါေပမယ့် ပလန််နင်မပါရင် ဘာေတွြဖစ်တတ်သလဲဆိုတာ အခုတေလာေလးကျမှ လက်ေတွ့သိသိလာရြပန်ပါတယ်။ ေဆးရံုေပါ်ကထိုင်ြပီး လာသမျှလူနာကုေပးေနရံုနဲ့ ဘယ်ေတာ့မှ ဇာတ်လမ်းမဆံုးတဲ့ အြဖစ်ေတွဟာ တကယ်လို့များ အစကတည်းက ေရေရရာရာ ြကိုတင်စီမံထားခဲ့ရင် သည်ေလာက်အြဖစ်ဆိုးနိုင်စရာ မရှိဘူး လို့ ေတွးမိလာတာကိုး။ အပ်နဲ့ထွင်းတဲ့စားရိတ် နဲ့ ပုဆိန်နဲ့ေပါက်ရတဲ့စားရိတ်ချင်းကလည်း တူမှ မတူပဲနဲ့။ ဘာတစ်ခုမှ ြကိုြကိုတင်တင် စီမံြပင်ဆင်မထားပဲ သည်ေကွ့ေရာက် သည်တက်နဲ့ ဟိုေကွ့ေရာက် ဟိုတက်နဲ့ေလှာ်ြပီး ချီတက်တဲ့သူေတွဆိုတာ ငါ့ေလှငါထိုး ပဲခူးေရာက်ေရာက် ေရာက်ချင်ရာေရာက်သွားတတ်သလို အဲသည်ေရာက်တဲ့အရပ်ဟာလည်း ကိုယ်သွားချင်တဲ့အရပ် ြဖစ်ချင်မှ ြဖစ်တာပါတဲ့။ သူများ မြကည့်ပါနဲ့ေလ။ ေမာင်စံဖားေလးပဲြကည့်။
လူြကီးသူမနဲ့ ဘယ်ေနရာသွားချင်ပါတယ် လို့ ေရေရရာရာ ပလန်နင်မလုပ်ထားမိတဲ့အတွက် ဘယ်သူမှ မသွားချင်တဲ့ေနရာေတွချည့်ပဲ ြပန်မေခါ်စတမ်း လွှတ်ထားတာ မြမင်ဘူးလား။ ေတာ်ြပီေနာ်။ ထပ်ေြပာရင် မေြကနပ်ချက်ေတွ ရင်ဖွင့်ေနတယ် ထင်ေနဦးမယ်။ တကယ်ေတာ့ ဘာမှ မေြကနပ်စရာမရှိဘူး။ ေြကနပ်တယ် အဘေရ။ သားေြကနပ်တယ်။ ဖိုးသူေတာ်မျက်စိလည်ေလ ဆွမ်းဆန်ပိုရေလ လို့ သေဘာထားတာ။
ဘူတန်ကြပန်လာြပီးစမှာ ေနြပည်ေတာ်တက်ေတာ့ အဲဒီဌာနက အရာရှိဆရာဝန်တစ်ေယာက်နဲ့ ဆံုြဖစ်ပါတယ်။ ထံုးစံအတိုင်း အြပင်မှာ မြမင်ဖူးတဲ့ မိတ်ေဆွေပါ့။ သူတို့ရံုးက ကျန်းမာေရးဝန်ြကီးဌာန ရံုးပရဝုဏ်အတွင်းမှာ မဟုတ်ပါဘူးတဲ့။ ဟိုးေတာင်ေပါ်အရပ်မှာလို့ဆိုတယ်။ ကိုယ်က ရံုးကိစ္စတစ်ဘက်နဲ့ ကသီလင်တလာရတာမို့ သူ့ရံုးကို လိုက်မလည်ြဖစ်လိုက်ပါဘူး။ အခုချိန်ကျမှ သူတို့ရံုးမှာ ဘာေတွများလုပ်ရပါလိမ့်။ သူတို့အလုပ်သဘာဝက ဘယ့်နှယ်များ ရှိမှာပါလိမ့်လို့ သိချင်စိတ် ြပင်းြပလာပါတယ်။
လက်ရှိကိုယ်တို့ေဆးေလာကြကီးမှာ ြဖစ်ပျက်ေနတဲ့အြခင်းအရာေတွဟာ သူတို့လက်စလက်န မကင်းဘူးလို့ ယူဆနိုင်သလို ေနာင်လာမယ့်အနာဂတ် ြမန်မာြပည်ေဆးေလာကြကီးရဲ့ အေကာင်းအဆိုးေတွမှာလည်း သူတို့ဩဇာဘယ်ကင်းပါ့မလဲ။ (ေကာင်းရင် လုပ်တဲ့သူေတွေတာ်လို့ ညံ့ရင် ပလန်နင်မေကာင်းလို့ လွှဲချလိုက်ရံုပဲေပါ့)။ အစေကာင်းမှ အေနှာင်းေသချာသတဲ့။ ပလန်နင်မှာကတည်းက ချာလပတ်ရမ်းေနမယ်ဆိုရင် ေလထဲကတိုက်အိမ်ေတာင် ဥတုသံုးပါးခံမှာ မဟုတ်ဘူးဗျ။ ေခတ်မီဖွံ့ြဖိုးတိုးတက်တဲ့ နိုင်ငံေတာ်ြကီးကို တည်ေဆာက်ေနပါတယ်ဆိုတဲ့ သားသားတို့ ဂီးေဆာင်ေကျာင်းများဟာလည်း ပလန်နင်မပါပဲ ဘာကိုမှ စီမံခန့်ခွဲမှု ြပုြကမယ် မထင်ပါဘူးဗျာ။ သို့ေသာ်လည်း မင်းကွန်းပုထိုးေတာ်ြကီးလို တန်းလန်းြကီး ဂွမ်းသွားတဲ့ ပေရာဂျက်ြကီးေတွကလည်း ေပါမှေပါ။ ဆည်ြကီးေြမာင်းြကီး ေဆာက်လို့ြပီးကာမှ ေရမလာလို့ တို့ကိုြကီးေကျာ်တစ်ေယာက် ၃ရမင်း စာရင်းဝင်သွားရတာ အင်းဝေခတ်ကတည်းကဗျ။ ခုထက်ထိေတာင် ရိုးရာမပျက်ေသးဘူး။ ေရဗူးေပါက်တာလည်း အေရးမြကီးဘူး။ ေရပါတာမပါတာလည်း အေရးမြကီးဘူး။ ေရေလာင်းေရလာေကာင်းဖို့သာ အဓိက။ ကိုယ့်မိန်းမသားသမီးများေတာင် ေစတနာထားလို့ မဝေသးပဲ တတိုင်းတြပည်လံုး ေစတနာလိုက်ထားရေအာင် သူရူးမှ မဟုတ်တာ။ (ဒါေြကာင့်လည်း သူေကာင်းြပုခံထားရတာ ေနေပလိမ့်မယ်)။
ဘာေတွြဖစ်ကုန်ရသလဲဆိုတာကေတာ့ အရှင်းြကီးပါ။ သူတို့ဦးစီးဌာနရဲ့ နံမယ်မှာကိုက ပါတယ်။ စီမံကိန််းချည့်ပဲ မဟုတ်ဘူး။ စာရင်းအင်းဆိုတာ ပါေသးတယ်ေလ။ ဆင်ြဖူေတာ်ြပုတ်စားချင်ေတာင် အိုးရှိမှြဖစ်ပါသတဲ့။ စီမံကိန်းတစ်ခုေရးေတာ့မယ်ဆိုရင် လိုအပ်တဲ့ ကိန်းဂဏန်း၊ စာရင်းအင်း၊ ေဒတာအချက်အလက်ေတွကို မှန်မှန်ကန်ကန် အေြခြပုထားမှသာ အုတ်ြမစ်ခိုင်ခိုင်အေပါ် ြပဿဒ်ဘံုြမင့် အထွဋ်တင်နိုင်ပါလိမ့်မယ်။ သည်လိုဆိုေတာ့ ထိေရာက်ေအာင်ြမင်တဲ့ စီမံကိန််းြကီးေတွ ေရးဆွဲနိုင်ဖို့အတွက် သားသားတို့ ကျန်းမာေရးဝန်ထမ်းေတွဘက်က တိကျမှန်ကန်တဲ့ ကျန်းမာေရးစာရင်းအင်းေတွကို မကွယ်မဝှက် တင်ြပေပးဖို့ လိုအပ်တယ် လို့ ြမင်မိပါတယ်။ ဆိုင်းမဆင့် ဗံုမဆင့် ဘာြဖစ်လို့ အဲသည်ဌာနအေြကာင်း စိတ်ဝင်စားလာရသလဲဆိုတာ အဲဒါပါပဲ။ ေတာသက်ကေလး ေြခာက်နှစ် ခုနှစ်နှစ် ရှိလာတဲ့အခါမှာ ကျန်းမာေရးစာရင်းဇယားေတွ ဘယ်နည်းဘယ်ပံု ေကာက်ခံြပုစုေနရတယ်ဆိုတာ ကိုယ်တိုင်လက်ေတွ့ သိသိလာရတဲ့အတွက် စီမံကိန်းေရးဆွဲသူ ေမာင်မင်းြကီးသားများ လုပ်ရည်ကိုင်ရည် စွမ်းအင်ေတွကို အံချီးမကုန်ေလးစားလာမိပါတယ်။
အတူတူပါပဲေလ။ ကိုယ်ေတွလည်း ေတာေဆးရံုမှာ ဘာမှမရှိပဲ အကုန်ြဖစ်ေအာင် လုပ်ေနြကတာ ေြပာလို့ယံုမယ်ေတာင် မထင်ပါဘူး။ လက်ေထာက်ဆရာဝန် တစ်ေယာက်မှ မရှိလည်းရတယ် (စာေမးပွဲသွားေြဖေနြကလို့)။ ေမ့ေဆးဆရာဝန် မရှိပဲ ခုနှစ်လေကျာ်ေအာင် ကိုယ့်ဘာသာေမ့ေဆး ေပးခဲ့ဖူးတယ်။ ေလာက်ကိုင်တုန်းကဆို တစ်နှစ်ခွဲ ကိုယ့်ဘာသာ ေမ့ေဆးေပးရတာ။ သမားေတာ် ပါရဂူဘွဲ့တက်တာ မနှစ်ကကတည်းက။ ေဆးကုသေဆာင်ကလူနာေတွ ကိုယ်မြကည့် ဘယ်သူြကည့်မှာတုန်း။
ကေလးအထူးကုေြပာင်းသွားတာ တစ်နှစေကျာ်ရှိြပီ။ ခုထက်ထိ အေရးအေြကာင်းဆို သူ့ဆီဖုန်းဆက်ြပီး ေဆးညွှန်းတွက်ခိုင်းေနရေသးတယ်။ ဓါတ်မှန်ကျွမ်းကျင်က စေနတနဂင်္ေနွ အလုပ်မလုပ်ဘူး။ ဓါတ်မှန်ခန်းေသာ့ယူထားြပီး ကိုယ့်ဘာသာဝင်ရိုက်။ ဓါတ်ခွဲကျွမ်းကျင်က ေြပာင်းသွားတာ တစ်ေယာက်မှ မရှိဘူး။ ေသွးလှူရှင် ကိုယ့်ဘာသာလိုက်ေခါ်၊ ကိုယ့်ဘာသာ ေသွးစစ် ေသွးထုတ် ေသွးသွင်း။ မရှိတဲ့ဘဝမှာ လူနာနဲ့ ဆရာဝန် ဆရာမကလွဲလို့ ဘာဆို ဘာမှ မရှိဘူး။ ဒါေပမယ့် အခု အေဆာင်ထဲ လာြကည့်လှည့်။ လည်ပင်းကအေပါက်ေဖာက်ြပီး ေဘာလံုးနဲ့ညှစ် အသက်ရှူေနရတဲ့ လူနာတစ်ေယာက်ရှိတယ်။
ဗိုက်ေပါ်မှာ အူအေခွလိုက်ထုတ်ြပီး ေနာက်ေဖးသွားေနရတဲ့ လူနာလည်းရှိတယ်။ လူေတွမှာ ြဖစ်တတ်တဲ့ေရာဂါမှန်သမျှ အကုန်ရှိတယ်။ လူေတွေနြကတာေလ။ ကိုယ်လိုေတာဆရာဝန်ေတာင်မှ ဘာရှိရှိမရှိရှိ၊ ေဆးရံုေပါ်လူနာြပည့်ေနေသးရင် သူများတကာ ဌာနအြကီးြကီးက နိုင်ငံြခားြပန် ကျွမ်းကျင်သူဆရာြကီးများလည်းပဲ ဘာေဒတာရရမရရ စီမံကိန်းြကီးေတွ ထွက်ထွက်လာတာ ဘာဆန်းသလဲ။
တကယ့်တကယ်ေြပာချင်တာက ဆရာသမားများဟာ ေဒတာေရေရရာရာ မပါပဲ ရမ်းတုတ် မှန်းအုပ်လုပ်ေနြကတယ်လို့ ဆိုလိုတာ မဟုတ်ပါဘူး။ ကိုယ့်ဘက်ကချွတ်ယွင်းေနတဲ့ ေဒတာကိန်းဂဏန်းအမှန်ကို ြပုစုတင်ြပေရးဘက်ကို အေလးေပးေြပာချင်ပါတယ်။ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံရဲ့ ကျန်းမာေရးေစာင့်ေရှာက်မှု အဆင့်အတန်းကို ညွှန်းြပတဲ့ မိခင်ေသနှုန်း၊ ေမွးကင်းစကေလးေသနှုန်း၊ ငါးနှစ်ေအာက်ကေလးေသနှုန်း၊ သားပျက်သားေလျှာနှုန်း စတဲ့ကိန်းဂဏန်းေတွဟာ ေအာက်ေြခဆရာဝန်ေတွအတွက် ငယ်ထိပ်ေြမွေပါက်တဲ့ စာရင်းဇယားေတွြဖစ်ပါတယ်။ ဘယ်ြမို့နယ်ဆရာဝန်ကမှ အရှိကိုအရှိအတိုင်း တင်ြပတာမေတွ့ဖူးေသးပါဘူး။
တင်ြပလိုက်လို့ “သွားေရာ့ လဟယ်” ြဖစ်သွားတဲ့ သူငယ်ချင်းတစ်ေယာက်ေတာ့ ြမင်ဖူးပါတယ်။ အထက်လူြကီးများအေနနဲ့ အရမ်းအရမ်းကို စန်းစန်းတင့်ြဖစ်တဲ့ေရာဂါေတွ၊ အေသအေပျာက်ေတွလည်း ရှိပါတယ်။ ကိုယ့်ဆီကတက်သွားတဲ့ ကိန်းဂဏန်းတစ်ခုဟာ ကိုယ်အပါအဝင် မီးခိုးြကွက်ေလျှာက် ြပဿနာရှည်ရမယ့် အမှုမျိုးဆို ကိုယ့်ဆီမှာတင် လက်စေဖျာက် ဖံုးဖိလိုက်တယ်ဆိုတာ ဘယ်သူကမှ အမှားလို့မြမင်ြကတဲ့ လုပ်ရိုးလုပ်စဉ်တစ်ခုြဖစ်ပါတယ်။ အရင်ကေတာ့ အဲသည်အေြကာင်းကို စကားေရာေဖာေရာ ဟာသေနှာလို့ ေြပာခဲ့ေရးခဲ့ဖူးေပမယ့် (စာအုပ်ထွက်တဲ့အခါ ဆင်ဆာေတာ့ မလွတ်ခဲ့ဘူးေပါ့ဗျာ) အခုတစ်ခါမှာေတာ့ ေသေသချာချာ ေလးေလးနက်နက် ေဆွးေနွးလိုပါတယ်။
ဥပမာဆိုြကပါစို့။ ကိုယ့်ြမို့နယ်ထဲမှာ သားပျက်သားေလျှာနှုန်းေတွ သူများထက်ပိုများေနြပီ။ ဒါဆိုရင် ေသချာတယ်။ တစ်ေယာက်ေယာက်ကေတာ့ တရားမဝင် ကိုယ်ဝန်ဖျက်ချတဲ့အလုပ်လုပ်ေနတာ ရှိကိုရှိလို့။ တစ်ေယာက်တည်းနဲ့ေတာင် အဲေလာက်သိသာတဲ့ ကိန်းဂဏန်းဟာ ေလးငါးေယာက်ေလာက် ရှိေနြပီဆိုရင် ေြကာက်ခမန်းလိလိကို တက်လာေတာ့တာပါ။ ဘယ်ရွာမှ လိုက်စာရင်းေကာက်စရာကို မလိုဘူး။ ေဆးရံုကိုေရာက်လာတဲ့ လူနာေတွကိုက တစ်ပါတ် သံုးေယာက်ေလာက်ရှိလာမယ်။
သူတို့ဘယ်လိုပဲဖံုးဖံုး ဘယ်ရွာကလာသလဲ လိပ်စာနဲ့တင်ပဲ သိသာေနြပီ။ ြကာလာေတာ့ အေသအေပျာက်ေတွက ပါလာဦးမယ်။ အဲသည်စာရင်းဇယားေတွအကုန် အထက်တင်လိုက်လို့ကလည်း ကိုယ်အေထာင်းခံရမယ်။ ကိုယ့်အရင်လာခဲ့တဲ့ဆရာဝန်ေတွလည်း ဒါမျိုးြကံုခဲ့ြပီးသား။ သူတို့တုန်းကဆို ကိုယ်တိုင်ရဲစခန်းမှာ အမှုဖွင့်တိုင်တာ။ ဘာြဖစ်သွားသလဲ။ ေြပာင်းသွားတာေပါ့ အဲသည်ဆရာဝန်။ ဟိုဘက်ကေတာ့ ြပည့်တန်ဆာအိမ်ေတာင် လမ်းေြကာင်းရှိတုန်း ခဏပဲ ပိတ်ထားရတာ။ ေနာက်တစ်ပတ်ေလာက်ေန “အကိုေရ မလာတာြကာြပီ။ သတိရေနတယ်။” ဆိုြပီး ဝင်လာမစဲတသဲသဲ ြပန်စည်တတ်တဲ့အမျိုး။ ကိုယ်လည်း မြကာခင်ေြပာင်းေတာ့မယ့်ဟာ။ ဘာလို့ အမုန်းခံေနမှာလဲ။ မေတာ်ေချာင်းရိုက်ေတာ့ ဘယ့်နှယ်လုပ်မတုန်း။ ေတာ်ြကာ ရံုးချိန်းသက်ေသဆင့်ရင် ခရီးစားရိတ်ရမှာလည်း မဟုတ်ပဲနဲ့။ အဲလိုနဲ့ ဂျာေအး သူ့အေမရိုက်တာ ြကာလှြပီပဲဟာ။ ေတာ်ေရာေပါ့။ သည်လိုအြဖစ်အပျက်မျိုး မရှိဘူးလို့သေဘာထားလိုက်ြကစို့။ မေတွ့ဘူးလား။ ဂဏန်းကေလးတစ်လံုး ြပင်ေပးလိုက်ရံုနဲ့ ခုနှစ်ရက်သားသမီး စိတ်ေအးချမ်းသာ။ တကယ်တမ်းလက်ေတွ့မှာ စာရင်းအင်းတိုင်းကို မှန်မှန်ကန်ကန် တက်ဖို့ဆိုတာ ထင်သေလာက် မလွယ်ပါဘူး ပိတ်သတ်ြကီးရယ်။
ဘူတန်မှာသံုးတဲ့စံနစ်တစ်ခုေတာ့ သေဘာကျလို့ မျှေဝချင်မိတယ်။ တကယ်ေတာ့ အဲဒါ ကိုယ့်ဆီက စံနစ်ပါ။ ဘယ်သူမှ ေသေသချာချာ လိုက်မလုပ်ြကလို့သာ။ ြပင်ပလူနာမှတ်ပံုတင်ဌာနမှာေရာ၊ အတွင်းလူနာေဆးရံုဆင်းတဲ့အခါမှာေရာ လူနာရဲ့ေရာဂါေဝဒနာကို အမျိုးအစား ကုဒ်နံပါတ်ေတွနဲ့ ခွဲြခားြပီး စာရင်းပို့ရပါတယ်။ ေဆးမှတ်တမ်းထိန်းသိမ်းတဲ့သူက အဲသည် အက္ခရာနံပါတ်မပါရင် ဆရာဝန်ဆီြပန်ေမးြပီး ြဖည့်ရပါတယ်။ တူရာတူရာေရာဂါအလိုက် အက္ခရာစဉ်ထားြပီး ဘာေရာဂါလို့ေတာ့ တိတိကျကျ ေရးေပးစရာမလိုပါဘူး။ (လူနာမှတ်တမ်းမှာေတာ့ ေရးရတာေပါ့) အဲဒါေြကာင့်သူတို့ဆီမှာ ေရာဂါနံမယ်တပ်လိုက်ရင် အထက်ကထုေြခလွှာေတာင်းမယ့် ကိစ္စမျိုး မရှိေတာ့ပဲ မှန်မှန်ကန်ကန် ြဖည့်သွင်းနိုင်ပါတယ်။ သူတို့ဆီက ေဆးရံုအုပ်ဆရာဝန်နဲ့ ကိုယ်နဲ့လည်း ခင်ပါတယ်။
ေဆးရံုကို ဘုရင်မင်းြမတ်ြကွလာမယ်ဆိုေတာ့ ကိုယ်ေတွက မေနနိုင်မထိုင်နိုင် အေဆာင်သန့်ရှင်းေရးတို့၊ ကုတင်ေပါ်မှာ လူနာေတွ သပ်သပ်ရပ်ရပ် ရှိမရှိတို့ လိုက်ြကည့်မိတယ်။ ေဆးရံုေပါ်တက်တဲ့ ေလှကားအုတ်ခံုမှာ အဂင်္ေတေတွ ပဲ့ကျေနတာြမင်ေတာ့ သူ့ေခါ်ြပြပီး မနက်ြဖန် လူြကီးမလာခင် ြပင်ဖို့သတိေပးတဲ့အခါ သူက “သည်အတိုင်း အရှိအတိုင်းပဲ ြမင်ပါေစ။ အမှန်က ပဲ့ကတည်းက ချက်ြခင်းြပင်ရမှာြဖစ်လို့ လူြကီးလာမှ ထြပင်ြပီး အသစ်အတိုင်းြမင်သွားလို့ရှိရင် ပိုရှက်စရာေကာင်းပါလိမ့်မယ်။” တဲ့။ ကိုယ်ေြပာမိတဲ့စကားေတာင် ကိုယ်ြပန်ရှက်သွားပါတယ်။ လူေနမှုအဆင့်အတန်းချင်း စီးပွားေရးအေြခအေနမျင်း သိပ်မကွာလှေပမယ့် စိတ်ဓါတ်အေြခခံချင်းကွာတာက အဓိကအေြကာင်းတရားပါ။
သူတို့တေတွ ေကာင်းလှချည့်လို့ မဆိုလိုပါဘူး။ ေကာင်းတဲ့အတုကေလးေတွေတာ့ ယူေစချင်တာေပါ့။ ဘာစီမံကိန်းကိုပဲလုပ်လုပ် စိတ်ဓါတ် အညစ်အေြကးေတွကိုေတာ့ အရင်ရှင်းပစ်ရဦးမယ် ထင်ပါတယ်။
ဘိန်းမုန့်ဖုတ်တဲ့အခါ အထက်မီးေအာက်မီး ညီမှမျှမှ အထဲကမုန့်နပ်သတဲ့။ ကိုယ့်ဆီမှာေတာ့ အထက်နဲ့ေအာက် အကျက်မညီြကပဲ အေြကာက်တရားက အမှန်တရားကို ကွယ်ေနတဲ့အခါ ဘယ်လိုလုပ်ြပီး တစ်သားတည်းြဖစ်ေအာင် စီမံနိုင်ပါ့မလဲ။ အုန်းနို့ေကျာက်ေကျာများလို အလွှာလိုက်ြကီးသတ်သတ်စီ ခဲသွားမှာေပါ့။ စကားလက်စမသတ်ခင်မှာ ကိုေနဇင်လတ်ရဲ့ “စီမံခန့်ခွဲမှုဆိုတာ..” ထဲက ပံုြပင်ကေလးတစ်ပုဒ် မျှေဝချင်ပါတယ်။ တခါက ပုရွက်ဆိတ်ကေလးတစ်ေကာင်ဟာ အားြကိုးမာန်တက် အလုပ်လုပ်လို့ ထွက်ကုန်ေတွတိုးတက်လာြပီး ေပျာ်ေပျာ်ပါးပါးြကီး သူ့အလုပ်သူဆက်လုပ်ေနတဲ့အခါ ေဘာစိက “ဒီေကာင် စူပါဗိုက်ဆာမပါပဲေတာင် သည်ေလာက်လုပ်နိုင်ေနရင် သူ့အထက်မှာ စူပါဗိုက်ဆာတစ်ေယာက်များ ခန့်လိုက်လို့ကေတာ့ သည့်ထက်ပို တိုးတက်လာရချည်ေသးရဲ့။” လို့ ေတွးမိြပီး ပိုးဟပ်ကို ခန့်လိုက်သတဲ့။ လုပ်သက်အေတွ့အြကံုရင့်တဲ့ပိုးဟပ်က ပထမဆံုး ြကည့်ြကပ်လိုက်တာကေတာ့ အလုပ်ချိန်တိတိကျကျနဲ့ မခိုမကပ် အလုပ်လုပ်ဖို့ပါတဲ့။
ဒါေပမယ့် ပုရွက်ဆိတ်ရဲ့ လုပ်ငန်းခွင်တိုးတက်မှုမှတ်တမ်းေတွကို အချိန်နဲ့တေြပးညီ အထက်ကို ြပန်လည်တင်ြပနိုင်ဖို့အတွက် အကူဝန်ထမ်းတစ်ေယာက်ေတာ့ လိုေသးတာမို့ ပင့်ကူကို ထပ်ခန့်ြပီး တယ်လီဖုန်းေြဖဖို့၊ မှတ်တမ်းမှတ်ရာထိန်းသိမ်းဖို့ တာဝန်ေပးလိုက်သတဲ့။ ကျွမ်းကျင်တဲ့ပညာရှင်ဆိုတာ ထုတ်လုပ်မှုအစီရင်ခံစာေတွကိုလည်း အစည်းအေဝးမှာ ခန့်ခန့်ညားညား တင်ြပရတာမို့ ပါဝါပွိုင့်ေတွ အိတ်ဆဲလ်ေတွ တတ်တဲ့ ကွန်ြပူတာပညာရှင်တစ်ေယာက်ေတာ့ မရှိလို့ ဘယ်ြဖစ်ပါ့မလဲ။ အတက်အကျ ဂရပ်ဖ်ေတွနဲ့ြပမှ ြမင်သာမယ်ေလ။ သည်လိုနဲ့ ဘားကမ့်ထဲက ယင်ေကာင်တစ်ေကာင် ေရာက်လာြပန်ေရာ။ တေန့တေန့ အလုပ်လုပ်ရတယ်မရှိပဲ စာရွက်ေတွြဖည့်၊ အစည်းအေဝးမှာတင်ြပေနရတာနဲ့ ပုရွက်ဆိတ်ကေလးခမျာ မအားရပါဘူး။ မအားသာမအားတယ်။ ဘာကုန်ပစ္စည်းမှလည်း ထွက်မလာေတာ့ အကွပ်မရှိတဲ့ြကမ်းလို ပရမ်းပတာြဖစ်ေနတဲ့ ပုရွက်ဆိတ်ရဲ့ဌာနကို စီမံအုပ်ချုပ်ဖို့ ပုဇင်းရင်ကွဲတစ်ေကာင် ထပ်ခန့်ရေတာ့တာေပါ့။ မန်ေနဂျာဆိုတာ ရံုးခန်းရှိရတယ်။
အဲသည်ရံုးခန်းက ေကာ်ေဇာခင်းထားမှ ြဖစ်မယ်။ အချက်အလက်ေတွ သီးြခားထိန်းသိမ်းဖို့ ကွန်ြပူတာတစ်လံုးနဲ့ အကူစာေရးတစ်ေယာက်လည်း ပါရဦးမှာေပါ့။ ေခါင်းေဆာင်ဆိုတာ သူများမြမင်နိုင်တဲ့အရာေတွကို ြမင်ေအာင်သံုးသပ်တတ်ရတယ်။ ပုရွက်ဆိတ်ကေလးအလုပ်လုပ်တဲ့ လုပ်ငန်းခွင်အေြခအေနေတွဟာ နှုန်းကိုက်စံကိုက်ြဖစ်မှသာ သူထုတ်လုပ်ေနတဲ့ ကုန်ပစ္စည်းဟာလည်း ေပမီေဒါက်မီ စံချိန်မီ ြဖစ်မှာေပါ့။ သည်လိုေလ့လာသံုးသပ်မှုမျိုးေတွမှာလည်း သူ့ေနရာနဲ့သူ တတ်ကျွမ်းတဲ့သူရဲ့ အြကံဉာဏ် မယူလို့ မသင့်ေတာ်ပါဘူး။ ကိုယ်က အလုပ်ြကီးအကိုင်ြကီး လုပ်ေနမှပဲ။ နိုင်ငံတကာက ကျွမ်းကျင်သူအတိုင်ပင်ခံ ပညာရှိြကီးဦးဇီးကွက်ကိုပင့်ြပီး ေလ့လာဆန်းစစ် အြကံဉာဏ်များေပးဖို့ ထပ်ေခါ်ရပါတယ်။ သံုးလြကာ အချိန််ယူေလ့လာဆန်းစစ်ြပီး အစီရင်ခံစာအရှည်ြကီးနဲ့ တင်ြပထားတဲ့ ဆန်းစစ်ချက်ကေတာ့ “ဌာနတွင်းမှာ ဝန်ထမ်းေတွ ပိုလျှံေနပါသတဲ့။” သည်အလုပ်ကေတာ့ ေဘာစိကိုယ်တိုင် လုပ်မှြဖစ်မယ့်သေဘာရှိပါတယ်။ အဲသည်ေလာက် တစ်ဌာနလံုး တက်ညီလက်ညီ အလုပ်လုပ်ေနြကတဲ့အထဲမှာ ဘယ်သူ့ကို အလုပ်ြဖုတ်ပစ်မတုန်း။
ပုရွက်ဆိတ်ကလွဲလို့ ဘယ်သူရှိရဦးမလဲ။ အလုပ်လည်း အရင်လို ေကာင်းေကာင်းမလုပ်၊ အထက်လူြကီးလည်း ကဏ္ဍေကာစ ဘုကန့်လန့်ဂွစာတိုက်၊ သည်လိုလူမျိုးေတွ လက်တွဲေခါ်ေနရင် ခရီးဖင့်ရံု ရှိေတာ့မေပါ့။ ခေလးတို့ေရ.. အဲေလ.. လူြကီးတို့ေရ။ ပံုြပင်ကေလးကေတာ့ ဒါပါပဲကွယ်။ ဘဘတို့လည်း အနာဂတ်နိုင်ငံေတာ်ြကီးရဲ့ ကျန်းမာေရးေစာင့်ေရှာက်မှုစံနစ်ြကီး အရှိန်အဟုန်နဲ့ ဖွံ့ြဖိုးတိုးတက်လာေစဖို့ဆိုရင် ေမာင်စံဖားတို့လို ေတာထိုင် ဘိုင်ကျ ဘုေရးေနတဲ့ ပုရွက်ဆိတ်ေလာက် အေကာင်ငယ်ကေလးေတွကို အားနာပါးနာ ငဲ့ငဲ့ညှာညှာ စဉ်းစားေနဖို့ အချိန်အခါ မဟုတ်ေတာ့ဘူးလို့ ဆိုချင်ဟန်တူပါရဲ့ေလ။ (အလုပ်ြပုတ်တဲ့အခါ ဘိန်းမုန့်ဖုတ်စားဖို့ ပလန်ကေလးဘာေလး စဉ်းစားထားဦးမှ ေတာ်ေတာ့မယ်ဗျား)။
အလုပ်သင်ဆရာဝန်ဘဝတုန်းကေတာ့ သိမ်ြဖူလမ်းေထာင့်မှာရှိတဲ့ ကျန်းမာေရးဦးစီးဌာနရံုးချုပ်နံေဘးမှာ ရံုးအေဆာင်သီးြခားကေလးနဲ့ ဆိုင်းဘုတ်ကေလးစဖတ်ဖူးတဲ့အချိန်မှာ ငါအလုပ်ေလျှာက်လိုက်တဲ့အခါ အဲသည်ဌာနမှာရရင် ဘယ်ေလာက်များ ေကာင်းလိုက်မလဲလို့ စိတ်ကူးေတွ ယဉ်ြကည့်ဖူးပါတယ်။ ဘာြဖစ်လို့ဆိုေတာ့ ဗိုလ်ချုပ်လမ်းေပါ်မှာရှိတဲ့ အိမ်ကေနဆို လမ်းတစ်ေကွ့ေလး ေကွ့လိုက်ရင် ေရာက်သွားလို့ပါ။ ထမင်းဘူးေတာင် ယူစရာမလိုပဲ ရံုးတက်လို့ရတယ်ေလ။
ဒါေပသိ စိတ်ကသာရှိတာပါ။ အဲသည်မှာ ဘယ်သူေတွ ဘာလုပ်ေနြကမှန်းေတာင် သိတာမဟုတ်ဘူး။ ေတာ်ေသးတာေပါ့။ စိုင်လည်းမေကာ် ကံလည်းမေချာ်လို့ အဲသည်ြခံုေပါ်မေရာက်သွားတာ။ ကိုယ့်အေြကာင်းကိုယ်အသိဆံုးေလ။ ပလန်နင်နဲ့ပတ်သက်လို့ “မနက်ြဖန်ခွဲလူနာရှိသလား” ဆိုတာထက် ပိုေတွးထားတာမှ မရှိပဲ။ ကိုယ့်အနာဂတ်ကို တစ်လစာပဲ ရိုစတာဆွဲထားပါတယ်ဆိုမှ။
အေြပာင်းအေရွှ့ကိစ္စေတာ့ စိတ်ေလျှာ့ပလိုက်ြပီ။ လူြကီးစကားဆိုတာ ဘယ်တုန်းက ယံုရဖူးလို့လဲ။ ေလာက်ကိုင်တုန်းကလည်း ဘူတန်သာထွက်မသွားရင် ခုထက်ထိ ေြပာင်းေပးဦးမှာ မဟုတ်ဘူး။ အမ်းမှာ ဒုတိယနှစ်ရဲ့ တတိယသံုးလပတ်စြပီေလ။ အိမ်က မေနနိုင်လို့ ေနပူေတာ်ကို သူတို့ဘာသူတို့ အခစားဝင်ြကတဲ့အခါ “သူကအမ်းက ေြပာင်းချင်တာေရာ ေသချာလို့လား။ တစ်ခါမှလည်း လာမတစ်ခါပဲနဲ့ ဘယ်သူက အလကားေနရင်း ေြပာင်းေပးမှာတုန်း။” လို့ အားေပးစကားများ ေြပာြကားလိုက်ပါသတဲ့။
“ကိုယ့်လူကိုယ် ေသချာေအာင်ြပန်ေမးေချပါဦး” ဆိုေတာ့ သူတို့စကားက “အိမ်ေထာင်ေတွဘာေတွ ကျေနသလားမှမသိတာ” လို့ ဖွင့်မေြပာရံုတမယ်ပဲ။ (တင်ထားတဲ့ေလျှာက်လွှာေတာင် ဘယ်အမှိုက်ြခင်းထဲ ေရာက်ေနတယ်မသိ) ေတာ်ေလာက်ပါြပီ။ ေရှ့ေနမင်းများ မေစာင်မနိုင်လည်း ရှိပါေစေတာ့။ သူတို့ေဆွမျိုးများ မေတာ်တဆ ပါလာတုန်းကကျ သံုးလေတာင်မဆိုင်းဘူး ချက်ချင်းေြပာင်းေပးတာ။ အဲဒါေတွ ေြပာချင်ဘူး ေြပာချင်ဘူး။ ေြပာချင်တာက ဘာပဲြဖစ်ြဖစ် ပလန်နင်တစ်ခုခုလုပ်မယ်ဆိုရင် ကိုယ့်လို အထက်မသိ ေအာက်မညှိပဲနဲ့ ဘယ်လိုမှ မြဖစ်နိုင်ဘူးလို့ သိေစချင်တာပါ။
ဒါေပမယ့် ပလန််နင်မပါရင် ဘာေတွြဖစ်တတ်သလဲဆိုတာ အခုတေလာေလးကျမှ လက်ေတွ့သိသိလာရြပန်ပါတယ်။ ေဆးရံုေပါ်ကထိုင်ြပီး လာသမျှလူနာကုေပးေနရံုနဲ့ ဘယ်ေတာ့မှ ဇာတ်လမ်းမဆံုးတဲ့ အြဖစ်ေတွဟာ တကယ်လို့များ အစကတည်းက ေရေရရာရာ ြကိုတင်စီမံထားခဲ့ရင် သည်ေလာက်အြဖစ်ဆိုးနိုင်စရာ မရှိဘူး လို့ ေတွးမိလာတာကိုး။ အပ်နဲ့ထွင်းတဲ့စားရိတ် နဲ့ ပုဆိန်နဲ့ေပါက်ရတဲ့စားရိတ်ချင်းကလည်း တူမှ မတူပဲနဲ့။ ဘာတစ်ခုမှ ြကိုြကိုတင်တင် စီမံြပင်ဆင်မထားပဲ သည်ေကွ့ေရာက် သည်တက်နဲ့ ဟိုေကွ့ေရာက် ဟိုတက်နဲ့ေလှာ်ြပီး ချီတက်တဲ့သူေတွဆိုတာ ငါ့ေလှငါထိုး ပဲခူးေရာက်ေရာက် ေရာက်ချင်ရာေရာက်သွားတတ်သလို အဲသည်ေရာက်တဲ့အရပ်ဟာလည်း ကိုယ်သွားချင်တဲ့အရပ် ြဖစ်ချင်မှ ြဖစ်တာပါတဲ့။ သူများ မြကည့်ပါနဲ့ေလ။ ေမာင်စံဖားေလးပဲြကည့်။
လူြကီးသူမနဲ့ ဘယ်ေနရာသွားချင်ပါတယ် လို့ ေရေရရာရာ ပလန်နင်မလုပ်ထားမိတဲ့အတွက် ဘယ်သူမှ မသွားချင်တဲ့ေနရာေတွချည့်ပဲ ြပန်မေခါ်စတမ်း လွှတ်ထားတာ မြမင်ဘူးလား။ ေတာ်ြပီေနာ်။ ထပ်ေြပာရင် မေြကနပ်ချက်ေတွ ရင်ဖွင့်ေနတယ် ထင်ေနဦးမယ်။ တကယ်ေတာ့ ဘာမှ မေြကနပ်စရာမရှိဘူး။ ေြကနပ်တယ် အဘေရ။ သားေြကနပ်တယ်။ ဖိုးသူေတာ်မျက်စိလည်ေလ ဆွမ်းဆန်ပိုရေလ လို့ သေဘာထားတာ။
ဘူတန်ကြပန်လာြပီးစမှာ ေနြပည်ေတာ်တက်ေတာ့ အဲဒီဌာနက အရာရှိဆရာဝန်တစ်ေယာက်နဲ့ ဆံုြဖစ်ပါတယ်။ ထံုးစံအတိုင်း အြပင်မှာ မြမင်ဖူးတဲ့ မိတ်ေဆွေပါ့။ သူတို့ရံုးက ကျန်းမာေရးဝန်ြကီးဌာန ရံုးပရဝုဏ်အတွင်းမှာ မဟုတ်ပါဘူးတဲ့။ ဟိုးေတာင်ေပါ်အရပ်မှာလို့ဆိုတယ်။ ကိုယ်က ရံုးကိစ္စတစ်ဘက်နဲ့ ကသီလင်တလာရတာမို့ သူ့ရံုးကို လိုက်မလည်ြဖစ်လိုက်ပါဘူး။ အခုချိန်ကျမှ သူတို့ရံုးမှာ ဘာေတွများလုပ်ရပါလိမ့်။ သူတို့အလုပ်သဘာဝက ဘယ့်နှယ်များ ရှိမှာပါလိမ့်လို့ သိချင်စိတ် ြပင်းြပလာပါတယ်။
လက်ရှိကိုယ်တို့ေဆးေလာကြကီးမှာ ြဖစ်ပျက်ေနတဲ့အြခင်းအရာေတွဟာ သူတို့လက်စလက်န မကင်းဘူးလို့ ယူဆနိုင်သလို ေနာင်လာမယ့်အနာဂတ် ြမန်မာြပည်ေဆးေလာကြကီးရဲ့ အေကာင်းအဆိုးေတွမှာလည်း သူတို့ဩဇာဘယ်ကင်းပါ့မလဲ။ (ေကာင်းရင် လုပ်တဲ့သူေတွေတာ်လို့ ညံ့ရင် ပလန်နင်မေကာင်းလို့ လွှဲချလိုက်ရံုပဲေပါ့)။ အစေကာင်းမှ အေနှာင်းေသချာသတဲ့။ ပလန်နင်မှာကတည်းက ချာလပတ်ရမ်းေနမယ်ဆိုရင် ေလထဲကတိုက်အိမ်ေတာင် ဥတုသံုးပါးခံမှာ မဟုတ်ဘူးဗျ။ ေခတ်မီဖွံ့ြဖိုးတိုးတက်တဲ့ နိုင်ငံေတာ်ြကီးကို တည်ေဆာက်ေနပါတယ်ဆိုတဲ့ သားသားတို့ ဂီးေဆာင်ေကျာင်းများဟာလည်း ပလန်နင်မပါပဲ ဘာကိုမှ စီမံခန့်ခွဲမှု ြပုြကမယ် မထင်ပါဘူးဗျာ။ သို့ေသာ်လည်း မင်းကွန်းပုထိုးေတာ်ြကီးလို တန်းလန်းြကီး ဂွမ်းသွားတဲ့ ပေရာဂျက်ြကီးေတွကလည်း ေပါမှေပါ။ ဆည်ြကီးေြမာင်းြကီး ေဆာက်လို့ြပီးကာမှ ေရမလာလို့ တို့ကိုြကီးေကျာ်တစ်ေယာက် ၃ရမင်း စာရင်းဝင်သွားရတာ အင်းဝေခတ်ကတည်းကဗျ။ ခုထက်ထိေတာင် ရိုးရာမပျက်ေသးဘူး။ ေရဗူးေပါက်တာလည်း အေရးမြကီးဘူး။ ေရပါတာမပါတာလည်း အေရးမြကီးဘူး။ ေရေလာင်းေရလာေကာင်းဖို့သာ အဓိက။ ကိုယ့်မိန်းမသားသမီးများေတာင် ေစတနာထားလို့ မဝေသးပဲ တတိုင်းတြပည်လံုး ေစတနာလိုက်ထားရေအာင် သူရူးမှ မဟုတ်တာ။ (ဒါေြကာင့်လည်း သူေကာင်းြပုခံထားရတာ ေနေပလိမ့်မယ်)။
ဘာေတွြဖစ်ကုန်ရသလဲဆိုတာကေတာ့ အရှင်းြကီးပါ။ သူတို့ဦးစီးဌာနရဲ့ နံမယ်မှာကိုက ပါတယ်။ စီမံကိန််းချည့်ပဲ မဟုတ်ဘူး။ စာရင်းအင်းဆိုတာ ပါေသးတယ်ေလ။ ဆင်ြဖူေတာ်ြပုတ်စားချင်ေတာင် အိုးရှိမှြဖစ်ပါသတဲ့။ စီမံကိန်းတစ်ခုေရးေတာ့မယ်ဆိုရင် လိုအပ်တဲ့ ကိန်းဂဏန်း၊ စာရင်းအင်း၊ ေဒတာအချက်အလက်ေတွကို မှန်မှန်ကန်ကန် အေြခြပုထားမှသာ အုတ်ြမစ်ခိုင်ခိုင်အေပါ် ြပဿဒ်ဘံုြမင့် အထွဋ်တင်နိုင်ပါလိမ့်မယ်။ သည်လိုဆိုေတာ့ ထိေရာက်ေအာင်ြမင်တဲ့ စီမံကိန််းြကီးေတွ ေရးဆွဲနိုင်ဖို့အတွက် သားသားတို့ ကျန်းမာေရးဝန်ထမ်းေတွဘက်က တိကျမှန်ကန်တဲ့ ကျန်းမာေရးစာရင်းအင်းေတွကို မကွယ်မဝှက် တင်ြပေပးဖို့ လိုအပ်တယ် လို့ ြမင်မိပါတယ်။ ဆိုင်းမဆင့် ဗံုမဆင့် ဘာြဖစ်လို့ အဲသည်ဌာနအေြကာင်း စိတ်ဝင်စားလာရသလဲဆိုတာ အဲဒါပါပဲ။ ေတာသက်ကေလး ေြခာက်နှစ် ခုနှစ်နှစ် ရှိလာတဲ့အခါမှာ ကျန်းမာေရးစာရင်းဇယားေတွ ဘယ်နည်းဘယ်ပံု ေကာက်ခံြပုစုေနရတယ်ဆိုတာ ကိုယ်တိုင်လက်ေတွ့ သိသိလာရတဲ့အတွက် စီမံကိန်းေရးဆွဲသူ ေမာင်မင်းြကီးသားများ လုပ်ရည်ကိုင်ရည် စွမ်းအင်ေတွကို အံချီးမကုန်ေလးစားလာမိပါတယ်။
အတူတူပါပဲေလ။ ကိုယ်ေတွလည်း ေတာေဆးရံုမှာ ဘာမှမရှိပဲ အကုန်ြဖစ်ေအာင် လုပ်ေနြကတာ ေြပာလို့ယံုမယ်ေတာင် မထင်ပါဘူး။ လက်ေထာက်ဆရာဝန် တစ်ေယာက်မှ မရှိလည်းရတယ် (စာေမးပွဲသွားေြဖေနြကလို့)။ ေမ့ေဆးဆရာဝန် မရှိပဲ ခုနှစ်လေကျာ်ေအာင် ကိုယ့်ဘာသာေမ့ေဆး ေပးခဲ့ဖူးတယ်။ ေလာက်ကိုင်တုန်းကဆို တစ်နှစ်ခွဲ ကိုယ့်ဘာသာ ေမ့ေဆးေပးရတာ။ သမားေတာ် ပါရဂူဘွဲ့တက်တာ မနှစ်ကကတည်းက။ ေဆးကုသေဆာင်ကလူနာေတွ ကိုယ်မြကည့် ဘယ်သူြကည့်မှာတုန်း။
ကေလးအထူးကုေြပာင်းသွားတာ တစ်နှစေကျာ်ရှိြပီ။ ခုထက်ထိ အေရးအေြကာင်းဆို သူ့ဆီဖုန်းဆက်ြပီး ေဆးညွှန်းတွက်ခိုင်းေနရေသးတယ်။ ဓါတ်မှန်ကျွမ်းကျင်က စေနတနဂင်္ေနွ အလုပ်မလုပ်ဘူး။ ဓါတ်မှန်ခန်းေသာ့ယူထားြပီး ကိုယ့်ဘာသာဝင်ရိုက်။ ဓါတ်ခွဲကျွမ်းကျင်က ေြပာင်းသွားတာ တစ်ေယာက်မှ မရှိဘူး။ ေသွးလှူရှင် ကိုယ့်ဘာသာလိုက်ေခါ်၊ ကိုယ့်ဘာသာ ေသွးစစ် ေသွးထုတ် ေသွးသွင်း။ မရှိတဲ့ဘဝမှာ လူနာနဲ့ ဆရာဝန် ဆရာမကလွဲလို့ ဘာဆို ဘာမှ မရှိဘူး။ ဒါေပမယ့် အခု အေဆာင်ထဲ လာြကည့်လှည့်။ လည်ပင်းကအေပါက်ေဖာက်ြပီး ေဘာလံုးနဲ့ညှစ် အသက်ရှူေနရတဲ့ လူနာတစ်ေယာက်ရှိတယ်။
ဗိုက်ေပါ်မှာ အူအေခွလိုက်ထုတ်ြပီး ေနာက်ေဖးသွားေနရတဲ့ လူနာလည်းရှိတယ်။ လူေတွမှာ ြဖစ်တတ်တဲ့ေရာဂါမှန်သမျှ အကုန်ရှိတယ်။ လူေတွေနြကတာေလ။ ကိုယ်လိုေတာဆရာဝန်ေတာင်မှ ဘာရှိရှိမရှိရှိ၊ ေဆးရံုေပါ်လူနာြပည့်ေနေသးရင် သူများတကာ ဌာနအြကီးြကီးက နိုင်ငံြခားြပန် ကျွမ်းကျင်သူဆရာြကီးများလည်းပဲ ဘာေဒတာရရမရရ စီမံကိန်းြကီးေတွ ထွက်ထွက်လာတာ ဘာဆန်းသလဲ။
တကယ့်တကယ်ေြပာချင်တာက ဆရာသမားများဟာ ေဒတာေရေရရာရာ မပါပဲ ရမ်းတုတ် မှန်းအုပ်လုပ်ေနြကတယ်လို့ ဆိုလိုတာ မဟုတ်ပါဘူး။ ကိုယ့်ဘက်ကချွတ်ယွင်းေနတဲ့ ေဒတာကိန်းဂဏန်းအမှန်ကို ြပုစုတင်ြပေရးဘက်ကို အေလးေပးေြပာချင်ပါတယ်။ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံရဲ့ ကျန်းမာေရးေစာင့်ေရှာက်မှု အဆင့်အတန်းကို ညွှန်းြပတဲ့ မိခင်ေသနှုန်း၊ ေမွးကင်းစကေလးေသနှုန်း၊ ငါးနှစ်ေအာက်ကေလးေသနှုန်း၊ သားပျက်သားေလျှာနှုန်း စတဲ့ကိန်းဂဏန်းေတွဟာ ေအာက်ေြခဆရာဝန်ေတွအတွက် ငယ်ထိပ်ေြမွေပါက်တဲ့ စာရင်းဇယားေတွြဖစ်ပါတယ်။ ဘယ်ြမို့နယ်ဆရာဝန်ကမှ အရှိကိုအရှိအတိုင်း တင်ြပတာမေတွ့ဖူးေသးပါဘူး။
တင်ြပလိုက်လို့ “သွားေရာ့ လဟယ်” ြဖစ်သွားတဲ့ သူငယ်ချင်းတစ်ေယာက်ေတာ့ ြမင်ဖူးပါတယ်။ အထက်လူြကီးများအေနနဲ့ အရမ်းအရမ်းကို စန်းစန်းတင့်ြဖစ်တဲ့ေရာဂါေတွ၊ အေသအေပျာက်ေတွလည်း ရှိပါတယ်။ ကိုယ့်ဆီကတက်သွားတဲ့ ကိန်းဂဏန်းတစ်ခုဟာ ကိုယ်အပါအဝင် မီးခိုးြကွက်ေလျှာက် ြပဿနာရှည်ရမယ့် အမှုမျိုးဆို ကိုယ့်ဆီမှာတင် လက်စေဖျာက် ဖံုးဖိလိုက်တယ်ဆိုတာ ဘယ်သူကမှ အမှားလို့မြမင်ြကတဲ့ လုပ်ရိုးလုပ်စဉ်တစ်ခုြဖစ်ပါတယ်။ အရင်ကေတာ့ အဲသည်အေြကာင်းကို စကားေရာေဖာေရာ ဟာသေနှာလို့ ေြပာခဲ့ေရးခဲ့ဖူးေပမယ့် (စာအုပ်ထွက်တဲ့အခါ ဆင်ဆာေတာ့ မလွတ်ခဲ့ဘူးေပါ့ဗျာ) အခုတစ်ခါမှာေတာ့ ေသေသချာချာ ေလးေလးနက်နက် ေဆွးေနွးလိုပါတယ်။
ဥပမာဆိုြကပါစို့။ ကိုယ့်ြမို့နယ်ထဲမှာ သားပျက်သားေလျှာနှုန်းေတွ သူများထက်ပိုများေနြပီ။ ဒါဆိုရင် ေသချာတယ်။ တစ်ေယာက်ေယာက်ကေတာ့ တရားမဝင် ကိုယ်ဝန်ဖျက်ချတဲ့အလုပ်လုပ်ေနတာ ရှိကိုရှိလို့။ တစ်ေယာက်တည်းနဲ့ေတာင် အဲေလာက်သိသာတဲ့ ကိန်းဂဏန်းဟာ ေလးငါးေယာက်ေလာက် ရှိေနြပီဆိုရင် ေြကာက်ခမန်းလိလိကို တက်လာေတာ့တာပါ။ ဘယ်ရွာမှ လိုက်စာရင်းေကာက်စရာကို မလိုဘူး။ ေဆးရံုကိုေရာက်လာတဲ့ လူနာေတွကိုက တစ်ပါတ် သံုးေယာက်ေလာက်ရှိလာမယ်။
သူတို့ဘယ်လိုပဲဖံုးဖံုး ဘယ်ရွာကလာသလဲ လိပ်စာနဲ့တင်ပဲ သိသာေနြပီ။ ြကာလာေတာ့ အေသအေပျာက်ေတွက ပါလာဦးမယ်။ အဲသည်စာရင်းဇယားေတွအကုန် အထက်တင်လိုက်လို့ကလည်း ကိုယ်အေထာင်းခံရမယ်။ ကိုယ့်အရင်လာခဲ့တဲ့ဆရာဝန်ေတွလည်း ဒါမျိုးြကံုခဲ့ြပီးသား။ သူတို့တုန်းကဆို ကိုယ်တိုင်ရဲစခန်းမှာ အမှုဖွင့်တိုင်တာ။ ဘာြဖစ်သွားသလဲ။ ေြပာင်းသွားတာေပါ့ အဲသည်ဆရာဝန်။ ဟိုဘက်ကေတာ့ ြပည့်တန်ဆာအိမ်ေတာင် လမ်းေြကာင်းရှိတုန်း ခဏပဲ ပိတ်ထားရတာ။ ေနာက်တစ်ပတ်ေလာက်ေန “အကိုေရ မလာတာြကာြပီ။ သတိရေနတယ်။” ဆိုြပီး ဝင်လာမစဲတသဲသဲ ြပန်စည်တတ်တဲ့အမျိုး။ ကိုယ်လည်း မြကာခင်ေြပာင်းေတာ့မယ့်ဟာ။ ဘာလို့ အမုန်းခံေနမှာလဲ။ မေတာ်ေချာင်းရိုက်ေတာ့ ဘယ့်နှယ်လုပ်မတုန်း။ ေတာ်ြကာ ရံုးချိန်းသက်ေသဆင့်ရင် ခရီးစားရိတ်ရမှာလည်း မဟုတ်ပဲနဲ့။ အဲလိုနဲ့ ဂျာေအး သူ့အေမရိုက်တာ ြကာလှြပီပဲဟာ။ ေတာ်ေရာေပါ့။ သည်လိုအြဖစ်အပျက်မျိုး မရှိဘူးလို့သေဘာထားလိုက်ြကစို့။ မေတွ့ဘူးလား။ ဂဏန်းကေလးတစ်လံုး ြပင်ေပးလိုက်ရံုနဲ့ ခုနှစ်ရက်သားသမီး စိတ်ေအးချမ်းသာ။ တကယ်တမ်းလက်ေတွ့မှာ စာရင်းအင်းတိုင်းကို မှန်မှန်ကန်ကန် တက်ဖို့ဆိုတာ ထင်သေလာက် မလွယ်ပါဘူး ပိတ်သတ်ြကီးရယ်။
ဘူတန်မှာသံုးတဲ့စံနစ်တစ်ခုေတာ့ သေဘာကျလို့ မျှေဝချင်မိတယ်။ တကယ်ေတာ့ အဲဒါ ကိုယ့်ဆီက စံနစ်ပါ။ ဘယ်သူမှ ေသေသချာချာ လိုက်မလုပ်ြကလို့သာ။ ြပင်ပလူနာမှတ်ပံုတင်ဌာနမှာေရာ၊ အတွင်းလူနာေဆးရံုဆင်းတဲ့အခါမှာေရာ လူနာရဲ့ေရာဂါေဝဒနာကို အမျိုးအစား ကုဒ်နံပါတ်ေတွနဲ့ ခွဲြခားြပီး စာရင်းပို့ရပါတယ်။ ေဆးမှတ်တမ်းထိန်းသိမ်းတဲ့သူက အဲသည် အက္ခရာနံပါတ်မပါရင် ဆရာဝန်ဆီြပန်ေမးြပီး ြဖည့်ရပါတယ်။ တူရာတူရာေရာဂါအလိုက် အက္ခရာစဉ်ထားြပီး ဘာေရာဂါလို့ေတာ့ တိတိကျကျ ေရးေပးစရာမလိုပါဘူး။ (လူနာမှတ်တမ်းမှာေတာ့ ေရးရတာေပါ့) အဲဒါေြကာင့်သူတို့ဆီမှာ ေရာဂါနံမယ်တပ်လိုက်ရင် အထက်ကထုေြခလွှာေတာင်းမယ့် ကိစ္စမျိုး မရှိေတာ့ပဲ မှန်မှန်ကန်ကန် ြဖည့်သွင်းနိုင်ပါတယ်။ သူတို့ဆီက ေဆးရံုအုပ်ဆရာဝန်နဲ့ ကိုယ်နဲ့လည်း ခင်ပါတယ်။
ေဆးရံုကို ဘုရင်မင်းြမတ်ြကွလာမယ်ဆိုေတာ့ ကိုယ်ေတွက မေနနိုင်မထိုင်နိုင် အေဆာင်သန့်ရှင်းေရးတို့၊ ကုတင်ေပါ်မှာ လူနာေတွ သပ်သပ်ရပ်ရပ် ရှိမရှိတို့ လိုက်ြကည့်မိတယ်။ ေဆးရံုေပါ်တက်တဲ့ ေလှကားအုတ်ခံုမှာ အဂင်္ေတေတွ ပဲ့ကျေနတာြမင်ေတာ့ သူ့ေခါ်ြပြပီး မနက်ြဖန် လူြကီးမလာခင် ြပင်ဖို့သတိေပးတဲ့အခါ သူက “သည်အတိုင်း အရှိအတိုင်းပဲ ြမင်ပါေစ။ အမှန်က ပဲ့ကတည်းက ချက်ြခင်းြပင်ရမှာြဖစ်လို့ လူြကီးလာမှ ထြပင်ြပီး အသစ်အတိုင်းြမင်သွားလို့ရှိရင် ပိုရှက်စရာေကာင်းပါလိမ့်မယ်။” တဲ့။ ကိုယ်ေြပာမိတဲ့စကားေတာင် ကိုယ်ြပန်ရှက်သွားပါတယ်။ လူေနမှုအဆင့်အတန်းချင်း စီးပွားေရးအေြခအေနမျင်း သိပ်မကွာလှေပမယ့် စိတ်ဓါတ်အေြခခံချင်းကွာတာက အဓိကအေြကာင်းတရားပါ။
သူတို့တေတွ ေကာင်းလှချည့်လို့ မဆိုလိုပါဘူး။ ေကာင်းတဲ့အတုကေလးေတွေတာ့ ယူေစချင်တာေပါ့။ ဘာစီမံကိန်းကိုပဲလုပ်လုပ် စိတ်ဓါတ် အညစ်အေြကးေတွကိုေတာ့ အရင်ရှင်းပစ်ရဦးမယ် ထင်ပါတယ်။
ဘိန်းမုန့်ဖုတ်တဲ့အခါ အထက်မီးေအာက်မီး ညီမှမျှမှ အထဲကမုန့်နပ်သတဲ့။ ကိုယ့်ဆီမှာေတာ့ အထက်နဲ့ေအာက် အကျက်မညီြကပဲ အေြကာက်တရားက အမှန်တရားကို ကွယ်ေနတဲ့အခါ ဘယ်လိုလုပ်ြပီး တစ်သားတည်းြဖစ်ေအာင် စီမံနိုင်ပါ့မလဲ။ အုန်းနို့ေကျာက်ေကျာများလို အလွှာလိုက်ြကီးသတ်သတ်စီ ခဲသွားမှာေပါ့။ စကားလက်စမသတ်ခင်မှာ ကိုေနဇင်လတ်ရဲ့ “စီမံခန့်ခွဲမှုဆိုတာ..” ထဲက ပံုြပင်ကေလးတစ်ပုဒ် မျှေဝချင်ပါတယ်။ တခါက ပုရွက်ဆိတ်ကေလးတစ်ေကာင်ဟာ အားြကိုးမာန်တက် အလုပ်လုပ်လို့ ထွက်ကုန်ေတွတိုးတက်လာြပီး ေပျာ်ေပျာ်ပါးပါးြကီး သူ့အလုပ်သူဆက်လုပ်ေနတဲ့အခါ ေဘာစိက “ဒီေကာင် စူပါဗိုက်ဆာမပါပဲေတာင် သည်ေလာက်လုပ်နိုင်ေနရင် သူ့အထက်မှာ စူပါဗိုက်ဆာတစ်ေယာက်များ ခန့်လိုက်လို့ကေတာ့ သည့်ထက်ပို တိုးတက်လာရချည်ေသးရဲ့။” လို့ ေတွးမိြပီး ပိုးဟပ်ကို ခန့်လိုက်သတဲ့။ လုပ်သက်အေတွ့အြကံုရင့်တဲ့ပိုးဟပ်က ပထမဆံုး ြကည့်ြကပ်လိုက်တာကေတာ့ အလုပ်ချိန်တိတိကျကျနဲ့ မခိုမကပ် အလုပ်လုပ်ဖို့ပါတဲ့။
ဒါေပမယ့် ပုရွက်ဆိတ်ရဲ့ လုပ်ငန်းခွင်တိုးတက်မှုမှတ်တမ်းေတွကို အချိန်နဲ့တေြပးညီ အထက်ကို ြပန်လည်တင်ြပနိုင်ဖို့အတွက် အကူဝန်ထမ်းတစ်ေယာက်ေတာ့ လိုေသးတာမို့ ပင့်ကူကို ထပ်ခန့်ြပီး တယ်လီဖုန်းေြဖဖို့၊ မှတ်တမ်းမှတ်ရာထိန်းသိမ်းဖို့ တာဝန်ေပးလိုက်သတဲ့။ ကျွမ်းကျင်တဲ့ပညာရှင်ဆိုတာ ထုတ်လုပ်မှုအစီရင်ခံစာေတွကိုလည်း အစည်းအေဝးမှာ ခန့်ခန့်ညားညား တင်ြပရတာမို့ ပါဝါပွိုင့်ေတွ အိတ်ဆဲလ်ေတွ တတ်တဲ့ ကွန်ြပူတာပညာရှင်တစ်ေယာက်ေတာ့ မရှိလို့ ဘယ်ြဖစ်ပါ့မလဲ။ အတက်အကျ ဂရပ်ဖ်ေတွနဲ့ြပမှ ြမင်သာမယ်ေလ။ သည်လိုနဲ့ ဘားကမ့်ထဲက ယင်ေကာင်တစ်ေကာင် ေရာက်လာြပန်ေရာ။ တေန့တေန့ အလုပ်လုပ်ရတယ်မရှိပဲ စာရွက်ေတွြဖည့်၊ အစည်းအေဝးမှာတင်ြပေနရတာနဲ့ ပုရွက်ဆိတ်ကေလးခမျာ မအားရပါဘူး။ မအားသာမအားတယ်။ ဘာကုန်ပစ္စည်းမှလည်း ထွက်မလာေတာ့ အကွပ်မရှိတဲ့ြကမ်းလို ပရမ်းပတာြဖစ်ေနတဲ့ ပုရွက်ဆိတ်ရဲ့ဌာနကို စီမံအုပ်ချုပ်ဖို့ ပုဇင်းရင်ကွဲတစ်ေကာင် ထပ်ခန့်ရေတာ့တာေပါ့။ မန်ေနဂျာဆိုတာ ရံုးခန်းရှိရတယ်။
အဲသည်ရံုးခန်းက ေကာ်ေဇာခင်းထားမှ ြဖစ်မယ်။ အချက်အလက်ေတွ သီးြခားထိန်းသိမ်းဖို့ ကွန်ြပူတာတစ်လံုးနဲ့ အကူစာေရးတစ်ေယာက်လည်း ပါရဦးမှာေပါ့။ ေခါင်းေဆာင်ဆိုတာ သူများမြမင်နိုင်တဲ့အရာေတွကို ြမင်ေအာင်သံုးသပ်တတ်ရတယ်။ ပုရွက်ဆိတ်ကေလးအလုပ်လုပ်တဲ့ လုပ်ငန်းခွင်အေြခအေနေတွဟာ နှုန်းကိုက်စံကိုက်ြဖစ်မှသာ သူထုတ်လုပ်ေနတဲ့ ကုန်ပစ္စည်းဟာလည်း ေပမီေဒါက်မီ စံချိန်မီ ြဖစ်မှာေပါ့။ သည်လိုေလ့လာသံုးသပ်မှုမျိုးေတွမှာလည်း သူ့ေနရာနဲ့သူ တတ်ကျွမ်းတဲ့သူရဲ့ အြကံဉာဏ် မယူလို့ မသင့်ေတာ်ပါဘူး။ ကိုယ်က အလုပ်ြကီးအကိုင်ြကီး လုပ်ေနမှပဲ။ နိုင်ငံတကာက ကျွမ်းကျင်သူအတိုင်ပင်ခံ ပညာရှိြကီးဦးဇီးကွက်ကိုပင့်ြပီး ေလ့လာဆန်းစစ် အြကံဉာဏ်များေပးဖို့ ထပ်ေခါ်ရပါတယ်။ သံုးလြကာ အချိန််ယူေလ့လာဆန်းစစ်ြပီး အစီရင်ခံစာအရှည်ြကီးနဲ့ တင်ြပထားတဲ့ ဆန်းစစ်ချက်ကေတာ့ “ဌာနတွင်းမှာ ဝန်ထမ်းေတွ ပိုလျှံေနပါသတဲ့။” သည်အလုပ်ကေတာ့ ေဘာစိကိုယ်တိုင် လုပ်မှြဖစ်မယ့်သေဘာရှိပါတယ်။ အဲသည်ေလာက် တစ်ဌာနလံုး တက်ညီလက်ညီ အလုပ်လုပ်ေနြကတဲ့အထဲမှာ ဘယ်သူ့ကို အလုပ်ြဖုတ်ပစ်မတုန်း။
ပုရွက်ဆိတ်ကလွဲလို့ ဘယ်သူရှိရဦးမလဲ။ အလုပ်လည်း အရင်လို ေကာင်းေကာင်းမလုပ်၊ အထက်လူြကီးလည်း ကဏ္ဍေကာစ ဘုကန့်လန့်ဂွစာတိုက်၊ သည်လိုလူမျိုးေတွ လက်တွဲေခါ်ေနရင် ခရီးဖင့်ရံု ရှိေတာ့မေပါ့။ ခေလးတို့ေရ.. အဲေလ.. လူြကီးတို့ေရ။ ပံုြပင်ကေလးကေတာ့ ဒါပါပဲကွယ်။ ဘဘတို့လည်း အနာဂတ်နိုင်ငံေတာ်ြကီးရဲ့ ကျန်းမာေရးေစာင့်ေရှာက်မှုစံနစ်ြကီး အရှိန်အဟုန်နဲ့ ဖွံ့ြဖိုးတိုးတက်လာေစဖို့ဆိုရင် ေမာင်စံဖားတို့လို ေတာထိုင် ဘိုင်ကျ ဘုေရးေနတဲ့ ပုရွက်ဆိတ်ေလာက် အေကာင်ငယ်ကေလးေတွကို အားနာပါးနာ ငဲ့ငဲ့ညှာညှာ စဉ်းစားေနဖို့ အချိန်အခါ မဟုတ်ေတာ့ဘူးလို့ ဆိုချင်ဟန်တူပါရဲ့ေလ။ (အလုပ်ြပုတ်တဲ့အခါ ဘိန်းမုန့်ဖုတ်စားဖို့ ပလန်ကေလးဘာေလး စဉ်းစားထားဦးမှ ေတာ်ေတာ့မယ်ဗျား)။
0 comments:
Post a Comment