ေဒါ်ေမရှင်ဆိုခဲ့တဲ့ ဒီသီချင်းကေလးဟာ ဆရာြကီး ေအဝမ်းဆရာညှာ ရဲ့ လက်ရာ ြဖစ်ပါတယ်။ ကိုဝင်းဦး နဲ့ ေဒါ်တင်တင်ြမတို့ ြပန်ဆိုလိုက်တဲ့အခါမှာလည်း အေတာ် လူြကိုက်များခဲ့တဲ့ သီချင်းကေလးပါ။ ပထဝီ သမိုင်းေနာက်ခံတင်မက ရှုခင်းရှုကွက်များပါ မကျန်ရေစရံုတင်မဟုတ်ပါဘူး။ ကိုယ့်မင်းကိုယ့်ချင်းနဲ့ ေနထိုင်ခဲ့ြကတဲ့ ဇာတိမာန်ကေလးပါ တက်ြကွလာေအာင် နှိုးေဆာ်ေပးနိုင်လို့ တန်ဘိုးမြဖတ်နိုင်တဲ့ သီချင်းေကာင်းကေလး တစ်ပုဒ်ြဖစ်ပါတယ်။
အလယ်တန်းေကျာင်းသားဘဝက စာေမးပွဲေြဖဖို့ အလွတ်ကျက်ြပီး ေခါင်းထဲမှာ ဘာမှ မကျန်ေတာ့တဲ့ အထဲကေန အင်းဝဆိုတဲ့အေြကာင်းကို ဒီသီချင်းကေလး နားေထာင်ြပီး တတ်သေလာက် မှတ်သေလာက် အစဆွဲထုတ် လိုက်ရပါတယ်။ အေနာ်ရထာမင်းြကီးထူေထာင်ခဲ့တာကို ပထမြမန်မာနိုင်ငံေတာ်၊ ဘုရင့်ေနာင်မင်းတရားြကီး ထူေထာင်ခဲ့တာကို ဒုတိယြမန်မာနိုင်ငံေတာ်၊ အေလာင်းမင်းတရားြကီး ထူေထာင်ခဲ့တာကို တတိယြမန်မာနိုင်ငံေတာ်လို့ ေခါ်ြကေလေတာ့ အင်းဝြမို့တည် နန်းစံမင်းတရားြကီးများဟာ ဘယ်ြမန်မာနိုင်ငံေတာ်ထဲမှ မပါပဲ တစ် နှစ်ပိုင်းတစ်ပိုင်း နိုင်ငံေတာ် လို့ ေခါ်ရမလို ြဖစ်ေနပါတယ်။ ြမန်မာြပည်ေြမပံုထဲကို ကသည်း ယိုးဒယား ရှမ်း ရခိုင်တို့ ဆွဲမထည့်နိုင်ေတာ့ ရှင်ဘုရင်ချင်းအတူတူ မျက်နှာငယ် ရရှာတာေပါ့ေလ။
ဒါေပမယ့် အင်းဝမင်းများနဲ့ အင်းဝေခတ် ြပည်သူများဟာ ြမန်မာလူမျိုးေတွရဲ့ နှလံုးသည်းပွတ်ထဲကို ြမန်မာဆိုတဲ့စိတ်နဲ့ ြမန်မာစာြမန်မာမှု အနုပညာေတွ ထည့်သွင်းေပးခဲ့တဲ့ ေနရာမှာေတာ့ သူတို့တာဝန်ေတွ ေကျခဲ့ပါတယ် လို့ ဆိုချင်ပါတယ်။ ဒီကေန့ေခတ်မှာ အဲဒါေတွကို ေမ့ပစ်လိုက်ရင် ကျွန်ေတာ်တို့ တာဝန်မေကျမှာစိုးလို့ ကျွန်ေတာ်ေတွးမိသမျှ အေတွးအြမင်တို့ကို ေဝငှပါတယ်။ သို့ေသာ်ြငား ကျွန်ေတာ်သင်ြကားခဲ့ရတဲ့ သမိုင်းသင်ခန်းစာတို့ဟာ အလယ်တန်းသင်ရိုးမျှသာ ရှိခဲ့တာမို့ မဟာဝိဇ္ဇာ မဟာ့မဟာဝိဇ္ဇာေဇာ်ဂျီ ဆရာြကီး ဆရာမြကီးများက အမှားအယွင်းများ ေထာက်ြပေဝဖန် ေဆွးေနွးေပးေစလိုပါတယ်။ ကျွန်ေတာ်ေြပာသမျှကေတာ့ အနှိပ်သည်ငတိုးေြပာ ေသာတာမဟုတ်ဘူးေနာ် လို့ပဲ သေဘာထားေပးြကပါ။ သမိုင်းေြကာင်းမူမှန်ြပုစုတာ ကိုယ့်အရာမဟုတ်ပါဘူး။ သူများြပုစုထားတဲ့ သမိုင်းေြကာင်းကေလး ဖတ်မိသေလာက် သင်ခန်းစာယူြကည့်တာပါ။
သီချင်းခံစားမှု မှတ်စုေတွ စေရးတဲ့အခါမှာ သီချင်းနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ြဗုပ္ပတ်ကေလးေတွေဖာ်လို့ ကိုယ်သိသေလာက် ဆိုသူ ေရးသူ တီးသူအေြကာင်းကေလးေတွ ညွှန်းလို့ နားေထာင်ချင်စိတ်ကေလးေတွ ြဖစ်လာေအာင် ြကိုးစားေရးပါတယ်။ ဒါေပမယ့် ကိုယ့်ြဖုတ်ဦးေနှာက်ထဲ သိသမျှက ကုန်သေလာက် ြဖစ်လာြပန်တဲ့အခါမှာ မသိတသိ နဲ့ ြကားဖူးနားဝကေလးများကို ရှာေဖွ မှီြငမ်းလို့ ဆက်ေရးေနရပါတယ်။ ဒီအခါမှာ ေနာက်ပိုင်းေရးတဲ့စာေတွမှာ မမှန်ကန်တဲ့ အချက်အလက်ေတွ ပါမှာ အလွန်စိုးပါတယ်။ အင်းဝနဲ့ ပတ်သက်လို့ မင်းက ဘယ်ေလာက်သိလို့ ေရးရသလဲဆိုရင် တခါမှ မေရာက်ဖူးတဲ့ အရပ်ပါ။ မန်းေလးက အေနာက်ဘက် ယွန်းရင် စစ်ကိုင်း၊ မင်းကွန်း နဲ့ မံုရွာကို ေြခချဖူးတယ်ဆိုယံု ေရာက်ဖူးတာပါ။ ြကားဖူးတာကေတာ့ ဆရာမနုနုရည်(အင်းဝ) တို့ ကိုေလး(အင်းဝဂုဏ်ရည်) တို့ရဲ့ အရပ်ေပါ့။ အင်းဝသူြကီးက ြမစိမ်းြပာကမာရွတ်လို့ ရန်ကုန်လူေနမှုကို အေရးေကာင်းေလေတာ့ ရန်ကုန်သားကေလးကလည်း ဟိုးတုန်းက အင်းဝလူေနမှုကို အရွဲ့တိုက်လို့ ဖွဲ့လိုက်ပါဦးမယ်။ သီချင်းကေလးကတဆင့်ေပါ့။
ြမန်မာမင်းေတွ ြမို့တည်နန်းတည် လုပ်ခဲ့ြကတဲ့အထဲမှာ အင်းဝေလာက် ခက်ခက်ခဲခဲ ပညာသားပါပါ ြကိုးစားခဲ့ရတာ ရှိမယ် မထင်ပါဘူး။ ပုဂံပျက်ေတာ့ ရှမ်းညီေနာင်သံုးဦး ဆက်ခံရင်း အငယ်ဆံုးမင်းသား တစီးရှင် သီဟသူက အင်းဝမှာ နန်းတည်ဖို့ သံုးြကိမ်တိုင်တိုင်ြကိုးစားခဲ့တာေတာင် မေအာင်ြမင်ပါဘူးတဲ့။ ဘာြဖစ်လို့လဲဆိုေတာ့ သီချင်းထဲမှာ ပါသလို ဧရာဝတီြမစ် စမံုြမစ် ဒုဋ္ဌာဝတီလို့ေခါ်တဲ့ ြမစ်ငယ်ြမစ်၊ ေဇာ်ဂျီြမစ် နဲ့ ပန်းေလာင်ြမစ်လို့ေခါ်တဲ့ ြမစ်ငါးသွယ် ေပါင်းဆံုရာအရပ်မှာ ထွန်းလာတဲ့ သံလျက်စွန်းေပါ်ကေန ြမစ်ကျိုးအင်းေလးခုကို ေြမဖို့ြပီးမှ တည်ခဲ့ရတဲ့ ြမို့ ြဖစ်လို့ပါတဲ့။ တို့ြမန်မာများရဲ့ ဆည်ေြမာင်းအင်းအိုင်အတတ်ဟာ အဲဒီေခတ် အေနာက်နိုင်ငံများထက်များ သာေနမလားပဲ။
သီဟသူရဲ့ေြမး သတိုးမင်းဖျားလက်ထက်ကျမှ ေအာင်ြမင်ေအာင် တည်နိုင်ခဲ့ပါသတဲ့။ ေရှးေခတ်က ြမို့တည်နန်းတည် မင်းတရားတို့ဘာဝ တေဘာင်စနည်းဗျာဒိတ်ေတွ ရှာြကံြကတဲ့အခါ အဲဒီေနရာဟာ ကကုဿန်ြမတ်စွာဘုရားရှင် လက်ထက်ေတာ်ကတည်းက သုနာပရန္တတိုင်း ရတနာပူရအမည်နဲ့ စည်ပင်ခဲ့တဲ့ ြမို့ြကီးေနရာြဖစ်လို့ပါတဲ့။ သီချင်းအရ ြမို့တည်သက္ကရာဇ်က ၇၂၆ ခု ေပါ့။ ထံုးစံအရ ရန်အေပါင်းတို့ကို သုတ်သင်ရမှာမို့ ဥဇ္ဇနာမင်းြကီး အဲဒီအချိန်က ကံမေကာင်းဘူး ြဖစ်သွားတယ်။ သီချင်းက ြပည့်စံုပံုများေတာ့ မိဖုရားြကီးမေသးမျှင်ေတာင် မကျန်ခဲ့ဘူး။ အဲဒီတုန်းက နံမည်က ေစာဥမ္မာတဲ့။ လူပျိုြကီးေစာတင်ေမာင် နဲ့ အမျိုးမစပ်နဲ့ေနာ်။ နဂိုကမှ ရာဇဝင် အူေပါက်ကို။
သတိုးမင်းဖျား နံမည်ေကျာ်တာကေတာ့ သူက ကာလသားရှင်ဘုရင်ဗျ။ သူ့လက်ထက်မှာ သူခိုးြကီးငတက်ြပားရယ်လို့ ြမို့ရွာအလံုး အံုးအံုးြကွက်ြကွက် စန်းေတွတက်ေနတာကို ဘယ်ေထာက်လှမ်းေရး ဘယ်သတင်းေပးမှ အားမကိုးပဲ ကိုယ်ေတာ်တိုင် သူခိုးေယာင်ေဆာင်လို့ ဂျိန်းစဘွန်းစတိုင် လက်ရမိေအာင်် ဖမ်းနိုင်ပါသဗျား။ ြပီးကျမှ ေဘာ်ဒါေဘာ်ချက်ချင်း ရက်ရက်စက်စက် မကွပ်မျက်ချင်လို့ မေသခင် လိုရာဆုေတာင်းေစ ဆိုေတာ့ ဟိုကသူခိုးကလည်း သူခိုးပါး။ လှစ်လှစ်ကေလး။ ရှင်ဘုရင်ေပျာ့ကွက် ဘယ်နားေနသလဲ သိြပီးသား။ မိဖုရားြကီးေစာဥမ္မာနဲ့ “တေရးချစ်ခွင့် ြမင်ရနိုးရှင့်” လို့ဆိုေတာ့ ဘုရင်ြကီးခမျာ “ဒါေလးတစ်ခုေတာ့ ခွင့်လွှတ်ေစချင်တယ် ေမာင်ရယ်” ဆို ေလျှာချလိုက်ရတယ်။ ကိုယ့်စကားနဲ့ကိုယ် မလိုက်ေလျာနိုင်ေတာ့တဲ့အခါ အသက်လွှတ်ရေတာ့တာေပါ့ေလ။ ခက်တာက အတွင်းသိ အစင်းသိချင်းဆိုေတာ့ လွတ်တာနဲ့ မင်းဘဏ္ဍာ ကုန်ေအာင်ခိုးေတာ့မှာဆိုေတာ့ ကိုယ့်ပစ္စည်းကိုယ် ြပန်မခိုးေတာ့ေအာင် ေရွှတိုက်စိုးခန့်လိုက်သတဲ့။ သူခိုးကို တိုက်စိုးခန့်တယ် ဆိုတဲ့ စကားပံုဟာ အင်းဝေခတ်က လာတာေပါ့ကွယ်။ ဒီကေန့ထိလည်း အသံုးတည့်ေနတုန်းပဲကွဲ့။ စကားပံုကို ေြပာတာပါ။ မဟုတ်တာေတွ ေလျှာက်မေတွးေကာင်းဘူးေနာ်။
အင်းဝမှာ ေရွှနန်းေတာ်ြကီး တည်ခဲ့တဲ့ ပံုြပင်ဇာတ်ေြကာင်းေတွကေတာ့ ေြပာလို့မကုန်နိုင်ေအာင်ပါပဲ ဆိုတာ အဟုတ်ဗျ။ သတိုးမင်းဖျားကိုဆက်ခံတဲ့ မင်းြကီးစွာေစာ်ကဲ လက်ထက်ကစလို့ သူ့သားေတွြဖစ်တဲ့ တရဖျား မင်းေခါင် လက်ထက်တိုင်ေအာင် ေအာက်ြပည်က ဟံသာဝတီ မွန်တို့နဲ့ နှစ်ေလးဆယ် စစ်ပွဲြကီးနွှဲခဲ့တယ်လို့ ေကာင်းြကီးသင်္ခါမှာေြပာခဲ့တယ်ေလ။ အခု စစ်အေြကာင်း ြပန်မေကာက်ပါဘူး။ အဲဒီအချိန်တုန်းက ဟံသာဝတီက ဇာတ်ေကာင် ေတာ်ေတာ်များများက ရာဇာဓိရာဇ် အေရးေတာ်ပံုကျမ်းထဲ ဝင်ကုန်သလိုပဲ အင်းဝဘက်က ဇာတ်ေကာင် ေတာ်ေတာ်များများဟာလည်း ၃၇ မင်းနတ်ေတွထဲ ေရာက်ကုန်တာ ေတွ့ရတယ်ဗျ။ တရဖျား၊ မင်းေအာင်စွာ၊ ြမင်းြဖူရှင်၊ အများြကီးမှ အများြကီး။ အဲဒီအချိန်က နတ်ြပည်က ဒီဗီအင်းဝဆိုြပီး ချေပးသလား မသိပါဘူး။ ဒါေပမယ့် နတ်ဆိုတာ ြဖစ်ချင်တိုင်း ြဖစ်လို့ရတာမှတ်လို့။
သနားစရာ ေနာက်ခံ ဇာတ်ေြကာင်းကေလးရယ်။ မှတ်မှတ်သားသားြဖစ်စရာ ထင်ရှားတဲ့ ဇာတ်ေကာင်စရိုက်ကေလးရယ်။ ကခုန်ြမူးတူး ပူေဇာ်စရာ နတ်ချင်းေကာင်းေကာင်းကေလးေတွ ရယ် ရှိမှ နတ်စဉ်မီတာ။ အင်းဝေခတ်က နတ်ေတွက ဒီကေန့ေခတ်မှာလို အိုးေလးလှုပ်ပါေဟ့တို့ ဝကဝက တို့နဲ့ ဖီလင်မလာဘူး။ အဲဒီေတာ့ အဲဒီအင်းဝေခတ်မှာ စာေပ ဂီတ အနုပညာေတွ ဘယ်ေလာက်ရှင်သန်သလဲဆိုတာ သိနိုင်တယ်။ မဟာဂီတ သီချင်းြကီးေတွ ေတာ်ေတာ်များများဟာ အင်းဝေခတ်မှာ စတင်ဖွံ့ြဖိုးလာခဲ့ြကတယ်။ ြမန်မာ့ယဉ်ေကျးမှုေတာ်ေတာ်များများဟာ အင်းဝေခတ်မှာ ေတာ်ေတာ် အရှိန်အဟုန် ေကာင်းေကာင်း ဖွံ့ြဖိုးတိုးတက်ခဲ့တယ်။ ေပေလးပင် သျှင်ေလးပါးလို့ေခါ်တဲ့ သျှင်မဟာသီလဝံသ၊ သျှင်ဥတ္တမေကျာ်၊ သျှင်အုန်းညို၊ သျှင်ေခမာ တို့လို ြမန်မာစာေပ အညွန့်အဖူး မီးရှူးတန်ေဆာင်ြကီးများတင်မကဘူး။ အင်းဝစြကိုသူြမတ်တို့လို စကားစစ်ထိုးလို့ ြငိမ်းချမ်းေရး ေဆာင်ရွက်နိုင်သူေတွလည်း ေပါ်ထွန်းခဲ့ပါတယ်။ (ေပါ့ေသးေသးမဟုတ်ဘူးေနာ်။ စစ်ဦးဘီလူးဆိုတဲ့ ရာဇာဓိရာဇ်လိုဘုရင် ေဒါြကီးေမာြကီး စစ်ကိုင်းအေရာက်ချီလာတာကို နားဝင်ေအာင် တရားေဟာနိုင်တာ။
ဘန်ကီမွန်းေလာက်ေတာ့ သနားတယ်။) ရာဇေြကာင်းဓမ္မေြကာင်းမှာ စကားေတာင်စားလို့ေခါ်တဲ့ ခံုေတာ် ေမာင်ကျဘမ်းလို ပညာေကျာ်များလည်း ထွန်းကားခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီအင်းဝေခတ်က ြမန်မာ့ယဉ်ေကျးမှု အေမွအနှစ်ေတွဟာ ဒီကေန့ထိ စံထားေလ့လာေနြကရဆဲ။ တန်ဖိုးအနဂ္ဂ ထိုက်တန်ေနဆဲပဲဆိုတာ အေမရိကန်ယဉ်ေကျးမှု၊ ဥေရာပယဉ်ေကျးမှုေတွကို အံချီးမကုန်ြဖစ်ေနတဲ့ အခုေခတ် ြမန်မာလူငယ်ကေလးေတွကို ရှင်းြပချင်ပါတယ်။ ဖတ်ြကည့် နားေထာင်ြကည့်ေစချင်ပါတယ်။ အဲဒါကိုယ့်အေြကာင်းပါ။ ကိုယ့်အေြကာင်းကိုယ်မသိရင် ဘယ်သူက လာေြပာြပမှာတုန်း။
ြမန်မာနိုင်ငံရဲ့ အကျယ်အဝန်းဟာ ဘုရင့်ေနာင်မင်းတရားြကီးရဲ့ ဘုန်းတန်ခိုးေအာက်မှာ ဘယ်ေလာက်ကျယ်ြပန့်ြကီးမားခဲ့သလဲ အသိေနာ်။ ဘယ်နှစ်နှစ်များ ခံလိုက်ပါလိမ့်။ သူ့သားေတာ် နန္ဒဘုရင်လက်ထက်မှာ ဘာမှမကျန်ေတာ့ဘူး။ ေြမကိုချဲ့ရင် စည်းရိုးပဲရေတာ့မေပါ့။ ဒါေတာင် ေစာင့်မြကည့်နိုင် ထင်းြဖစ်သွားမှာ။ ြမန်မာဆိုတဲ့စိတ်၊ ြမန်မာမှု ြမန်မာ့ဓေလ့ ြမန်မာ့ယဉ်ေကျးမှုဆိုတာေတွကို မေမ့မေပျာက်သေရွ့ ဘယ်ေနရာေရာက်ေရာက် ြမန်မာဟာ ြမန်မာပဲ ြဖစ်ေနမှာပါ။ ေြပာမယ့်သာ ေြပာေနရတယ်။
ကျွန်ေတာ် အထက်မှာေြပာသွားတဲ့ ြမန်မာနံမည်ေတွကို မြကားဖူးတဲ့လူငယ်ေတွ ပိုများေနမှာ သိပါတယ်။ အဲဒါေတွက စာေမးပွဲမှာ မေမးဘူးေလ။ သူတို့သိြကတာ တရံတခါဆီက ပုဂံရာဇဝင်အချစ်ဇာတ်လမ်းမှာ မှတ်တမ်းတင်ခဲ့ မင်းကျန်စစ် နှလံုးသားေဝဒနာ ဒါေလာက်ပဲ။ ေသချာေြပာြပစမ်းပါဦး ဆိုရင် “မိတ္ထီလာရှိလယ်။ ကန်ရှိလယ်။ ဖားရှိလယ်။ အိပ်ေစာ့ အိပ်ေစာ့။ နိေမလာမ ဆက်ေြပာြပမယ်” ဆိုတဲ့ တရုတ်ြကီး သားေချာ့သလိုပဲေနမှာ။ အေရးြကီးတာက ေချာက်ထဲကျေတာ့မည့် ြမန်မာနိုင်ငံေတာ်ြကီးကို ဘယ်သူက ကယ်တင်လိုက်သလဲပဲ သိဖို့လိုတာေနာ့။ ေကျးဇူးြပုြပီး ေမးြမန်းဖတ်ရှုြကပါခင်ဗျာ။ ကိုယ့်ြမန်မာအေြကာင်းေလး။ ကျွန်ေတာ် ညွှန်းပဲ ညွှန်းလို့ရပါတယ်။ ေြပာရင် တေထာင့်တညမို့ပါ။
ဟံသာဝတီအေြကာင်းေြပာေတာ့ ဟံသာဝတီပျက်တဲ့ အေြကာင်းေလး သင်ခန်းစာယူြပီး နိဂံုးချုပ်ခဲ့သလိုပဲ ေရွှအင်းဝသီချင်းကေလးမှာလည်း ပထမ အင်းဝနိုင်ငံေတာ်ြကီး ပျက်သုဉ်းရပံုကေလး ေြပာြပချင်ပါတယ်။ အင်းဝဘုရင် မင်းေခါင်ဟာ ရာဇာဓိရာဇ်နဲ့ ြမန်မာရာဇဝင်မှာ အရှည်ြကာဆံုး စစ်ပွဲြကီးခင်းြပီးတဲ့ေနာက်မှာ အသက်အရွယ် ရလာတာကတေြကာင်း၊ စစ်ေြကာင့် တိုင်းသားြပည်သူ နလံမထူနိုင်တာ သေဘာေပါက် လာတာကတေြကာင်းမို့ ေနာက်ပိုင်းမှာ ဘာသာတရားဘက်လှည့်ြပီး မွန်တို့နဲ့ ြငိမ်းချမ်းစွာ ဆက်ဆံလာပါတယ်။
သူက ရာဇာဓိရာဇ်ထက်အရင် နတ်ရွာစံပါတယ်။ တသက်လံုး စစ်ေြမြပင်မှာ ယဉ်ပါးကုန်ဆံုးတဲ့သူေတွမို့ သားသမီးများကို ထူးချွန်ေအာင် ဆံုးမနိုင်ဟန်မတူပါဘူး။ ေအာက်ဘက်မှာ ညီအကိုချင်း နန်းလုအားြပိုင်ြကသလို အထက်မှာလည်း ပိုမိုရှုတ်ေထွးတဲ့ နန်းတွင်းေရးေတွ ြကံုလာပါတယ်။ မင်းေခါင်ရဲ့သား သီဟသူက ဟံသာဝတီကို ရန်ရှာမှာစိုးလို့ ဒဂံုစား ဗညားရံက နှမြဖစ်သူ ရှင်ေစာပုကို ပဏ္ဏာဆက်လိုက်ေသာ်ြငား၊ အင်းဝနန်းတွင်းမှာ ရှင်မင်းလှ နဲ့ ရှင်ဘို့မယ်တို့အားြပိုင်မှုက ရှင်ဘုရင်ေတွကို အရုပ်ကေလးများလို ကစားနိုင်ခဲ့ပါတယ်။
မိဖုရားချင်း အေချာအလှ အနုအယဉ်ြပိုင်တာမျိုး မဟုတ်ပဲ ဓါးအထက်ြပိုင်ြကတာကိုး။ ဆင်ြဖူေတာ်ရူးရူးတဲ့ ရှင်ဘုရင်ကို ညဘက်ဆင်ေကျာ့ခိုင်းြပီး အုန်းေဘာင်ေစာ်ဘွားနဲ့ လုပ်ြကံေစတာ ရှင်ဘို့မယ် စံနက်လို့ဆိုပါတယ်။ အုန်းေဘာင်စားနန်းေတာ်ထဲ မေရာက်ခင် နန်းေတာ်အြပင်မှာ တန်ေဆာင်းနဲ့ စံေနရတဲ့ ရှင်မင်းလှက ဆီးြကိုသုတ်သင်လို့ သူ့ရင်ေသွး မင်းလှငယ်ကေလးကို နန်းတင်လိုက်တဲ့အခါ ရှင်ဘုရင်ကေလးက ကိုးနှစ်သားကေလးပါ။ အရုပ်တရုပ်တင်ြပီး ေနာက်ကွယ်က အုပ်ချုပ်ချင်တယ်ဆိုတာ အင်းဝေခတ်ကတည်းက အြကံေတွပါကွယ်။ အကျိုးဆက်ကေတာ့ ကိုယ့်ရင်ေသွးလူမမယ်ကေလးခမျာ နန်းစံသက်သံုးလနဲ့ ကံေတာ်ကုန်ရှာတယ်။
အေြကာင်းတိုက်ဆိုင်လာလို့ အဂင်္လန်သမိုင်းမှာ အဋ္ဌမေြမာက်ဟင်နရီအေြကာင်း ေြပာခဲ့တုန်းက ေမရီဘိုလင်း အန်းဘိုလင်း ညီအမနှစ်ေယာက်အေြကာင်း ြပန်ေကာက်လိုက်ပါဦးမယ်။ ရုပ်ရည်ေချာေမာလွန်းတဲ့ သူတို့ညီအမကို ထင်ေပါ်ရင် စင်ေတာ်ကေကာက်နိုင်ေအာင် နန်းေတာ်ထဲကို ေခါ်သွင်းရင်း ထီးမူနန်းဟန်တို့ သင်ေပးခဲ့တာက သူတို့ရဲ့ ဦးေလးအရင်း ေနာ်ေဖာ့ြမို့စားြကီးေလ။ ေြပာခဲ့သလိုပဲ အန်းက ကက်သရင်းဆီက သရဖူကို လုယူနိုင်ခဲ့ေပမည့် ကာလဝိဘက် ေနာက်ပိုးတက်တဲ့အခါမှာ သူကိုယ်တိုင်လည်း ေမာင်အရင်းနဲ့ ယိုးစွပ်ခံရြပီး နှစ်ေယာက်လံုး ေခါင်းအြဖတ်ခံရတယ်။ ဒီအခါမှာ သူတို့မိခင်က ြမို့စားြကီးကို ရန်ေတွ့ြပီးငိုလိုက်တာေလ။ နန်းေတာ်ထဲကို အေခါ်ေကာင်းလို့ ခုေတာ့ သူ့သားသမီးေတွ အကုန်ငယ်ငယ်ရွယ်ရွယ်နဲ့ ဒီလိုအြဖစ်ဆိုး ြကံုရတာပါတဲ့။
အခုလည်း ရှင်မင်းလှခမျာ နဂိုကတည်းက တန်ေဆာင်းေဆာက်လှူြပီး နန်းေတာ်ြပင်ထွက်ေနခဲ့ပါလျက် ြပည်ထဲအေရး ေပါက်နဲ့ေကျးမှာ စိတ်မြပတ်နိုင်ေတာ့ ေြမွပါလည်းဆံုး သားလည်းဆံုးရရှာတယ်။ သူ့ေနာက် ရှင်ဘို့မယ်ေခါ်လာတဲ့ ကေလးေကျးေတာင်ညိုလည်း လပိုင်းေလာက်နဲ့ ရှင်ဘို့မယ်ပါ အပါေခါ်ြပီး ရခိုင်ထွက်ေြပးရတာ ေရွှစက်ေတာ်မှာတင် ကံကုန်ပါတယ်။ အထက်စက်ေတာ်ရာအတက် ေတာင်ခုလတ်မှာ ရှင်ဘို့မယ် ယက္ကန်းရက်တဲ့ဂူဆိုတာေလး ြမင်မိတုန်းက ရှင်ဘို့မယ်ဆိုတာ ဥစ္စာေစာင့်ကေလးလား မှတ်ေနတာ မဟုတ်လား။ ထီးရိပ်ခိုတယ်ဆိုတာ တယ်ေြကာက်စရာေကာင်း ေနာ်။
ရာဇဝင်သမိုင်းေြကာင်းဆိုတာ ငါမှန်တယ် နင်မှားတယ် တင်းပုပ်ကိုယ်စီနဲ့ ြငင်းခုန်ေနမည့်အစား မှားြပီးသားအမှား အခါခါ မမှားရေအာင် သင်ခန်းစာယူတာက ပိုမေကာင်းဘူးလားလို့ ေတွးမိပါတယ်။ အြကိမ်ြကိမ်ထူေထာင်လာရတဲ့ ြမန်မာနိုင်ငံေတာ်ြကီးဟာ အြကိမ်ြကိမ်လည်း ကျဆံုးခဲ့ရတာမို့ ေနာင်ေသာအခါမှာ သမိုင်းတရားခံအြဖစ် နံမည်တွင်ရစ်၊ ကိုယ့်သားေြမးမျိုးဆက် ေခါင်းမေဖာ်ဝံ့လို့ ဇာတ်ြမှုတ်ရတဲ့သူေတွအြဖစ်ကို ဘယ်သူကမှ လိုချင်လိမ့်မယ် မထင်ပါဘူး။ တချိန်က စိန်ေဒါင်းေရာင်ြခည် ေတာက်ထွန်းေပသည်ဆိုတဲ့ ေရွှအင်းဝြမို့ြကီးက ေြပာတဲ့ အနိစ္စပံုြပင်ကေလးေတွ နားေထာင်ြကည့်ြကပါစို့။
ကကုဿန် ြမတ်စွာဘုရားဘဂဝါ လက်ထက်ေတာ်က ရတနာပူရအမှန် သုနာပရန္တံမည် တွင်ခဲ့ပါေပသည်။ ၇၂၆ ခုထဲ မှတ်ယူစွဲ ေရွှအင်းဝေနြပည် ြမို့ေတာ်ြကီးတည်။
(ဧရာဝတီ စမံု ဒုဋ္ဌာဝတီ ေဇာ်ဂျီ ပန်းေလာင် ေချာင်းြမစ်ငါးလီ ေပါင်းလို့ဆံုြကသည်) ၂ ။ (သံလျက်စွန်းေပါ်တွင် အင်းေလးအင်းကို ဖို့၍ြမို့တည် သတိုးဖျားရာဇာဘုရင် စိုးစံသည်) ၂ ။ မေကာင်းတဲ့ ရန်ေဝးေအာင် ချိုးဖျက်နှိမ်နှင်းသည် ဪ ဥဇ္ဇနာမင်းယုတ်ကို သတ်သင်ြပန်ပါသည်။ ေစာဥမ္မာ ခင်မဒီ ေဒဝီေကာက်လို့ ေြမှာက်တင်စံစားသည်။
တို့တိုင်းဌာနီ ေရွှနန်းေတာ်တည် ြပဿဒ်ဘံုြမင့်ဆီ စိန်ေဒါင်းေရာင်ြခည် ေတာက်ထွန်းေပသည် ေြပာလို့မကုန်ေတာ့သည်။ မဂင်္လာ ကျက်သေရ ြဖိုးေဝတင့်စွ ြမို့ေရွှအင်းဝ သာယာဝေြပာစည်။
(ြမန်မာမင်းတို့ ဘုန်းပန်းပွင့်လို့ အဆင့်ဆင့်လာခဲ့သည်။ တန်ခိုးလည်းအြဖာြဖာ မြငိုးတဲ့သာသနာ တိုးတက်ေြပာင်ဝင်းသည်) ၂ ။ (အလွန်ပင် စည်ကားသည်။ ဟိုစဉ်အခါကအတည် ေနာင်လာေနာက်သား မှတ်ဖို့စာစီ) ၂ ။ ေရွှဂူ ထူပါရံု ထူးြမတ်တဲ့ေစတီ ဦးခိုက်အဥ္ဇလီ ဖူးလိုက်ြက ေရွှအင်းဝဆီ။
တို့တိုင်းဌာနီ ေရွှနန်းေတာ်တည် ြပဿဒ်ဘံုြမင့်ဆီ စိန်ေဒါင်းေရာင်ြခည် ေတာက်ထွန်းေပသည် ေြပာလို့မကုန်ေတာ့သည်။ မဂင်္လာ ကျက်သေရ ြဖိုးေဝတင့်စွ ြမို့ေရွှအင်းဝ သာယာဝေြပာစည်။
(အေတွ့သီချင်းြပဆိုမည်။ ေရွှအင်းဝြမို့ဆီ ေရာက်တဲ့အခါ အေနာက်ဘက်သာ ရှုေမျှာ်ြကည့် ေတွ့လိမ့်မည်) ၂ ။ ြမစ်ဧရာ တဘက်ကမ်းဆီ လှမ်းလို့ ေမျှာ်မှန်းရည် ပျိုလွမ်းသည် စစ်ကိုင်းေချာင် ေတာင်ထိပ်ဆီ ြမင့်ြမင့်ေမာက်ေမာက် အံ့ေလာက်စရာအတည် ပုညရှင်က ေစတီ ေစတီ ြကည်နူးဖွယ်တလီ သူေတာ်စင်များ ကိန်းေအာင်းြကတဲ့ ဂူေကျာင်းဘုရားေတွ ေပါလို့ ရှိခိုးမည်။
တို့တိုင်းဌာနီ ေရွှနန်းေတာ်တည် ြပဿဒ်ဘံုြမင့်ဆီ စိန်ေဒါင်းေရာင်ြခည် ေတာက်ထွန်းေပသည် ေြပာလို့မကုန်ေတာ့သည်။ မဂင်္လာကျက်သေရ ြဖိုးေဝတင့်စွ ြမို့ေရွှအင်းဝ သာယာဝေြပာစည်။
(ေဒါ်ေမရှင်)
အလယ်တန်းေကျာင်းသားဘဝက စာေမးပွဲေြဖဖို့ အလွတ်ကျက်ြပီး ေခါင်းထဲမှာ ဘာမှ မကျန်ေတာ့တဲ့ အထဲကေန အင်းဝဆိုတဲ့အေြကာင်းကို ဒီသီချင်းကေလး နားေထာင်ြပီး တတ်သေလာက် မှတ်သေလာက် အစဆွဲထုတ် လိုက်ရပါတယ်။ အေနာ်ရထာမင်းြကီးထူေထာင်ခဲ့တာကို ပထမြမန်မာနိုင်ငံေတာ်၊ ဘုရင့်ေနာင်မင်းတရားြကီး ထူေထာင်ခဲ့တာကို ဒုတိယြမန်မာနိုင်ငံေတာ်၊ အေလာင်းမင်းတရားြကီး ထူေထာင်ခဲ့တာကို တတိယြမန်မာနိုင်ငံေတာ်လို့ ေခါ်ြကေလေတာ့ အင်းဝြမို့တည် နန်းစံမင်းတရားြကီးများဟာ ဘယ်ြမန်မာနိုင်ငံေတာ်ထဲမှ မပါပဲ တစ် နှစ်ပိုင်းတစ်ပိုင်း နိုင်ငံေတာ် လို့ ေခါ်ရမလို ြဖစ်ေနပါတယ်။ ြမန်မာြပည်ေြမပံုထဲကို ကသည်း ယိုးဒယား ရှမ်း ရခိုင်တို့ ဆွဲမထည့်နိုင်ေတာ့ ရှင်ဘုရင်ချင်းအတူတူ မျက်နှာငယ် ရရှာတာေပါ့ေလ။
ဒါေပမယ့် အင်းဝမင်းများနဲ့ အင်းဝေခတ် ြပည်သူများဟာ ြမန်မာလူမျိုးေတွရဲ့ နှလံုးသည်းပွတ်ထဲကို ြမန်မာဆိုတဲ့စိတ်နဲ့ ြမန်မာစာြမန်မာမှု အနုပညာေတွ ထည့်သွင်းေပးခဲ့တဲ့ ေနရာမှာေတာ့ သူတို့တာဝန်ေတွ ေကျခဲ့ပါတယ် လို့ ဆိုချင်ပါတယ်။ ဒီကေန့ေခတ်မှာ အဲဒါေတွကို ေမ့ပစ်လိုက်ရင် ကျွန်ေတာ်တို့ တာဝန်မေကျမှာစိုးလို့ ကျွန်ေတာ်ေတွးမိသမျှ အေတွးအြမင်တို့ကို ေဝငှပါတယ်။ သို့ေသာ်ြငား ကျွန်ေတာ်သင်ြကားခဲ့ရတဲ့ သမိုင်းသင်ခန်းစာတို့ဟာ အလယ်တန်းသင်ရိုးမျှသာ ရှိခဲ့တာမို့ မဟာဝိဇ္ဇာ မဟာ့မဟာဝိဇ္ဇာေဇာ်ဂျီ ဆရာြကီး ဆရာမြကီးများက အမှားအယွင်းများ ေထာက်ြပေဝဖန် ေဆွးေနွးေပးေစလိုပါတယ်။ ကျွန်ေတာ်ေြပာသမျှကေတာ့ အနှိပ်သည်ငတိုးေြပာ ေသာတာမဟုတ်ဘူးေနာ် လို့ပဲ သေဘာထားေပးြကပါ။ သမိုင်းေြကာင်းမူမှန်ြပုစုတာ ကိုယ့်အရာမဟုတ်ပါဘူး။ သူများြပုစုထားတဲ့ သမိုင်းေြကာင်းကေလး ဖတ်မိသေလာက် သင်ခန်းစာယူြကည့်တာပါ။
သီချင်းခံစားမှု မှတ်စုေတွ စေရးတဲ့အခါမှာ သီချင်းနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ြဗုပ္ပတ်ကေလးေတွေဖာ်လို့ ကိုယ်သိသေလာက် ဆိုသူ ေရးသူ တီးသူအေြကာင်းကေလးေတွ ညွှန်းလို့ နားေထာင်ချင်စိတ်ကေလးေတွ ြဖစ်လာေအာင် ြကိုးစားေရးပါတယ်။ ဒါေပမယ့် ကိုယ့်ြဖုတ်ဦးေနှာက်ထဲ သိသမျှက ကုန်သေလာက် ြဖစ်လာြပန်တဲ့အခါမှာ မသိတသိ နဲ့ ြကားဖူးနားဝကေလးများကို ရှာေဖွ မှီြငမ်းလို့ ဆက်ေရးေနရပါတယ်။ ဒီအခါမှာ ေနာက်ပိုင်းေရးတဲ့စာေတွမှာ မမှန်ကန်တဲ့ အချက်အလက်ေတွ ပါမှာ အလွန်စိုးပါတယ်။ အင်းဝနဲ့ ပတ်သက်လို့ မင်းက ဘယ်ေလာက်သိလို့ ေရးရသလဲဆိုရင် တခါမှ မေရာက်ဖူးတဲ့ အရပ်ပါ။ မန်းေလးက အေနာက်ဘက် ယွန်းရင် စစ်ကိုင်း၊ မင်းကွန်း နဲ့ မံုရွာကို ေြခချဖူးတယ်ဆိုယံု ေရာက်ဖူးတာပါ။ ြကားဖူးတာကေတာ့ ဆရာမနုနုရည်(အင်းဝ) တို့ ကိုေလး(အင်းဝဂုဏ်ရည်) တို့ရဲ့ အရပ်ေပါ့။ အင်းဝသူြကီးက ြမစိမ်းြပာကမာရွတ်လို့ ရန်ကုန်လူေနမှုကို အေရးေကာင်းေလေတာ့ ရန်ကုန်သားကေလးကလည်း ဟိုးတုန်းက အင်းဝလူေနမှုကို အရွဲ့တိုက်လို့ ဖွဲ့လိုက်ပါဦးမယ်။ သီချင်းကေလးကတဆင့်ေပါ့။
ြမန်မာမင်းေတွ ြမို့တည်နန်းတည် လုပ်ခဲ့ြကတဲ့အထဲမှာ အင်းဝေလာက် ခက်ခက်ခဲခဲ ပညာသားပါပါ ြကိုးစားခဲ့ရတာ ရှိမယ် မထင်ပါဘူး။ ပုဂံပျက်ေတာ့ ရှမ်းညီေနာင်သံုးဦး ဆက်ခံရင်း အငယ်ဆံုးမင်းသား တစီးရှင် သီဟသူက အင်းဝမှာ နန်းတည်ဖို့ သံုးြကိမ်တိုင်တိုင်ြကိုးစားခဲ့တာေတာင် မေအာင်ြမင်ပါဘူးတဲ့။ ဘာြဖစ်လို့လဲဆိုေတာ့ သီချင်းထဲမှာ ပါသလို ဧရာဝတီြမစ် စမံုြမစ် ဒုဋ္ဌာဝတီလို့ေခါ်တဲ့ ြမစ်ငယ်ြမစ်၊ ေဇာ်ဂျီြမစ် နဲ့ ပန်းေလာင်ြမစ်လို့ေခါ်တဲ့ ြမစ်ငါးသွယ် ေပါင်းဆံုရာအရပ်မှာ ထွန်းလာတဲ့ သံလျက်စွန်းေပါ်ကေန ြမစ်ကျိုးအင်းေလးခုကို ေြမဖို့ြပီးမှ တည်ခဲ့ရတဲ့ ြမို့ ြဖစ်လို့ပါတဲ့။ တို့ြမန်မာများရဲ့ ဆည်ေြမာင်းအင်းအိုင်အတတ်ဟာ အဲဒီေခတ် အေနာက်နိုင်ငံများထက်များ သာေနမလားပဲ။
သီဟသူရဲ့ေြမး သတိုးမင်းဖျားလက်ထက်ကျမှ ေအာင်ြမင်ေအာင် တည်နိုင်ခဲ့ပါသတဲ့။ ေရှးေခတ်က ြမို့တည်နန်းတည် မင်းတရားတို့ဘာဝ တေဘာင်စနည်းဗျာဒိတ်ေတွ ရှာြကံြကတဲ့အခါ အဲဒီေနရာဟာ ကကုဿန်ြမတ်စွာဘုရားရှင် လက်ထက်ေတာ်ကတည်းက သုနာပရန္တတိုင်း ရတနာပူရအမည်နဲ့ စည်ပင်ခဲ့တဲ့ ြမို့ြကီးေနရာြဖစ်လို့ပါတဲ့။ သီချင်းအရ ြမို့တည်သက္ကရာဇ်က ၇၂၆ ခု ေပါ့။ ထံုးစံအရ ရန်အေပါင်းတို့ကို သုတ်သင်ရမှာမို့ ဥဇ္ဇနာမင်းြကီး အဲဒီအချိန်က ကံမေကာင်းဘူး ြဖစ်သွားတယ်။ သီချင်းက ြပည့်စံုပံုများေတာ့ မိဖုရားြကီးမေသးမျှင်ေတာင် မကျန်ခဲ့ဘူး။ အဲဒီတုန်းက နံမည်က ေစာဥမ္မာတဲ့။ လူပျိုြကီးေစာတင်ေမာင် နဲ့ အမျိုးမစပ်နဲ့ေနာ်။ နဂိုကမှ ရာဇဝင် အူေပါက်ကို။
သတိုးမင်းဖျား နံမည်ေကျာ်တာကေတာ့ သူက ကာလသားရှင်ဘုရင်ဗျ။ သူ့လက်ထက်မှာ သူခိုးြကီးငတက်ြပားရယ်လို့ ြမို့ရွာအလံုး အံုးအံုးြကွက်ြကွက် စန်းေတွတက်ေနတာကို ဘယ်ေထာက်လှမ်းေရး ဘယ်သတင်းေပးမှ အားမကိုးပဲ ကိုယ်ေတာ်တိုင် သူခိုးေယာင်ေဆာင်လို့ ဂျိန်းစဘွန်းစတိုင် လက်ရမိေအာင်် ဖမ်းနိုင်ပါသဗျား။ ြပီးကျမှ ေဘာ်ဒါေဘာ်ချက်ချင်း ရက်ရက်စက်စက် မကွပ်မျက်ချင်လို့ မေသခင် လိုရာဆုေတာင်းေစ ဆိုေတာ့ ဟိုကသူခိုးကလည်း သူခိုးပါး။ လှစ်လှစ်ကေလး။ ရှင်ဘုရင်ေပျာ့ကွက် ဘယ်နားေနသလဲ သိြပီးသား။ မိဖုရားြကီးေစာဥမ္မာနဲ့ “တေရးချစ်ခွင့် ြမင်ရနိုးရှင့်” လို့ဆိုေတာ့ ဘုရင်ြကီးခမျာ “ဒါေလးတစ်ခုေတာ့ ခွင့်လွှတ်ေစချင်တယ် ေမာင်ရယ်” ဆို ေလျှာချလိုက်ရတယ်။ ကိုယ့်စကားနဲ့ကိုယ် မလိုက်ေလျာနိုင်ေတာ့တဲ့အခါ အသက်လွှတ်ရေတာ့တာေပါ့ေလ။ ခက်တာက အတွင်းသိ အစင်းသိချင်းဆိုေတာ့ လွတ်တာနဲ့ မင်းဘဏ္ဍာ ကုန်ေအာင်ခိုးေတာ့မှာဆိုေတာ့ ကိုယ့်ပစ္စည်းကိုယ် ြပန်မခိုးေတာ့ေအာင် ေရွှတိုက်စိုးခန့်လိုက်သတဲ့။ သူခိုးကို တိုက်စိုးခန့်တယ် ဆိုတဲ့ စကားပံုဟာ အင်းဝေခတ်က လာတာေပါ့ကွယ်။ ဒီကေန့ထိလည်း အသံုးတည့်ေနတုန်းပဲကွဲ့။ စကားပံုကို ေြပာတာပါ။ မဟုတ်တာေတွ ေလျှာက်မေတွးေကာင်းဘူးေနာ်။
အင်းဝမှာ ေရွှနန်းေတာ်ြကီး တည်ခဲ့တဲ့ ပံုြပင်ဇာတ်ေြကာင်းေတွကေတာ့ ေြပာလို့မကုန်နိုင်ေအာင်ပါပဲ ဆိုတာ အဟုတ်ဗျ။ သတိုးမင်းဖျားကိုဆက်ခံတဲ့ မင်းြကီးစွာေစာ်ကဲ လက်ထက်ကစလို့ သူ့သားေတွြဖစ်တဲ့ တရဖျား မင်းေခါင် လက်ထက်တိုင်ေအာင် ေအာက်ြပည်က ဟံသာဝတီ မွန်တို့နဲ့ နှစ်ေလးဆယ် စစ်ပွဲြကီးနွှဲခဲ့တယ်လို့ ေကာင်းြကီးသင်္ခါမှာေြပာခဲ့တယ်ေလ။ အခု စစ်အေြကာင်း ြပန်မေကာက်ပါဘူး။ အဲဒီအချိန်တုန်းက ဟံသာဝတီက ဇာတ်ေကာင် ေတာ်ေတာ်များများက ရာဇာဓိရာဇ် အေရးေတာ်ပံုကျမ်းထဲ ဝင်ကုန်သလိုပဲ အင်းဝဘက်က ဇာတ်ေကာင် ေတာ်ေတာ်များများဟာလည်း ၃၇ မင်းနတ်ေတွထဲ ေရာက်ကုန်တာ ေတွ့ရတယ်ဗျ။ တရဖျား၊ မင်းေအာင်စွာ၊ ြမင်းြဖူရှင်၊ အများြကီးမှ အများြကီး။ အဲဒီအချိန်က နတ်ြပည်က ဒီဗီအင်းဝဆိုြပီး ချေပးသလား မသိပါဘူး။ ဒါေပမယ့် နတ်ဆိုတာ ြဖစ်ချင်တိုင်း ြဖစ်လို့ရတာမှတ်လို့။
သနားစရာ ေနာက်ခံ ဇာတ်ေြကာင်းကေလးရယ်။ မှတ်မှတ်သားသားြဖစ်စရာ ထင်ရှားတဲ့ ဇာတ်ေကာင်စရိုက်ကေလးရယ်။ ကခုန်ြမူးတူး ပူေဇာ်စရာ နတ်ချင်းေကာင်းေကာင်းကေလးေတွ ရယ် ရှိမှ နတ်စဉ်မီတာ။ အင်းဝေခတ်က နတ်ေတွက ဒီကေန့ေခတ်မှာလို အိုးေလးလှုပ်ပါေဟ့တို့ ဝကဝက တို့နဲ့ ဖီလင်မလာဘူး။ အဲဒီေတာ့ အဲဒီအင်းဝေခတ်မှာ စာေပ ဂီတ အနုပညာေတွ ဘယ်ေလာက်ရှင်သန်သလဲဆိုတာ သိနိုင်တယ်။ မဟာဂီတ သီချင်းြကီးေတွ ေတာ်ေတာ်များများဟာ အင်းဝေခတ်မှာ စတင်ဖွံ့ြဖိုးလာခဲ့ြကတယ်။ ြမန်မာ့ယဉ်ေကျးမှုေတာ်ေတာ်များများဟာ အင်းဝေခတ်မှာ ေတာ်ေတာ် အရှိန်အဟုန် ေကာင်းေကာင်း ဖွံ့ြဖိုးတိုးတက်ခဲ့တယ်။ ေပေလးပင် သျှင်ေလးပါးလို့ေခါ်တဲ့ သျှင်မဟာသီလဝံသ၊ သျှင်ဥတ္တမေကျာ်၊ သျှင်အုန်းညို၊ သျှင်ေခမာ တို့လို ြမန်မာစာေပ အညွန့်အဖူး မီးရှူးတန်ေဆာင်ြကီးများတင်မကဘူး။ အင်းဝစြကိုသူြမတ်တို့လို စကားစစ်ထိုးလို့ ြငိမ်းချမ်းေရး ေဆာင်ရွက်နိုင်သူေတွလည်း ေပါ်ထွန်းခဲ့ပါတယ်။ (ေပါ့ေသးေသးမဟုတ်ဘူးေနာ်။ စစ်ဦးဘီလူးဆိုတဲ့ ရာဇာဓိရာဇ်လိုဘုရင် ေဒါြကီးေမာြကီး စစ်ကိုင်းအေရာက်ချီလာတာကို နားဝင်ေအာင် တရားေဟာနိုင်တာ။
ဘန်ကီမွန်းေလာက်ေတာ့ သနားတယ်။) ရာဇေြကာင်းဓမ္မေြကာင်းမှာ စကားေတာင်စားလို့ေခါ်တဲ့ ခံုေတာ် ေမာင်ကျဘမ်းလို ပညာေကျာ်များလည်း ထွန်းကားခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီအင်းဝေခတ်က ြမန်မာ့ယဉ်ေကျးမှု အေမွအနှစ်ေတွဟာ ဒီကေန့ထိ စံထားေလ့လာေနြကရဆဲ။ တန်ဖိုးအနဂ္ဂ ထိုက်တန်ေနဆဲပဲဆိုတာ အေမရိကန်ယဉ်ေကျးမှု၊ ဥေရာပယဉ်ေကျးမှုေတွကို အံချီးမကုန်ြဖစ်ေနတဲ့ အခုေခတ် ြမန်မာလူငယ်ကေလးေတွကို ရှင်းြပချင်ပါတယ်။ ဖတ်ြကည့် နားေထာင်ြကည့်ေစချင်ပါတယ်။ အဲဒါကိုယ့်အေြကာင်းပါ။ ကိုယ့်အေြကာင်းကိုယ်မသိရင် ဘယ်သူက လာေြပာြပမှာတုန်း။
ြမန်မာနိုင်ငံရဲ့ အကျယ်အဝန်းဟာ ဘုရင့်ေနာင်မင်းတရားြကီးရဲ့ ဘုန်းတန်ခိုးေအာက်မှာ ဘယ်ေလာက်ကျယ်ြပန့်ြကီးမားခဲ့သလဲ အသိေနာ်။ ဘယ်နှစ်နှစ်များ ခံလိုက်ပါလိမ့်။ သူ့သားေတာ် နန္ဒဘုရင်လက်ထက်မှာ ဘာမှမကျန်ေတာ့ဘူး။ ေြမကိုချဲ့ရင် စည်းရိုးပဲရေတာ့မေပါ့။ ဒါေတာင် ေစာင့်မြကည့်နိုင် ထင်းြဖစ်သွားမှာ။ ြမန်မာဆိုတဲ့စိတ်၊ ြမန်မာမှု ြမန်မာ့ဓေလ့ ြမန်မာ့ယဉ်ေကျးမှုဆိုတာေတွကို မေမ့မေပျာက်သေရွ့ ဘယ်ေနရာေရာက်ေရာက် ြမန်မာဟာ ြမန်မာပဲ ြဖစ်ေနမှာပါ။ ေြပာမယ့်သာ ေြပာေနရတယ်။
ကျွန်ေတာ် အထက်မှာေြပာသွားတဲ့ ြမန်မာနံမည်ေတွကို မြကားဖူးတဲ့လူငယ်ေတွ ပိုများေနမှာ သိပါတယ်။ အဲဒါေတွက စာေမးပွဲမှာ မေမးဘူးေလ။ သူတို့သိြကတာ တရံတခါဆီက ပုဂံရာဇဝင်အချစ်ဇာတ်လမ်းမှာ မှတ်တမ်းတင်ခဲ့ မင်းကျန်စစ် နှလံုးသားေဝဒနာ ဒါေလာက်ပဲ။ ေသချာေြပာြပစမ်းပါဦး ဆိုရင် “မိတ္ထီလာရှိလယ်။ ကန်ရှိလယ်။ ဖားရှိလယ်။ အိပ်ေစာ့ အိပ်ေစာ့။ နိေမလာမ ဆက်ေြပာြပမယ်” ဆိုတဲ့ တရုတ်ြကီး သားေချာ့သလိုပဲေနမှာ။ အေရးြကီးတာက ေချာက်ထဲကျေတာ့မည့် ြမန်မာနိုင်ငံေတာ်ြကီးကို ဘယ်သူက ကယ်တင်လိုက်သလဲပဲ သိဖို့လိုတာေနာ့။ ေကျးဇူးြပုြပီး ေမးြမန်းဖတ်ရှုြကပါခင်ဗျာ။ ကိုယ့်ြမန်မာအေြကာင်းေလး။ ကျွန်ေတာ် ညွှန်းပဲ ညွှန်းလို့ရပါတယ်။ ေြပာရင် တေထာင့်တညမို့ပါ။
ဟံသာဝတီအေြကာင်းေြပာေတာ့ ဟံသာဝတီပျက်တဲ့ အေြကာင်းေလး သင်ခန်းစာယူြပီး နိဂံုးချုပ်ခဲ့သလိုပဲ ေရွှအင်းဝသီချင်းကေလးမှာလည်း ပထမ အင်းဝနိုင်ငံေတာ်ြကီး ပျက်သုဉ်းရပံုကေလး ေြပာြပချင်ပါတယ်။ အင်းဝဘုရင် မင်းေခါင်ဟာ ရာဇာဓိရာဇ်နဲ့ ြမန်မာရာဇဝင်မှာ အရှည်ြကာဆံုး စစ်ပွဲြကီးခင်းြပီးတဲ့ေနာက်မှာ အသက်အရွယ် ရလာတာကတေြကာင်း၊ စစ်ေြကာင့် တိုင်းသားြပည်သူ နလံမထူနိုင်တာ သေဘာေပါက် လာတာကတေြကာင်းမို့ ေနာက်ပိုင်းမှာ ဘာသာတရားဘက်လှည့်ြပီး မွန်တို့နဲ့ ြငိမ်းချမ်းစွာ ဆက်ဆံလာပါတယ်။
သူက ရာဇာဓိရာဇ်ထက်အရင် နတ်ရွာစံပါတယ်။ တသက်လံုး စစ်ေြမြပင်မှာ ယဉ်ပါးကုန်ဆံုးတဲ့သူေတွမို့ သားသမီးများကို ထူးချွန်ေအာင် ဆံုးမနိုင်ဟန်မတူပါဘူး။ ေအာက်ဘက်မှာ ညီအကိုချင်း နန်းလုအားြပိုင်ြကသလို အထက်မှာလည်း ပိုမိုရှုတ်ေထွးတဲ့ နန်းတွင်းေရးေတွ ြကံုလာပါတယ်။ မင်းေခါင်ရဲ့သား သီဟသူက ဟံသာဝတီကို ရန်ရှာမှာစိုးလို့ ဒဂံုစား ဗညားရံက နှမြဖစ်သူ ရှင်ေစာပုကို ပဏ္ဏာဆက်လိုက်ေသာ်ြငား၊ အင်းဝနန်းတွင်းမှာ ရှင်မင်းလှ နဲ့ ရှင်ဘို့မယ်တို့အားြပိုင်မှုက ရှင်ဘုရင်ေတွကို အရုပ်ကေလးများလို ကစားနိုင်ခဲ့ပါတယ်။
မိဖုရားချင်း အေချာအလှ အနုအယဉ်ြပိုင်တာမျိုး မဟုတ်ပဲ ဓါးအထက်ြပိုင်ြကတာကိုး။ ဆင်ြဖူေတာ်ရူးရူးတဲ့ ရှင်ဘုရင်ကို ညဘက်ဆင်ေကျာ့ခိုင်းြပီး အုန်းေဘာင်ေစာ်ဘွားနဲ့ လုပ်ြကံေစတာ ရှင်ဘို့မယ် စံနက်လို့ဆိုပါတယ်။ အုန်းေဘာင်စားနန်းေတာ်ထဲ မေရာက်ခင် နန်းေတာ်အြပင်မှာ တန်ေဆာင်းနဲ့ စံေနရတဲ့ ရှင်မင်းလှက ဆီးြကိုသုတ်သင်လို့ သူ့ရင်ေသွး မင်းလှငယ်ကေလးကို နန်းတင်လိုက်တဲ့အခါ ရှင်ဘုရင်ကေလးက ကိုးနှစ်သားကေလးပါ။ အရုပ်တရုပ်တင်ြပီး ေနာက်ကွယ်က အုပ်ချုပ်ချင်တယ်ဆိုတာ အင်းဝေခတ်ကတည်းက အြကံေတွပါကွယ်။ အကျိုးဆက်ကေတာ့ ကိုယ့်ရင်ေသွးလူမမယ်ကေလးခမျာ နန်းစံသက်သံုးလနဲ့ ကံေတာ်ကုန်ရှာတယ်။
အေြကာင်းတိုက်ဆိုင်လာလို့ အဂင်္လန်သမိုင်းမှာ အဋ္ဌမေြမာက်ဟင်နရီအေြကာင်း ေြပာခဲ့တုန်းက ေမရီဘိုလင်း အန်းဘိုလင်း ညီအမနှစ်ေယာက်အေြကာင်း ြပန်ေကာက်လိုက်ပါဦးမယ်။ ရုပ်ရည်ေချာေမာလွန်းတဲ့ သူတို့ညီအမကို ထင်ေပါ်ရင် စင်ေတာ်ကေကာက်နိုင်ေအာင် နန်းေတာ်ထဲကို ေခါ်သွင်းရင်း ထီးမူနန်းဟန်တို့ သင်ေပးခဲ့တာက သူတို့ရဲ့ ဦးေလးအရင်း ေနာ်ေဖာ့ြမို့စားြကီးေလ။ ေြပာခဲ့သလိုပဲ အန်းက ကက်သရင်းဆီက သရဖူကို လုယူနိုင်ခဲ့ေပမည့် ကာလဝိဘက် ေနာက်ပိုးတက်တဲ့အခါမှာ သူကိုယ်တိုင်လည်း ေမာင်အရင်းနဲ့ ယိုးစွပ်ခံရြပီး နှစ်ေယာက်လံုး ေခါင်းအြဖတ်ခံရတယ်။ ဒီအခါမှာ သူတို့မိခင်က ြမို့စားြကီးကို ရန်ေတွ့ြပီးငိုလိုက်တာေလ။ နန်းေတာ်ထဲကို အေခါ်ေကာင်းလို့ ခုေတာ့ သူ့သားသမီးေတွ အကုန်ငယ်ငယ်ရွယ်ရွယ်နဲ့ ဒီလိုအြဖစ်ဆိုး ြကံုရတာပါတဲ့။
အခုလည်း ရှင်မင်းလှခမျာ နဂိုကတည်းက တန်ေဆာင်းေဆာက်လှူြပီး နန်းေတာ်ြပင်ထွက်ေနခဲ့ပါလျက် ြပည်ထဲအေရး ေပါက်နဲ့ေကျးမှာ စိတ်မြပတ်နိုင်ေတာ့ ေြမွပါလည်းဆံုး သားလည်းဆံုးရရှာတယ်။ သူ့ေနာက် ရှင်ဘို့မယ်ေခါ်လာတဲ့ ကေလးေကျးေတာင်ညိုလည်း လပိုင်းေလာက်နဲ့ ရှင်ဘို့မယ်ပါ အပါေခါ်ြပီး ရခိုင်ထွက်ေြပးရတာ ေရွှစက်ေတာ်မှာတင် ကံကုန်ပါတယ်။ အထက်စက်ေတာ်ရာအတက် ေတာင်ခုလတ်မှာ ရှင်ဘို့မယ် ယက္ကန်းရက်တဲ့ဂူဆိုတာေလး ြမင်မိတုန်းက ရှင်ဘို့မယ်ဆိုတာ ဥစ္စာေစာင့်ကေလးလား မှတ်ေနတာ မဟုတ်လား။ ထီးရိပ်ခိုတယ်ဆိုတာ တယ်ေြကာက်စရာေကာင်း ေနာ်။
ရာဇဝင်သမိုင်းေြကာင်းဆိုတာ ငါမှန်တယ် နင်မှားတယ် တင်းပုပ်ကိုယ်စီနဲ့ ြငင်းခုန်ေနမည့်အစား မှားြပီးသားအမှား အခါခါ မမှားရေအာင် သင်ခန်းစာယူတာက ပိုမေကာင်းဘူးလားလို့ ေတွးမိပါတယ်။ အြကိမ်ြကိမ်ထူေထာင်လာရတဲ့ ြမန်မာနိုင်ငံေတာ်ြကီးဟာ အြကိမ်ြကိမ်လည်း ကျဆံုးခဲ့ရတာမို့ ေနာင်ေသာအခါမှာ သမိုင်းတရားခံအြဖစ် နံမည်တွင်ရစ်၊ ကိုယ့်သားေြမးမျိုးဆက် ေခါင်းမေဖာ်ဝံ့လို့ ဇာတ်ြမှုတ်ရတဲ့သူေတွအြဖစ်ကို ဘယ်သူကမှ လိုချင်လိမ့်မယ် မထင်ပါဘူး။ တချိန်က စိန်ေဒါင်းေရာင်ြခည် ေတာက်ထွန်းေပသည်ဆိုတဲ့ ေရွှအင်းဝြမို့ြကီးက ေြပာတဲ့ အနိစ္စပံုြပင်ကေလးေတွ နားေထာင်ြကည့်ြကပါစို့။
ကကုဿန် ြမတ်စွာဘုရားဘဂဝါ လက်ထက်ေတာ်က ရတနာပူရအမှန် သုနာပရန္တံမည် တွင်ခဲ့ပါေပသည်။ ၇၂၆ ခုထဲ မှတ်ယူစွဲ ေရွှအင်းဝေနြပည် ြမို့ေတာ်ြကီးတည်။
(ဧရာဝတီ စမံု ဒုဋ္ဌာဝတီ ေဇာ်ဂျီ ပန်းေလာင် ေချာင်းြမစ်ငါးလီ ေပါင်းလို့ဆံုြကသည်) ၂ ။ (သံလျက်စွန်းေပါ်တွင် အင်းေလးအင်းကို ဖို့၍ြမို့တည် သတိုးဖျားရာဇာဘုရင် စိုးစံသည်) ၂ ။ မေကာင်းတဲ့ ရန်ေဝးေအာင် ချိုးဖျက်နှိမ်နှင်းသည် ဪ ဥဇ္ဇနာမင်းယုတ်ကို သတ်သင်ြပန်ပါသည်။ ေစာဥမ္မာ ခင်မဒီ ေဒဝီေကာက်လို့ ေြမှာက်တင်စံစားသည်။
တို့တိုင်းဌာနီ ေရွှနန်းေတာ်တည် ြပဿဒ်ဘံုြမင့်ဆီ စိန်ေဒါင်းေရာင်ြခည် ေတာက်ထွန်းေပသည် ေြပာလို့မကုန်ေတာ့သည်။ မဂင်္လာ ကျက်သေရ ြဖိုးေဝတင့်စွ ြမို့ေရွှအင်းဝ သာယာဝေြပာစည်။
(ြမန်မာမင်းတို့ ဘုန်းပန်းပွင့်လို့ အဆင့်ဆင့်လာခဲ့သည်။ တန်ခိုးလည်းအြဖာြဖာ မြငိုးတဲ့သာသနာ တိုးတက်ေြပာင်ဝင်းသည်) ၂ ။ (အလွန်ပင် စည်ကားသည်။ ဟိုစဉ်အခါကအတည် ေနာင်လာေနာက်သား မှတ်ဖို့စာစီ) ၂ ။ ေရွှဂူ ထူပါရံု ထူးြမတ်တဲ့ေစတီ ဦးခိုက်အဥ္ဇလီ ဖူးလိုက်ြက ေရွှအင်းဝဆီ။
တို့တိုင်းဌာနီ ေရွှနန်းေတာ်တည် ြပဿဒ်ဘံုြမင့်ဆီ စိန်ေဒါင်းေရာင်ြခည် ေတာက်ထွန်းေပသည် ေြပာလို့မကုန်ေတာ့သည်။ မဂင်္လာ ကျက်သေရ ြဖိုးေဝတင့်စွ ြမို့ေရွှအင်းဝ သာယာဝေြပာစည်။
(အေတွ့သီချင်းြပဆိုမည်။ ေရွှအင်းဝြမို့ဆီ ေရာက်တဲ့အခါ အေနာက်ဘက်သာ ရှုေမျှာ်ြကည့် ေတွ့လိမ့်မည်) ၂ ။ ြမစ်ဧရာ တဘက်ကမ်းဆီ လှမ်းလို့ ေမျှာ်မှန်းရည် ပျိုလွမ်းသည် စစ်ကိုင်းေချာင် ေတာင်ထိပ်ဆီ ြမင့်ြမင့်ေမာက်ေမာက် အံ့ေလာက်စရာအတည် ပုညရှင်က ေစတီ ေစတီ ြကည်နူးဖွယ်တလီ သူေတာ်စင်များ ကိန်းေအာင်းြကတဲ့ ဂူေကျာင်းဘုရားေတွ ေပါလို့ ရှိခိုးမည်။
တို့တိုင်းဌာနီ ေရွှနန်းေတာ်တည် ြပဿဒ်ဘံုြမင့်ဆီ စိန်ေဒါင်းေရာင်ြခည် ေတာက်ထွန်းေပသည် ေြပာလို့မကုန်ေတာ့သည်။ မဂင်္လာကျက်သေရ ြဖိုးေဝတင့်စွ ြမို့ေရွှအင်းဝ သာယာဝေြပာစည်။
(ေဒါ်ေမရှင်)
0 comments:
Post a Comment